Động lực thúc đẩy một xã hội không tiền mặt của Trung Quốc

Theo Asia Times Financial, gần đây khi chính phủ Trung Quốc công bố kế hoạch mở rộng các dự án thử nghiệm nhân dân tệ kỹ thuật số, nhiều người tin rằng nó sẽ cùng tồn tại với các công ty thanh toán kỹ thuật số thống trị Trung Quốc là Alipay và WeChat Pay, chứ không phải thay thế chúng.

Bộ Thương mại Trung Quốc đã ban hành một thông tư về kế hoạch tổng thể nhằm đào sâu các chương trình thí điểm đổi mới dịch vụ và thương mại. Trong danh sách là các thí điểm của đồng nhân dân tệ kỹ thuật số, được gọi là hệ thống Thanh toán điện tử tiền tệ kỹ thuật số (DCEP). Hệ thống này đang được triển khai trên khắp Trung Quốc với kế hoạch cả nước sẽ không dùng tiền mặt một phần vào một thời điểm nào đó trong tương lai.

Theo bảng phân tích nhiệm vụ do Bộ Thương mại Trung Quốc công bố, việc thử nghiệm nhân dân tệ kỹ thuật số sẽ được thực hiện đầu tiên ở Thâm Quyến, Thành Đô, Tô Châu, khu vực mới Xiongan và tại Thế vận hội mùa đông 2022. Sau đó, chúng sẽ được mở rộng tùy thuộc vào lợi ích phát sinh.

Giám đốc Chính sách Tiền tệ của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc Guofeng Sun cho biết, nhân dân tệ kỹ thuật số vẫn đang trong quá trình thử nghiệm.

Hiện, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc chưa có mốc thời gian để ra mắt chính thức. Nguồn ảnh: CW Club.

Tuy nhiên, nhu cầu về Alipay và WeChat Pay, 2 hệ thống thanh toán kỹ thuật số chính ở Trung Quốc vẫn tồn tại. Được sử dụng thông qua điện thoại di động, chúng đã trở nên phổ biến đến mức có hơn 90% thị trường. Hiện, việc người dân đi ra ngoài mà không có ví là thực tế phổ biến ở Trung Quốc.

Các chuyên gia cho rằng, đồng nhân dân tệ kỹ thuật số không thể khiến Alipay hoặc WeChat Pay trở nên lỗi thời. Trong khi công việc của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc nhằm tăng tốc phát triển đồng nhân dân tệ kỹ thuật số được coi là động thái nhằm thúc đẩy một xã hội không tiền mặt và giải quyết những lo ngại về việc tiền giấy có thể mang mầm bệnh COVID-19. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng đồng nhân dân tệ kỹ thuật số sẽ không thay thế hoàn toàn tiền mặt.

Phó Chủ tịch Viện Tài chính Suning Hongyan Xue nói rằng: “Tiền mặt có lợi thế không thể thay thế đối với khối lượng nhỏ và các giao dịch ngẫu nhiên - nó rất linh hoạt và có thể thích ứng với nhiều trường hợp khác nhau. Bạn không cần bất kỳ thiết bị bên thứ 3 hoặc kết nối mạng để thực hiện giao dịch tiền mặt. Bất kỳ ai cũng có thể sử dụng tiền mặt để thanh toán cho các giao dịch nhỏ bất cứ lúc nào và bất cứ nơi đâu”.

Bên cạnh đó, tiền mặt có thể được người dân ở các khu vực kém phát triển và người già ở Trung Quốc ưa thích hơn so với thanh toán kỹ thuật số. Đối với những người muốn thực hiện các giao dịch ẩn danh, tiền mặt vẫn được ưu tiên. Lợi thế ẩn danh này sẽ càng trở nên rõ ràng hơn khi đồng nhân dân tệ kỹ thuật số có thể xác định nguồn gốc được tung ra.

Một chuyên gia dày dạn kinh nghiệm trong ngành thanh toán và cựu quản lý cấp cao tại Alipay nói rằng: “Alipay là chiếc ví chứ không phải là tiền. Sẽ vẫn có nhu cầu về ví ngay cả khi đồng nhân dân tệ kỹ thuật số được tung ra”.

Sẽ rất khó để ví nhân dân tệ kỹ thuật số do các ngân hàng cung cấp có thể thu hút người dùng từ Alipay và WeChat Pay vì mọi người ít sử dụng chúng hơn. Giám đốc điều hành cấp cao của Tencent đồng ý với quan điểm trên khi ông cho rằng: “Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc chắc chắn hy vọng đồng nhân dân tệ kỹ thuật số có thể thay thế Alipay và WeChat Pay. Tuy nhiên, tôi không nghĩ điều này sẽ xảy ra. Người tiêu dùng đã hình thành thói quen sử dụng Alipay và WeChat Pay. Rất khó để thay đổi hành vi của họ”.

Có lẽ, Alipay và WeChat Pay sẽ giảm phí ngay bây giờ khi một đối thủ cạnh tranh được chính phủ hậu thuẫn sắp xuất hiện. Hiện, cả Alipay và WeChat Pay đều tính một khoản phí nhỏ khi rút tiền từ ví của họ.

Ví nhân dân tệ kỹ thuật số có thể tác động trên toàn cầu

Đồng nhân dân tệ kỹ thuật số được thiết kế để sử dụng cho người tiêu dùng và bán lẻ, sẽ thay thế cho tiền giấy và tiền xu, thay vì tiền gửi vào ngân hàng hoặc quỹ thị trường tiền tệ. Nó sẽ không chịu bất kỳ lãi suất nào và sẽ bảo vệ các ngân hàng thương mại khỏi việc bị mất tiền gửi của họ.

Cả 4 ngân hàng quốc doanh lớn của Trung Quốc đều đang tiến hành các cuộc thử nghiệm nội bộ đối với đồng nhân dân tệ kỹ thuật số. Ví nhân dân tệ kỹ thuật số là một ứng dụng độc lập, phát triển từ một tính năng trong ứng dụng ngân hàng được sử dụng trong các thử nghiệm trước đó.

Giao diện người dùng và logic hoạt động của ứng dụng nhân dân tệ kỹ thuật số rất giống với Yunshanfu, một ứng dụng thanh toán di động do Hiệp hội Thẻ quốc doanh UnionPay cung cấp, nhưng ít phổ biến hơn so với Alipay và WeChat Pay.

Người dùng có thể nạp tiền vào ví nhân dân tệ kỹ thuật số bằng cách liên kết thẻ của họ hoặc chuyển tiền qua ngân hàng trực tuyến. Họ cũng có thể rút tiền, chuyển khoản và thanh toán các giao dịch mua bằng cách quét mã QR. Nguồn ảnh: ATF.

Alipay và WeChat Pay cũng tham gia vào các cuộc kiểm tra đồng nhân dân tệ kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương Trung Quốc vì sợ bị bỏ rơi. Về lý thuyết, họ cũng sẽ có thể phân phối và lưu hành đồng nhân dân tệ kỹ thuật số. Vì vậy, Alipay và WeChat Pay có thể sẽ trở thành một tùy chọn thanh toán trong các ứng dụng này.

Trong khi đó, nhiều nhà phân tích cho rằng, vai trò của đồng nhân dân tệ kỹ thuật số trong việc quốc tế hóa đồng nhân dân tệ cũng có thể bị hạn chế.

Cựu Giám đốc Điều hành Tencent cho rằng: “Để quốc tế hóa đồng nhân dân tệ là một trong những mục tiêu của việc tung ra đồng nhân dân tệ kỹ thuật số. Chính phủ Trung Quốc sẽ quảng bá đồng nhân dân tệ kỹ thuật số cho các quốc gia đang hỗ trợ đồng nhân dân tệ làm tiền tệ thanh toán. Nó sẽ trở thành một lựa chọn xuyên biên giới”.

Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Viện Tài chính Suning Hongyan Xue cho rằng: “Việc quốc tế hóa đồng nhân dân tệ sẽ phụ thuộc vào sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc trong nền kinh tế toàn cầu và vẫn còn một chặng đường dài phía trước”.

Minh Duy