Đổi phe

Đoạn tuyệt

Trong một bài viết mới đây, tờ The New York Times cho biết, Rahmatullah Andar gia nhập Taliban vào năm 2003. Đến năm 2007, ông bị bắt giữ trong một cuộc đột kích vào ban đêm của lực lượng đặc nhiệm Mỹ ngay tại quê nhà ở tỉnh Ghazni và phải ngồi tù hai năm. Ba năm sau khi được phía Mỹ phóng thích, ông Rahmatullah Andar quyết định đoạn tuyệt quan hệ với Taliban mà nguyên nhân chính là vì lực lượng này đóng cửa các trường học cũng như khủng bố người dân tại quê nhà của ông. “Taliban đóng cửa các trường học và phản đối tái thiết, tiến hành bắt cóc, giết hại các kỹ sư”, ông Amanullah Kamran, một quan chức tại tỉnh Ghazni kể lại với tờ The New York Times.

Vị quan chức này cho biết, ông Rahmatullah Andar-người ủng hộ việc phụ nữ được học hành và các chương trình tái thiết Afghanistan của Mỹ, đã đứng lên chống lại Taliban, tham gia tập hợp lực lượng tiến hành một trong những cuộc nổi dậy đầu tiên của người dân quốc gia Tây Nam Á chống lại lực lượng này vào năm 2012. Cuộc nổi dậy đã khiến gần 1.000 thường dân Afghanistan tại tỉnh Ghazni thương vong. Bản thân ông Rahmatullah Andar cũng bị thương. Cha, anh trai, một người chú và hai người em họ của ông đã bị Taliban giết hại trong cuộc nổi dậy để trả thù. “Cuối cùng, trừ Rahmatullah Andar, trong dòng tộc không còn lại người đàn ông nào”, ông Amanullah Kamran kể.

Sau cuộc nổi dậy, Rahmatullah Andar chạy trốn đến thủ đô Kabul. Cùng với tấm bằng thạc sĩ chuyên ngành nghiên cứu Hồi giáo tại Pakistan trước đó, ông đã học và lấy được tấm bằng thạc sĩ quản lý giáo dục. Và rồi ông bắt đầu “làm việc cho một chính phủ mà ông từng thề phải lật đổ” khi trở thành cố vấn tôn giáo cho Hội đồng An ninh quốc gia Afghanistan. Hiện tại, người đàn ông 41 tuổi này đang là phát ngôn viên chính thức của Hội đồng An ninh quốc gia Afghanistan. Trên cương vị hiện tại, ông Rahmatullah Andar thường xuyên gặp lại những người từng một thời ở bên kia chiến tuyến, trong đó có Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Afghanistan Asadullah Khalid-vốn là Thống đốc tỉnh Ghazni khi ông bị bắt giữ tại đó. “Tôi thường xuyên gặp ông ấy trong các cuộc họp và ông ấy xem tôi là bạn. Chúng tôi tôn trọng nhau”, ông Rahmatullah Andar cho biết.

Ông Rahmatullah Andar (ngoài cùng, bên phải) trong một cuộc họp với các cộng sự vào đầu tháng 10-2020. Ảnh: The New York Times

Tờ The New York Times cho rằng ông Rahmatullah Andar được Tổng thống Ashraf Ghani bổ nhiệm làm phát ngôn viên Hội đồng An ninh quốc gia Afghanistan vào tháng 9-2020 phần lớn là “nhờ lai lịch của một học giả nghiên cứu Hồi giáo và là người chống lại lực lượng Taliban có tiếng”. Việc bổ nhiệm ông Rahmatullah Andar được xem là một thông điệp rõ ràng của Kabul trước cáo buộc của Taliban rằng Chính phủ Afghanistan là “phi Hồi giáo” và là “con rối” của Mỹ. Theo ông Rahmatullah Andar, một quyết định bổ nhiệm không thể giải quyết mọi vấn đề nhưng chính quyền Kabul “có thể thể hiện qua hành động của mình rằng nước Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan không chỉ là một cái tên”.

Mục tiêu tấn công

Ông Rahmatullah Andar hiện vẫn là mục tiêu tấn công của Taliban vì lực lượng này xem ông là kẻ phản bội. “Taliban muốn ám sát tôi. Cho dù tôi có là thành viên của Chính phủ Afghanistan hay không thì họ cũng sẽ không bao giờ để tôi được sống”, ông Rahmatullah Andar trả lời phỏng vấn tờ The New York Times.

Tờ The New York Times cho biết, với bộ râu rậm và mái tóc dài, ông Rahmatullah Andar vẫn có thể bị nhầm là một tay súng Taliban. Tuy nhiên, ông luôn khẳng định “coi thường các phiến quân”. Phát ngôn viên Hội đồng An ninh quốc gia Afghanistan cho rằng, với việc tự mình đạt thỏa thuận hòa bình với Mỹ hồi cuối tháng 2 vừa qua trong khi lại gạt Chính phủ Afghanistan sang một bên, Taliban đã “làm xói mòn” những tuyên bố của chính lực lượng này rằng chỉ có họ mới là “những người Hồi giáo chân chính”. “Họ cáo buộc giới chức chính phủ báng bổ đạo Hồi nhưng họ lại đạt thỏa thuận với Mỹ-những người xâm lược Afghanistan. Vì vậy, họ không thể biện minh cho những hành động chống lại người Afghanistan và người Hồi giáo”, ông Rahmatullah Andar nhấn mạnh.

Theo tờ The New York Times, Taliban đã tuyên bố bất kỳ chính phủ mới nào được thành lập sau các cuộc hòa đàm giữa lực lượng này và Chính phủ Afghanistan tại Doha (Qatar) đều “phải dựa trên các nguyên tắc Hồi giáo”. Một số nhà phân tích cho rằng, tuyên bố đó cũng đồng nghĩa với việc muốn thiết lập lại nhiều điều luật Hồi giáo hà khắc mà Taliban từng áp đặt tại Afghanistan cuối thập niên 1990. Nhiều phụ nữ Afghanistan bày tỏ lo sợ nếu Taliban trở lại cầm quyền, những thành quả mà họ gây dựng được sau khi lực lượng này bị lật đổ vào năm 2001 sẽ bị xóa bỏ hoàn toàn. Trong suốt giai đoạn cầm quyền của Taliban tại Afghanistan (từ năm 1996 đến 2001), phụ nữ thường xuyên bị đánh đập, không được ra khỏi nhà và bị cấm học hành. Theo ông Rahmatullah Andar, chính những cấm đoán như vậy mới là đi ngược lại giáo lý của đạo Hồi.

HOÀNG VŨ