Đồng ý tăng mức giảm trừ gia cảnh lên 11 triệu đồng

Tại họp báo chiều 18/5, ông Nguyễn Trường Giang - Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật kiêm Phó tổng thư ký Quốc hội cho biết, tuần trước, phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét và quyết định tăng mức giảm trừ gia cảnh lên 11 triệu đồng theo tờ trình của Chính phủ.

Như vậy, mức giảm trừ gia cảnh nâng từ 9 triệu lên 11 triệu đồng một tháng, người phụ thuộc từ 3,6 triệu lên 4,4 triệu đồng một tháng. Chính phủ cho biết sẽ có khoảng 1 triệu người không phải nộp thuế thu nhập cá nhân với mức giảm trừ mới.

Ông Giang nói thêm, theo ủy quyền của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội không có quyền quyết định đối tượng nào chịu thuế, mà chỉ quyết định điều chỉnh mức tăng giảm trừ gia cảnh nếu CPI biến động vượt 20% trên cơ sở đề xuất của Chính phủ. Thực tế, từ năm 2013 đến nay CPI đã tăng 23,2%.

"Đề xuất tăng mức giảm trừ gia cảnh lên 11 triệu đồng của Chính phủ là phù hợp với biến động tăng của CPI", ông Trường Giang khẳng định.

Mức giảm trừ gia cảnh mới theo đề xuất của Bộ Tài chính.

Mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2020, do theo quy định hiện hành kỳ tính thuế tiền công, tiền lương của doanh nghiệp được tính theo năm, từ ngày 1/1. Các trường hợp đã tạm nộp thuế theo mức giảm trừ gia cảnh 9 triệu đồng một tháng, 3,6 triệu đồng với mỗi người phụ thuộc sẽ được xác định lại khi quyết toán thuế thu nhập cá nhân năm 2020.

Trước đó, Bộ Tài chính đề xuất nâng mức giảm trừ gia cảnh từ 9 lên 11 triệu đồng đã vấp phải nhiều ý kiến trái chiều từ các chuyên gia, bộ ngành và địa phương.

Theo đó, Bộ Tư pháp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, UBND tỉnh Bắc Giang, Hà Giang, Quảng Nam đề nghị điều chỉnh giảm trừ gia cảnh ở mức cao hơn cho phù hợp tăng trưởng kinh tế, GDP bình quân đầu người, tiền lương tối thiểu vùng, mức thu nhập,...

PGS TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo - Trưởng khoa Tài chính Trường Đại học Kinh tế TP HCM phân tích, cách Bộ Tài chính tính mức giảm trừ gia cảnh là lấy 9 triệu đồng nhân cho tốc độ gia tăng CPI của năm 2019 so với 2013 là 23% để ra con số 11 triệu đồng.

Theo vị này, dưới góc độ chuyên môn, khi lấy giá trị của một hàng hóa điều chỉnh theo CPI là để quy về trạng thái ngang giá của tài sản cơ sở ở quá khứ và hiện tại. Nói đơn giản, giả sử bữa cơm của một gia đình 4 người vào năm 2017 có trị giá 100.000 đồng thì với cách tính trên năm 2019 là 123.000 đồng. Nghĩa là thành phần, số lượng và chất lượng bữa ăn không có gì thay đổi.

Với cách tiếp cận vấn đề của Bộ Tài chính, ông Bảo thắc mắc, lẽ nào sau gần 10 năm, chất lượng cuộc sống của người dân vẫn dẫm chân tại chỗ, không thêm được "tí rau tí thịt".

PGS. TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính) cũng cho rằng, mức tăng ngưỡng giảm trừ gia cảnh mà Bộ Tài chính đề xuất là quá thấp, không phù hợp, chưa áp dụng đã lỗi thời.

“Lẽ ra khi chỉ số giá tiêu dùng tăng 20% là phải điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh nhưng hiện CPI đã tăng hơn 23% mới điều chỉnh, như vậy là không có lợi cho người tiêu dùng”, PGS. TS. Ngô Trí Long nhận định.

Bên cạnh đó, PGS. TS. Ngô Trí Long cho rằng, mức giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế cần phải tăng tương ứng bởi nếu không sẽ có thể khiến người dân nghèo hơn. Đó là chưa kể hiện nay nhiều nước đang hướng đến nền kinh tế chi tiêu để tạo động lực phát triển thì Việt Nam cũng nên đi theo hướng này.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho rằng không thể làm khác được vì vướng Luật Thuế thu nhập cá nhân.

Theo Bộ Tài chính, việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh lần này phải thực hiện đúng theo quy định tại Luật Thuế thu nhập cá nhân. Đó là căn cứ chỉ số CPI từ thời điểm Luật này có hiệu lực thi hành (01/7/2013) để điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh phù hợp với sự biến động của giá cả.

“Việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo các tiêu chí khác phải được sửa đổi, bổ sung tại Luật và thuộc thẩm quyền của Quốc hội”, Bộ Tài chính nêu rõ.

Cũng với lý do vướng Luật, Bộ Tài chính giải trình rằng: Mức giảm trừ gia cảnh phải thực hiện theo quy định của Luật thuế Thu nhập cá nhân hiện hành là áp dụng chung cho mọi đối tượng nộp thuế, không phân biệt ở nông thôn hay ở thành phố. Mức giảm trừ gia cảnh là số tiền được trừ trước khi tính thuế thu nhập cá nhân cho bản thân người nộp thuế và những người phụ thuộc mà người nộp thuế có trách nhiệm phải nuôi dưỡng.

Ngoài ra, theo Bộ Tài chính, việc so sánh nông thôn và thành thị cần phải so sánh trên nhiều yếu tố như về mức thu nhập bình quân, phúc lợi xã hội, điều kiện giáo dục, y tế, văn hóa.

Kinh nghiệm một số nước cho thấy, người sống ở thành thị được hưởng nhiều lợi ích hơn thì phải đóng góp xã hội nhiều hơn khi sống ở thành thị. Mức giảm từ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân có mục tiêu xác định ngưỡng thu nhập dưới trung bình trong xã hội để không đánh thuế.

“Nếu quy định ngưỡng giảm trừ ở nông thôn thấp hơn ở thành thị thì thu nhập tính thuế sẽ cao hơn và vô hình chung đã đánh thuế vào những người có thu nhập thấp, điều kiện sống và làm việc khó khăn hơn”, Bộ Tài chính nêu quan điểm và không quên lưu ý chính sách của Đảng, Nhà nước ta là luôn quan tâm phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân.

Hơn nữa, Bộ Tài chính lo ngại việc xác định một người nộp thuế ở khu vực nào cũng phức tạp do sự di chuyển thường xuyên của một bộ phận lao động trong nền kinh tế dẫn đến khó khả thi trong quản lý thuế.

Ngọc Mai (Tổng hợp)