VEPR: GDP Việt Nam 2021 có thể đạt 2 - 2,5% trong kịch bản tích cực

Theo các chuyên gia, tốc độ phục hồi của nền kinh tế phụ thuộc vào tốc độ tiêm chủng vắc-xin. Ảnh minh họa

WB dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2021 đạt từ 2-2,5% Tăng trưởng kinh tế dự kiến sẽ đạt 3 – 3,5% trong năm 2021

Kinh tế hồi phục một cách chậm chạp nhưng chắc chắn

Phân tích những diễn biến của kinh tế Việt Nam gần đây, PGS.TS Phạm Thế Anh - kinh tế trưởng của VEPR nhận định, tác động của Covid-19 với nền kinh tế Việt Nam được nhìn thấy rất rõ trong quý III/2021.

GDP quý III giảm tới 6,17% so với cùng kỳ năm trước là mức giảm sâu nhất kể từ khi có thống kê GDP theo quý. Khu vực dịch vụ giảm 9,28%, khu vực công nghiệp và xây dựng giảm 5,02%. Nông lâm nghiệp và thủy sản tăng nhẹ 1,04%. Theo ông, số thu ngân sách sụt giảm dần qua các quý chính là biểu hiện tác động rất rõ của đại dịch đối với nền kinh tế Việt Nam trong năm 2021.

Tuy nhiên, vẫn có những điểm sáng đó là xuất khẩu vẫn tăng, vẫn có những ngành thích ứng tốt hoặc được hưởng lợi từ các hoạt động liên quan tới phòng chống dịch bệnh ,như ngành y tế và hoạt động trợ giúp xã hội, đạt 38,56%, cao nhất trong các ngành quý III/2021.

Bên cạnh đó, thu hút FDI vẫn tốt và chỉ số lạm phát ổn định, phản ánh sự ổn định của kinh tế vĩ mô của Việt Nam.

Căn cứ những gì đang diễn ra trong nền kinh tế, VEPR đã đưa ra 2 kịch bản dự báo tăng trưởng cho Việt Nam từ nay tới cuối năm.

Trong kịch bản xấu, bệnh có nguy cơ tái bùng phát, tình trạng “đóng - mở” lặp lại ở một số nơi xuất hiện các ca lây nhiễm gây thiệt hại cho sản xuất và lưu thông hàng hóa; tiến độ sản xuất, giải ngân đầu tư công chậm chạp. Tình trạng thiếu hụt lao động có thể xảy ra do người lao động còn bất an. Chi phí tăng cao khiến nhiều ngành thu hẹp, đặc biệt là trong nông nghiệp...

Theo PGS.TS Phạm Thế Anh, đây là kịch bản rất xấu và ở kịch bản này, dự báo tăng trưởng của Việt Nam chỉ ở mức từ 1 - 1,5%. Nếu như tình hình dịch bệnh và tình trạng phong tỏa như trong quý III lặp lại thì có thể mức tăng trưởng này còn xấu hơn, thậm chí là tăng trưởng âm.

Đối với kịch bản tích cực, cả nước thống nhất được các biện pháp thích ứng với bệnh dịch. Nếu Nghị quyết 128 của Chính phủ được thực hiện tốt tại các địa phương, các địa phương không áp dụng các biện pháp phòng chống dịch bệnh cao hơn so với Nghị quyết 128 thì sản xuất và lưu thông hàng hóa được đảm bảo, không đứt gãy.

Theo chuyên gia kinh tế TS. Lê Đăng Doanh, quá trình hồi phục kinh tế phụ thuộc rất nhiều vào việc tiêm vắc-xin. Sự thành công của nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào việc chúng ta kiểm soát được đại dịch, vì vậy, không thể nới lỏng với các biện pháp đối phó và không nên chủ quan.

Trên nền tảng đó, các hoạt động sản xuất, tiêu dùng sẽ hồi phục một cách chậm chạp nhưng chắc chắn. Các trung tâm kinh tế hoàn thành kế hoạch tiêm chủng ngay trong nửa đầu quý IV và tình trạng phong tỏa như quý III không lặp lại. Trong kịch bản tích cực này, GDP của Việt Nam có thể ở khoảng 2 - 2,5% trong năm nay.

Xuất khẩu và đầu tư công là 2 động lực tăng trưởng chính

Nhận định về triển vọng kinh tế trong thời gian tới, PGS.TS Phạm Thế Anh cho rằng, triển vọng phía trước là rất khó khăn. Kinh tế suy giảm nghiêm trọng trong quý III kèm theo các hậu quả kinh tế - xã hội nặng nề mà có lẽ phải mất nhiều năm sau mới khắc phục được.

Theo ông, Việt Nam không thể tiếp tục sử dụng các biện pháp chống dịch cực đoan được nữa, đặc biệt là ở những khu vực có tỷ lệ tiêm chủng cao, cần đảm bảo hoạt động sản xuất và lưu thông hàng hóa, không thể đóng cửa giống như quý III.

Ông nhấn mạnh, triển vọng tăng trưởng phụ thuộc vào chiến lược ứng xử với đại dịch trong thời gian tới. Chỉ cần không làm đứt gãy lưu thông hàng hóa, đứt gãy sản xuất thì sự hồi phục của Việt Nam sẽ rất tốt.

Cũng theo vị chuyên gia kinh tế trưởng của VEPR, 2 động lực chính giúp tăng trưởng trong quý IV sáng hơn nhiều trong quý III là xuất khẩu và đầu tư công. Ngoài hưởng lợi từ các hiệp định thương mại (FTA), sự chuyển động của dòng vốn FDI từ nước ngoài vào Việt Nam thì Việt Nam còn được hưởng lợi từ sự hồi phục của nền kinh tế thế giới, sự hồi phục và các chính sách kích cầu của các nước lớn, của các nước đối tác thương mại của Việt Nam.

“Sự hồi phục của kinh tế Việt Nam sẽ đến rất mạnh, nếu như trong nước đảm bảo không "ngăn sông cấm chợ" như trong quý III thì các ngành sản xuất của Việt Nam phục vụ xuất khẩu sẽ có sự tăng trưởng mạnh mẽ” - PGS.TS Phạm Thế Anh nhấn mạnh.

Động lực thứ 2 là đến từ giải ngân đầu tư công. Giải ngân trong 9 tháng đầu năm mới đạt hơn 40% so với kế hoạch. Nếu Chính phủ tập trung thúc đẩy đầu tư công thì sẽ giúp cho tăng trưởng kinh tế sẽ tươi sáng hơn rất nhiều. Ông Phạm Thế Anh nhấn mạnh rằng, cần tập trung vào các dự án mang tính trọng điểm quốc gia, các dự án cơ sở hạ tầng vì nó không chỉ giúp tăng tưởng trong ngắn hạn mà còn có tác động trong cả dài hạn.

Bên cạnh đó, các gói hỗ trợ an sinh xã hội cần phải đủ lớn, đủ nhanh để hỗ trợ giảm tổn thất cho người lao động nên được thực hiện nếu như Chính phủ có nguồn lực. Sau đó đến các gói liên quan đến hỗ trợ chi phí cho doanh nghiệp (nếu như có nguồn lực), hỗ trợ có trọng điểm, đặc biệt liên quan đến chi phí trả lương cho người lao động, chi phí liên quan đến chống dịch.

Theo PGS.TS Phạm Thế Anh, một vấn đề mà Việt Nam cần hết sức lưu ý trong thời gian tới là vấn đề lạm phát do chi phí đẩy và bong bóng tài sản. Hiện tại, lạm phát không đáng lo nhưng lạm phát do chi phí đẩy là một rủi ro cần phải được giám sát chặt.

Ông cũng nhấn mạnh rằng: “Chúng tôi không khuyến khích nới lỏng tiền tệ, bất kỳ một nới lỏng tiền tệ nào tiếp theo như hạ lãi suất hay bơm cung tiền vào nền kinh tế cần phải hết sức thận trọng”./.

AMRO dự báo tăng trưởng của Việt Nam sẽ ở mức 2,6% trong năm 2021