Dự án BT nghìn tỷ để cỏ mọc của Bitexco nhiều lần lụt tiến độ là có vấn đề

Nhà đầu tư Bitexco đã 2 lần vi phạm tiến độ dự án đường bao quanh khu tưởng niệm Chu Văn An (TP.Hà Nội) vẫn tiếp tục xin gia hạn hoàn thành dự án

Hai lần vi phạm tiến độ vẫn tiếp tục đòi gia hạn

Dự án đường bao quanh khu tưởng niệm Chu Văn An (TP.Hà Nội) do Công ty Bitexco làm nhà đầu tư theo hình thức BT đã hai lần phá vỡ tiến độ hoàn thành theo hợp đồng, nhưng Bitexco vẫn đề nghị cơ quan Nhà nước có thẩm quyền tiếp tục gia hạn thời gian thực hiện. Trong khi đó, phần đất đối ứng cho dự án rộng khoảng 90 ha được Bitexco triển khai xây dựng khu đô thị The Manor Central Park với tốc độ nhanh như chóng, đang rao bán rầm rập để thu hồi vốn cho tuyến đường thi công ì ạch.

Dự án BT đường bao quanh khu tưởng niệm Chu Văn An được UBND TP.Hà Nội phê duyệt ngày 14/4/2011 với tổng mức đầu tư 1.449 tỷ đồng. Công trình thực hiện theo hình thức BT, áp dụng cơ chế chỉ định thầu và Công ty Bitexco được TP.Hà Nội “chọn mặt gửi vàng” làm nhà đầu tư.

Theo thông tin của Báo Giao thông, dự án chỉ dài khoảng 3,76km gồm một tuyến chính dài 2,5km, nền đường rộng 53,5m và một tuyến đường phụ dài 1,1km, nền đường rộng 20,5m. Dù được phê duyệt từ năm 2011, đến tháng 5/2014 mới khởi công xây dựng, nhưng đến khi hợp đồng dự án kết thúc vào tháng 4/2017 (sau 36 tháng), nhà đầu tư Bitexco vẫn không hoàn thành công tác thi công.

Đến ngày 25/6/2017, UBND TP.Hà Nội phải ban hành Quyết định 3830 phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi điều chỉnh dự án. Trong quyết định này, cơ quan Nhà nước có thẩm quyền là UBND TP.Hà Nội đã chấp thuận bổ sung thêm một số hạng mục: Nút giao, hệ thống thoát nước,… và kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng từ 36 tháng theo hợp đồng ban đầu lên thành 54 tháng (tính từ tháng 5/2014), kết thúc vào tháng 11/2018.

Dù đã được TP.Hà Nội “nới” tiến độ thêm, nhưng đến khi kết thúc thời gian ân hạn (tháng 11/2018), công tác thi công dự án của nhà đầu tư vẫn ì ạch, không hoàn thành tiến độ công trình theo quyết định phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi điều chỉnh dự án.

Theo tài liệu của Báo Giao thông, trong văn bản 374 ngày 8/10/2018 gửi đến Sở GTVT Hà Nội và Ban QLDA đầu tư xây dựng công trình giao thông TP.Hà Nội, ông Vũ Quang Hội, Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Công ty CP Bitexco cho biết, dự án chưa hoàn thành theo tiến độ hợp đồng cũng như theo tiến độ được ghi tại Quyết định 3830 ngày 25/6/2017 của UBND TP.Hà Nội nguyên nhân do phụ lục hợp đồng BT của dự án chưa được ký kết nên nhà đầu tư chưa đủ cơ sở pháp lý để triển khai giai đoạn tiếp theo. Một nguyên nhân khác được ông Hội chỉ ra là công tác GPMB khu vực nút giao giữa tuyến số 1 và đường 70 gặp nhiều khó khăn làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ thi công xây dựng.

Đến ngày 4/12/2018, ông Vũ Quang Hội và ông Phạm Hoàng Tuấn, Giám đốc Ban QLDA Đầu tư xây dựng công trình giao thông TP.Hà Nội cùng ký ký Tờ trình 412 đề nghị UBND TP.Hà Nội phê duyệt điều chỉnh thời gian thực hiện dự án lên 67 tháng, kể từ tháng 5/2014 (hết quý IV/2019).

Dự án nhiều lần vi phạm tiến độ là có vấn đề

Điều đáng nói, một dự án đường với chiều dài chưa đầy 4km, quy mô không lớn, đã vi phạm 2 lần tiến độ hoàn thành, nhưng phần đất đối ứng cho dự án rộng tới 90ha để phát triển khu đô thị The Manor Central Park lại được Bitexco triển khai với tốc độ nhanh chóng, đang rao bán rầm rập để thu hồi vốn cho tuyến đường thi công ì ạch, khiến dư luận nghi ngờ về mục đích, động cơ của Bitexco khi tham gia vào dự án BT này.

Trao đổi với Báo Giao thông, một chuyên gia giao thông (xin giấu tên) cho biết, dự án BT đường bao quanh khu tưởng niệm danh nhân Chu Văn An (TP.Hà Nội) do Công ty Bitexco làm nhà đầu tư đã có rất nhiều phản ứng trong dư luận xã hội. “Việc TP.Hà Nội giao đất trước để nhà đầu tư thực hiện xây dựng khu đô thị xong rồi bán, trong khi tiến độ thực hiện dự án đường đã nhiều lần vi phạm tiến độ là có vấn đề, bởi điều này chẳng khác nào Nhà nước trả tiền trước để làm dự án BT, không đúng với bản chất của các dự án đối tác công tư”.

Theo vị chuyên gia này, bản chất của các dự án BT là đổi đất lấy công trình. Đất được đem ra đối ứng được tính giá rất rẻ vì không qua đấu giá, nhà đầu tư chỉ đầu tư chút ít hạ tầng, sau đó chia lô bán nền hoặc xây dựng các khu đô thị để bán sẽ tạo ra rất nhiều tiền nên có nhiều nhà đầu tư “quên” trách nhiệm làm đường. “Kinh nghiệm đối với các doanh nghiệp xây dựng khi được trả tiền trước là các ông ấy cứ ì ra chẳng làm, thậm chí họ còn vác tiền bán đất để đi kinh doanh chỗ khác chứ không tập trung vào làm đường”, vị chuyên gia này nhận định và cho rằng, các dự án BT thực hiện cơ chế chỉ định thầu rất dễ nảy sinh tiêu cực.

“Các vụ tiêu cực về đất đai ở Đà Nẵng, TP.Hồ Chí Minh vừa rồi đều là dấu hiệu của những dự án BT. Miếng đất ngon, đất vàng thì các ông ấy chỉ định giao cho doanh nghiệp này, doanh nghiệp kia, tảng băng BT rất nguy hiểm. Khác hẳn với các dự án BOT giao thông, nhà đầu tư phải bỏ vốn tự có, vay ngân hàng để làm, đường hoàn thành mới được thu phí hoàn vốn. Dù một số dự án còn sai sót nhỏ nhưng sau khi thanh tra, kiểm toán, quyết toán đều đã được tiến hành giảm trừ năm thu hoặc giảm giá phí và Nhà nước kiểm soát được hoàn toàn chi phí, chứ với các dự án BT, khi đã giao đất cho doanh nghiệp là Nhà nước mất luôn đất”, vị chuyên gia này nói.

Đối với dự án BT đường bao quanh khu tưởng niệm danh nhân Chu Văn An, theo vị chuyên gia này, UBND TP.Hà Nội cần căn cứ vào các điều khoản trong hợp đồng BT đã ký để xử lý trách nhiệm của nhà đầu tư trong việc vi phạm tiến độ dự án. “Thậm chí, nếu phát hiện nhà đầu tư có dấu hiệu vi phạm, sai sót, TP.Hà Nội có thể báo cáo cấp trên cho tạm dừng hoặc thu hồi lại dự án khu đô thị của nhà đầu tư đã triển khai”, vị chuyên gia này nói và kiến nghị, cơ quan Nhà nước cần có cơ chế rõ ràng, minh bạch đối với các dự án BT. Khi giao đất cho nhà đầu tư phải thực hiện dự án BT cần làm song song với tiến độ dự án công trình cầu đường, hoặc giao theo tiến độ thực hiện đường chứ không thể giao luôn cho nhà đầu tư từ đầu.

Trước đó, Thanh tra Chính phủ đã ban hành kết luận thanh tra về việc chấp hành quy định của pháp luật trong thực hiện một số dự án BT, BOT trong lĩnh vực giao thông trên địa bàn TP.Hà Nội, trong đó chỉ rõ những vi phạm tại dự án BT đường bao quanh khu tưởng niệm danh nhân Chu Văn An do Công ty Bitexco làm nhà đầu tư.

Theo Thanh tra Chính phủ, dự án bị chậm tiến độ so với yêu cầu do năng lực về huy động vốn, bố trí vốn chủ sở hữu tham gia vào dự án của nhà đầu tư yếu kém, không đảm bảo theo tiến độ giải ngân cam kết. Công tác lập, thẩm định và phê duyệt tổng vốn đầu tư không chính xác do tính sai khối lượng, áp dụng đơn giá và định mức không đúng, làm tăng số tiền 12,17 tỷ đồng. Đồng thời, công tác lập, phê duyệt dự toán thiết kế bản vẽ thi công chưa chính xác do tính sai khối lượng; áp dụng đơn giá và áp dụng định mức chưa đúng, làm sai tăng số tiền 15,9 tỷ đồng,…

Hải Dương