Độc đáo Tết Độc lập ở Than Uyên

Ngày 2/9 ở các nơi bây giờ có lẽ chỉ có ý nghĩa như một ngày nghỉ cuối tuần, mọi người sẽ tranh thủ nghỉ ngơi sau những ngày làm việc căng thẳng. Nhưng người Than Uyên thì khác, 2/9 đi đâu làm ăn cũng đều nhớ về xứ sở của mình, xứ sở của núi cao, của thung lũng với những mùa mây trắng thơm hương lúa.

Thủ phủ của huyện Than Uyên xưa còn gọi là Mường Than, nổi tiếng là một trong “tứ đại Mường” lớn nhất Tây Bắc: Nhất Thanh (cánh đồng mường Thanh, Điện Biên), nhì Lò (mường Lò, Nghĩa Lộ), tam Than (mường Than, Than Uyên) và tứ Tấc (mường Tấc, Sơn La).

Năm 2012, Tết Độc lập của Than Uyên được chính quyền và nhân dân huyện Than Uyên chính thức tổ chức quy mô, đặt tên là Ngày hội văn hóa – thể thao dân tộc Mông, huyện Than Uyên lần thứ nhất 2012. Năm nay, Tết Độc lập đã có truyền thống này bước sang năm thứ 7, diễn trong hai ngày 1 và 2 - 9, quy tụ 10 dân tộc anh em chủ yếu là người Thái, Kinh, Mông, Dao, Khơ Mú…

2/9 này bạn dự định đi đâu? Nếu có 2 ngày, thì hãy lên Than Uyên bạn nhé! Chỉ một đêm trên xe từ bến Mỹ Đình là đến Than Uyên rồi. Để làm gì ư? Chẳng để làm gì cả. Chỉ là đi chơi thôi, hòa mình vào dòng người nườm nượp đổ về trung tâm thị trấn. Họ đến từ núi cao, từ những bản làng quanh co ven sườn núi. Họ đến từ Văn Bàn, Tân Uyên, Quỳnh Nhai, Mù Cang Chải... đến vì mê luyến không khí ngày hội đặc biệt của vùng đất này, ngày hội văn hóa thể thao các dân tộc huyện Than Uyên.

2/9 sáng sớm, mây trắng nhởn nhơ bay trên sườn núi Hoàng Liên Sơn, tung tăng trên cánh đồng Mường Than xanh biếc màu lúa thì con gái. Mây soi bóng xuống mặt hồ thị trấn, vờn quanh những ngọn thông bên kia hồ rồi sà vào dòng người đi hội. 2/9, Than Uyên rực rỡ và thướt tha trong sắc màu thổ cẩm. Váy xập xòe, mũ thêu và kết hạt rực rỡ trên trang phục cô gái Mông, áo cóm đủ màu, hàng cúc bạc xinh như những con bướm đậu trên ngực áo các cô gái Thái, những tua đỏ lắc lư trên khăn đội đầu, trên gấu áo cô gái Dao. Tiếng xà tích rung rung nhẹ vui tai, tiếng khèn lá đâu đây quấn quýt bên những gốc cây ven đường. Cả con đường dài chừng 2km đông nghịt người. Thật sự, Than Uyên trong một năm chỉ đông người nhất vào mỗi ngày này thôi. Đường đến sân vận động trung tâm huyện đông đặc người, muốn đi bộ nhanh cũng khó. Xe máy, xe đạp được gửi cách cổng sân vận động vài trăm mét rồi đi bộ vào, cũng phải nhích từng bước.

Tiếng loa phóng thanh vang vọng trên sân vận động gọi các vận động viên về khu vực tổ chức các trò chơi dân gian. Bạn muốn cười thả phanh ư? Hãy vào khu vực chơi bịt mắt bắt dê, bịt mắt bắt vịt, vịt kêu toáng lên mà quơ tay mãi không thấy, mọi người xem thì cứ hò hét chạy về hướng này hướng kia, có khi hai người bịt mắt đâm sầm vào nhau ngã bổ chửng...

Bạn thích các không gian văn hóa của các dân tộc Than Uyên ư? Xin ghé trại văn hóa các xã, bạn sẽ hài lòng trước những đồ dùng, sản vật địa phương được trưng bày tại các gian trại. Còn bạn thích các món ăn địa phương? Hãy đến ngắm nhìn những mâm cơm được trang trí đẹp mắt với xôi ngũ sắc, xôi màu, bánh dày, cơm lam, cá nướng, thịt pho... Muốn xem làm bánh dày, hãy ra xem các chàng trai người Mông dùng chày có hình dáng như cái búa bổ củi để giã xôi trên máng gỗ...

Bạn thích mua đồ kỷ niệm thì có thể ghé một hàng nhỏ ven đường, trong lu cở có dao, có ví thổ cẩm, khăn, váy... bạn muốn mua gì nào? Những con dao được người Mông rèn từ nhíp ôtô, rất cứng và sắc bén, còn đồ thổ cẩm ra đời từ đôi bàn tay khéo léo và sự cần mẫn của cô gái người Thái, người Mông bên khung cửi, bên cầu thang nhà sàn trong những lúc nông nhàn...

Than Uyên 2/9 đặc biệt lắm. Có cái gì như giục giã con người nơi đây ra đường, chỉ để đi một vòng quanh thị trấn rồi trở về. Ngắm nhìn mọi người đi đường mà cũng thấy vui, niềm vui ấy không gọi thành tên mà cứ âm ỉ mãi như một lời hò hẹn, một nỗi đợi chờ để năm nào những người Than Uyên và người dân các huyện xung quanh cũng muốn về đây vui Tết Độc lập.

2/9, bạn có về Than Uyên với tôi không?

Đinh Hồng Nhung