Doanh nghiệp than đá và doanh nghiệp kim cương
Một nền kinh tế hùng mạnh không thể thiếu các doanh nghiệp kim cương trường tồn và tỏa sáng.
Mỗi lần qua Đức đến thành phố Heidelberg, nơi đặt trụ sở của công ty cũ, tôi thường ở Heidelberg Suites, một khách sạn nằm trong danh sách những khách sạn nhỏ sang trọng trên thế giới (Small Luxury Hotels of the World). Khách sạn này là doanh nghiệp gia đình đã trải qua 120 năm, đến nay đã là đời thứ Tư cha truyền con nối quản lý.
Mỗi buổi sáng, hai chị em chủ nhân quản lý thường ngồi ăn sáng trò chuyện với khách. Những lúc có dịp ngồi trò chuyện với họ, tôi luôn tò mò muốn khám phá điều gì giúp cho một doanh nghiệp như thế trường tồn và phát triển. Trò chuyện và quan sát các thức họ vận hành tôi bất giác so sánh giữa than đá và kim cương.
Than đá và kim cương đều được cấu thành từ nguyên tố carbon nhưng kim cương cứng rắn, đẹp đẽ và quý giá. Trong khi ấy than đá đen, xấu xí, dễ vỡ, ít giá trị hơn rất nhiều.
Sự khác biệt nằm ở ba yếu tố.
Về cấu trúc, mỗi nguyên tử carbon của kim cương gắn với 4 nguyên tử carbon khác tạo nên liên kết hóa trị mạnh mẽ. Trong khi đó than đá liên kết theo từng lớp và giữa mỗi lớp không có mối liên kết với nhau do đó chúng có cấu trúc yếu, dễ vỡ. Về áp lực, than đá được hình thành do các vết tích bị nén chặt của thực vật sống trong đầm lầy.
Trong khi ấy kim cương bắt đầu hình thành ở độ sâu khoảng 150km, với áp suất khoảng 5 gigapascal và 1200 độ C. Về mài giũa, một viên kim cương thô không có giá trị bao nhiêu, chúng chỉ trở nên quý giá sau khi được cắt gọt mài giũa vô cùng kỹ lưỡng; một viên kim cương có thể có đến 57 mặt cắt.
Tương tự như thế với các doanh nghiệp. Trên thương trường có những doanh nghiệp than đá và có những doanh nghiệp kim cương. Những doanh nghiệp than đá có thể to lớn đồ sộ nhưng mong manh, dễ tổn thương và biến mất khỏi thương trường. Trong khi đó, có những doanh nghiệp kim cương phát triển mạnh mẽ trường tồn với thời gian.
Sự khác nhau giữa hai loại doanh nghiệp này về bản chất phần nào cũng tương tự như than đá và kim cương.
Về cấu trúc: doanh nghiệp than đá có cấu trúc hệ thống lỏng lẻo, sự gắn kết giữa các bộ phận nội bộ, giữa doanh nghiệp với khách hàng và đối tác yếu kém tương tự như liên kết giữa các lớp trong than đá. Trong khi đó, doanh nghiệp kim cương có hệ thống vững chắc, kết nối chặt chẽ trong nội bộ và với bên ngoài (khách hàng, đối tác…).
Về áp lực: Doanh nghiệp kim cương có năng lực tốt, có khả năng thực thi xuất sắc, chống chọi được áp lực thương trường. Doanh nghiệp than đá chịu áp lực kém hơn do năng lực yếu.
Về mài giũa: Doanh nghiệp kim cương luôn tự mài giũa, luôn luôn cố gắng học hỏi, nâng cao năng lực để thích nghi với biến đổi của thương trường. Trong khi đó, doanh nghiệp than đá không đầu tư nhiều vào việc học hỏi hoặc trở nên tự mãn với những thành công nhỏ nhoi.
Bốn đặc tính của một doanh nghiệp kim cương bao gồm:
Lãnh đạo ưu tú có khả năng thiết lập tầm nhìn, tạo dựng niềm tin, dẫn dắt đội ngũ, kết nối nguồn lực;
Văn hóa chiến thắng (như Stephen Covey khẳng định đó chính là nền văn hóa với lòng tin cao độ của tập thể những người cam kết hướng đến tầm nhìn chiến thắng chung);
Đội ngũ gắn kết, mỗi người thấu hiểu vai trò và đóng góp có ý nghĩa vào mục tiêu chung của tổ chức, có sự kết nối chặt chẽ, hỗ trợ lẫn nhau và thường xuyên phản hồi xây dựng nhằm liên tục tiến lên;
Thực thi xuất sắc: tập trung vào các mục tiêu quan trọng, thực thi theo các thước đo dẫn dắt, luôn giám sát theo dõi rõ ràng với tinh thần trách nhiệm cao.
Như viên kim cương, một doanh nghiệp kim cương luôn tạo lập mối liên kết nhất quán bền vững trong nội bộ và với đối tác bên ngoài. Không bao giờ hài lòng với kết quả đạt được; Luôn học hỏi, mài giũa, đầu tư nhiều hơn cho dài hạn. Đó cũng là đúc kết của Jim Collins và Jerry I Porras trong tác phẩm “Xây dựng để trường tồn”.
Một nền kinh tế hùng mạnh không thể thiếu các doanh nghiệp kim cương trường tồn và tỏa sáng. Để đến một ngày không xa có rất nhiều doanh nghiệp Việt ngẩng cao đầu, tự hào về đóng góp quan trọng và sự phát triển chung của kinh tế thế giới.
