Đòn chiến lược

Giới phân tích cho rằng đây không đơn thuần là các biện pháp "ăn miếng trả miếng" mà là "đòn tấn công" mang tính chiến lược của Washington đối với Bắc Kinh

Không phải ngẫu nhiên chính quyền của Tổng thống Donald Trump lại chọn ồ ạt tấn công Trung Quốc vào thời điểm này. Nếu nửa đầu năm nay, Mỹ còn gây chiến với một loạt nước ngay kể cả với các đồng minh thân cận, thì nay cường quốc này đã dàn xếp được với đa số và hiện chỉ còn Trung Quốc là đối thủ chính. Do đó, Mỹ đã không hề khoan nhượng khi cảnh báo nếu Trung Quốc có hành động trả đũa nhằm vào nông dân và các ngành công nghiệp của Mỹ, Washington sẽ lập tức tiến hành giai đoạn ba, áp thuế đối với lượng hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc trị giá tới 267 tỷ USD. Việc tăng thuế 10% đối với 200 tỷ hàng hóa nhập khẩu kể từ ngày 24/9 và sau đó lên mức 25% vào đầu năm 2019 cũng hoàn toàn nằm trong ý đồ của Mỹ. Việc không áp thuế ồ ạt ngay lập tức giúp các nhà đàm phán Mỹ-Trung có cơ hội đạt được thỏa hiệp, trước khi Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình gặp nhau tại hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) vào tháng 11 tới. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp Mỹ cũng có thêm thời gian để tìm nguồn cung thay thế Trung Quốc, trong khi chính quyền cũng có thể kìm giá tiêu dùng tăng vọt trước thời điểm Lễ Tạ ơn, đặc biệt là trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào đầu tháng 11.

Rõ ràng việc đưa ra quyết định tăng thuế này chứng tỏ Washington đang chiếm thế thượng phong trong tương quan lực lượng với Bắc Kinh. Thực tế, trong quý II vừa qua, kinh tế Mỹ đã duy trì mức tăng trưởng cao (4,2%), tỷ lệ thất nghiệp thấp, trái ngược với mức tăng trưởng chậm lại và nợ tăng cao của Trung Quốc. Trong khi đó, các biện pháp tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc chỉ gây tác động nhỏ đối với kinh tế Mỹ, ước tính chỉ khiến 0,1-0,2% GDP sụt giảm. Không chỉ vậy, việc Mỹ liên tục áp thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Trung Quốc còn được cho là một công cụ để Washington gây áp lực nhằm cản trở Bắc Kinh trong cuộc cạnh tranh lớn hơn giữa hai cường quốc trên trường quốc tế. Giới phân tích nhận định Chính quyền Mỹ muốn ngăn cản Trung Quốc trở thành một cường quốc khoa học và công nghệ toàn cầu. Quan trọng hơn, Washington muốn ngăn Trung Quốc gia tăng tầm ảnh hưởng tới mức có thể "soán ngôi" nền kinh tế số một thế giới của Mỹ. Đây có thể là lý do khiến Tổng thống Donald Trump không ngừng leo thang căng thẳng thương mại với Trung Quốc, đặc biệt trước thềm cuộc bầu cử quan trọng sắp tới ở Mỹ.

Rõ ràng, việc Trung Quốc tuyên bố áp thuế trả đũa đối với lượng hàng hóa trị giá 60 tỷ USD sẽ còn khiến tình hình diễn biến xấu hơn nữa. Một cuộc chiến thương mại kéo dài giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến phần còn lại của thế giới. Việc áp đặt các mức thuế quan có thể hạn chế việc giao thương và cản trở sự tăng trưởng của các quốc gia nhỏ hơn. Trong khi đồng USD bắt đầu tăng giá khi căng thẳng thương mại leo thang, giúp Mỹ tránh phải chịu mức giá cao hơn, thì giá trị của nhiều đồng tiền trên thế giới sụt giảm, được ví như một “hòn đá tảng” đè nặng lên nền kinh tế của những nước này.

Do đó, nếu các động thái trả đũa thuế quan vẫn đang tiếp tục được duy trì, khả năng các cuộc đàm phán được đề xuất nhằm làm giảm bớt căng thẳng thương mại giữa hai nước trước bầu cử giữa nhiệm kỳ của Mỹ vào tháng 11 tới, rất khó đạt kết quả, thậm chí một thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung càng xa vời. Thậm chí, một khi cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung bước vào giai đoạn quyết liệt hơn, thì nguy cơ một cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu cũng đang ngày càng hiển hiện.

Ngọc Hà