Dự án BOT hầm Đèo Cả: Doanh nghiệp thiệt hại nghiêm trọng, có thể phải đóng cửa hầm trong 1-2 tháng tới?

Đại biểu Quốc hội Đinh Văn Nhã (đoàn Phú Yên)

Trong phát biểu tại nghị trường ngày 26/10, Đại biểu Quốc hội Đinh Văn Nhã (đoàn Phú Yên) đã dành phần lớn thời gian đề cập đến những bất cập trong việc tổ chức thực hiện dự án theo hình thức BOT, trong một số trường hợp còn do việc tổ chức thực hiện không nhất quán các cơ chế chính sách, các cam kết hợp đồng của một số cơ quan quản lý nhà nước đối với nhà đầu tư đã, đang và sẽ đem lại nhiều rủi ro về doanh thu, gây thiệt hại nghiêm trọng cho các nhà đầu tư kết cấu hạ tầng đồng bộ theo hình thức BOT.

Theo đó, ông Nhã đã dẫn chứng về CTCP Đầu tư Đèo Cả, doanh nghiệp của tỉnh Phú Yên đang là nhà đầu tư BOT hầm đèo Cả bao gồm hầm đèo Cù Mông và mở rộng hầm đèo Hải Vân.

Bất cập được ông Nhã chỉ ra là mức thu phí qua hầm Đèo Cả chỉ được thu bằng mức phí đường bộ Quốc lộ 1 là thấp nhưng so suất đầu tư hầm Đèo Cả với đầu tư hầm đường bộ, mức thu này được áp dụng kéo dài chậm đổi mới.

Thứ hai, phương án tài chính để hoàn vốn bù vào hai khoản mà công ty đã ứng cho ngân sách nhà nước 900 tỷ đồng để sửa chữa, mở rộng hầm đèo Hải Vân giai đoạn 1 và 300 tỷ đồng để chi vận hành hầm đèo Hải Vân từ năm 2016 đến nay không thực hiện được do không thể lập thêm trạm thu phí Nam Hải Vân theo cam kết hợp đồng vì trước đó Bộ Giao thông vận tải đã lập sai vị trí tại trạm thu phí Bắc đèo Hải Vân để hoàn vốn cho hầm đèo Phước Lượng Phú Gia.

“Điều này làm giảm nguồn thu rất lớn của công ty, đòi hỏi ngân sách nhà nước phải bố trí nguồn thanh toán vận hành đèo Hải Vân theo như đúng cam kết”, ông Nhã nói.

Thứ ba, phương án tài chính để hoàn vốn của dự án bị mất cân đối nghiêm trọng, có thể hụt hơn 4.000 tỷ đồng theo tính toán ban đầu do quy hoạch đường bộ cao tốc Bắc - Nam không được thực hiện trên địa bàn Phú Yên - Bình Định. Đặc biệt là do Bộ Giao thông vận tải đã đơn phương báo cáo Thủ tướng Chính phủ không thành lập trạm thu phí La Sơn - Túy Loan, điều này không đúng cam kết hợp đồng. Do vậy, từ ngày 01/01/2019, công ty sẽ không được tổ chức thu phí. Đền bù khoản hụt thu này, ngân sách nhà nước phải bố trí để hỗ trợ như cam kết.

Ngoài ra thiệt hại lớn của công ty là sự giảm sút niềm tin của các tổ chức tín dụng cho vay dự án vì quyền thu phí của dự án tại trạm này đã là tài sản thế chấp vay vốn tín dụng tài trợ cho dự án.

Cuối cùng, theo đại biểu Nhã, phần vốn ngân sách nhà nước tham gia hỗ trợ giải phóng mặt bằng tái định cư của dự án còn thiếu khoảng 1.200 tỷ đồng theo cam kết của Thủ tướng Chính phủ.

Ông Nhã nhấn mạnh về việc những bất cập này nhà đầu tư kiến nghị nhiều lần vài năm nay nhưng Bộ Giao thông vận tải vẫn chưa xử lý các vấn đề thuộc thẩm quyền, chưa kịp thời tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ có biện pháp giải cứu cho doanh nghiệp.

“Theo kiến nghị gần đây của cơ quan kiểm toán nhà nước, các vướng mắc này chậm được giải quyết thì có thể 1, 2 tháng nữa Công ty Đèo Cả có thể phải buộc đóng hầm Đèo Cả, bỏ dự án hầm đèo Cù Mông còn dở dang và phải bàn giao công việc quản lý vận hành đèo Hải Vân cho cơ quan quản lý nhà nước”, ông Nhã nói.

NGUYỄN THẢO