Doanh nghiệp không muốn ban hành Luật phòng chống, tác hại rượu, bia

Sáng ngày 8/11 Bộ Y tế tổ chức Hội thảo về cam kết quốc tế của Việt Nam liên quan đến phòng, chống tác hại của rượu, bia và khuyến nghị của các tổ chức phi chính phủ đối với dự án luật phòng, chống tác hại của rượu, bia.

TS. Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởng Vụ Pháp chế Bộ Y tế chủ trì hội nghị. Cùng dự đại diện lãnh đạo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Liên minh phòng chống các bệnh không lây nhiễm Việt Nam (NCDs-VN), Tổ chức Nhịp cầu sức khỏe (HealthBridge Canada) tại Việt Nam, Liên minh chính sách đồ uống có cồn toàn cầu (GAPA)…

Tại hội thảo, ông Quang đánh giá dự thảo Luật đang chịu rất nhiều tác động. “Đơn cử như có những ý kiến muốn thêm hai từ “lạm dụng” vào luật, điều này dẫn đến việc nhiều người sẽ hiểu rằng chỉ khi lạm dụng mới gây hại. Nhưng thực tế, bia rượu không có ngưỡng gọi là an toàn. Chỉ cần vài chén rượu, biêng biêng đi đường đã có thể gây tai nạn, thiệt mạng”, ông Quang nói.

Ông Quang cho biết thêm “các doanh nghiệp muốn không ban hành luật” này, bởi sau 6 năm tỷ lệ rượu, bia bán ra thị trường tăng nhưng sức khỏe, tai nạn giao thông, bao lực gia đình vẫn còn nguyên đó.

“Doanh nghiệp muốn không cần luật chỉ cần truyền thông mạnh mẽ để thay đổi hành vi nhưng truyền thông phải có tiền, chúng tôi mong muốn đóng góp của các DN cho khoản này giờ cũng không được, sau muốn trích phần trăm từ thuế tiêu thụ đặc biệt cho việc này nhưng cũng không được nữa rồi…”, ông Quang bày tỏ.

Mặc dù vấp phải nhiều khó khăn, nhưng ông Quang khẳng định Bộ Y tế sẽ cố gắng thực hiện cam kết quốc tế của mình thông qua các con số cụ thể. Trước đó, trong kỳ họp lần thứ 70 của Đại Hội đồng Liên hợp Quốc, Việt Nam đã cam kết đặt mục tiêu giảm 20-25% tỷ lệ tử vong trước 70 tuổi do các bệnh không lây nhiễm (NCDs) thông qua dự phòng và điều trị, nâng cao sức khỏe tinh thần và thể chất đến năm 2030; Mục tiêu giảm 10% tỷ lệ sử dụng rượu, bia ở mức nguy hại vào năm 2030).

“Tuy nhiên, việc đạt được các mục tiêu trên rất khó khăn nếu không có một hành lang pháp lý đủ mạnh để can thiệp nhằm phòng, chống tác hại của rượu, bia. Bởi hiện tại, mức độ tiêu thụ rượu, bia tại Việt Nam đang ở mức báo động với mức tiêu thụ rượu, bia bình quân đầu người (trên 15 tuổi cả hai giới) quy đổi theo cồn nguyên chất là 8,3 lít năm 2016.

Đặc biệt là tỷ lệ uống rượu, bia ở mức nguy hại đang ở mức cao, cụ thể: 44,2% nam giới và 1.2% nữ giới sử dụng rượu, bia ở mức có hại (tức là trong 30 ngày qua có ít nhất 1 lần uống từ 60g cồn trở lên). Do đó, sử dụng rượu, bia đang là trở ngại lớn trong việc đạt được 13 trong tổng số 17 mục tiêu và 52 chỉ tiêu phát triển bền vững”, ông Quang nói.

Được biết, trong vòng 3 tháng qua kể từ khi Dự thảo Luật Phòng chống tác hại của rượu bia được lấy ý kiến rộng rãi, đã có tổng cộng 10 thư kiến nghị/góp ý của 6 tổ chức trong nước và quốc tế (như Tổ chức Y tế thế giới, Quỹ nhi đồng Liên hợp Quốc, Liên minh chính sách đồ uống có cồn toàn cầu...) gửi tới lãnh đạo Quốc hội, Chính phủ.

Các tổ chức khuyến nghị kêu gọi chính phủ thực thi các chính sách phòng, chống tác hại rượu bia hiệu quả/tốt nhất được Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo. Bên cạnh đó là các góp ý cụ thể về tên Luật, theo đó đề nghị giữ tên Luật như đề xuất của Chính phủ: “Luật phòng, chống tác hại của rượu, bia”.

"WHO đã chứng minh không có ngưỡng an toàn cho sử dụng rượu bia. Hơn nữa, mục tiêu của Luật là điều chỉnh, phòng ngừa mặt tác hại do sử dụng rượu bia, vì vậy quy định các biện pháp phòng, chống tác hại liên quan đến giảm cung, giảm cầu và giảm tác hại. Việc thay đổi sang các tên khác như Luật phòng, chống tác hại của lạm dụng rượu, bia làm chệch mục tiêu và đối tượng tiếp cận, phá vỡ kết cấu khoa học của các chiến lược cần có trong nội dung dự thảo luật", ông Quang nói.

Ngoài ra các kiến nghị cũng đề nghị cụ thể là quy định về cấm quảng cáo, khuyến mại tài trợ, quy định hạn chế tính có sẵn của mặt hàng rượu bia và sự tiếp cận với đối tượng dưới 18 tuổi, ngoài những quy định hiện nay được đề cập trong dự thảo, cần bổ sung hoặc điều chỉnh.

Về điều kiện tài chính bảo đảm thực thi luật cần có nguồn kinh phí bền vững để thực thi Luật, đưa Luật vào cuộc sống và tổ chức nguồn kinh phí theo hình thức tạo quỹ nâng cao sức khỏe bằng trích phần trăm thuế tiêu thụ đặc biệt mặt hàng rượu bia, thực hiện quản lý theo đúng nguyên tắc khoa học, lập và phát triển quỹ cho triển khai phòng chống tác hại rượu bia trong nội dung của phòng chống bệnh không lây nhiễm và chăm sóc sức khỏe ban đầu.

N. Huyền