Doanh nghiệp, hãng tàu kêu trời vì ảnh hưởng từ sự cố chìm tàu

Tàu VietSun Integrity chìm tại sông Lòng Tàu ngày 18/10

Phát sinh hàng loạt chi phí

Tổng Công ty Tân cảng Sài Gòn cho biết, ngày 18/10/2019, tàu VIETSUN INTEGRITY (quốc tịch: Việt nam, chủ tàu: Công ty cổ phần Nhật Việt, chiều dài: 132,60m, trọng tải: 8.015) chở 293 container hành trình từ cảng VICT đi Hải Phòng bị sự cố về máy và chìm ở sông Lòng Tàu. Sau sự cố cảng vụ Hàng hải TPHCM đã ra thông báo cấm luồng sông Lòng Tàu ngày 19/10/2019. Kể từ khi sự cố diễn ra đến nay đã hơn 20 ngày, song tiến độ xử lý cứu hộ vẫn chưa có phương án cụ thể, và chưa biết đến khi nào luồng sẽ thông. Sự cố ảnh hưởng trực tiếp rất lớn đối với hoạt động XNK hàng hóa không chỉ của khu vực phía Nam mà còn ảnh hưởng đến hoạt động XNK của cả nước, đây đang là thời điểm cuối năm, nhu cầu hàng hóa XNK phục vụ Tết của các doanh nghiệp tăng cao.

Việc hạn chế lưu thông luồng Lòng Tàu buộc các con tàu phải chuyển hướng qua luồng Soài Rạp để cập các cảng ở TPHCM. Do luồng Soài Rạp không sâu bằng luồng Lòng Tàu, các tàu có mớn cao buộc phải giảm tải mới có thể đi vào luồng an toàn. Việc chuyển hướng ra luồng Soài Rạp khiến các hãng tàu phải đi xa hơn, chịu phát sinh thêm một lần các loại phí hoa tiêu, phí trọng tải, phí tàu lai, phí cầu bến....

Với tàu ra vào TPHCM, hãng tàu phải đưa tàu vào cập ở Cái Mép- Thị Vải để dỡ các container nhập khẩu xuống, các hãng tàu cũng phải chịu mức phí xếp dỡ cao hơn, thêm chi phí chuyển hàng về các cảng và ICD ở TPHCM và phí chuyển hàng từ các cảng ở TPHCM ra các cảng ở Cái Mép - Thị Vải. Như vậy, hàng loạt chi phí phát sinh mà HT phải chịu: cảng phí, vận chuyển sà lan, chi phí thuê tàu thêm 1 ngày, nhiên liệu để chạy tàu kịp lịch trình, đảo chuyển tàu tại Cái Mép để dỡ hàng, phí bãi cho hàng xuất, hàng nhập, phải bố trí thêm tàu nhỏ để giải phóng hàng tồn với chi phí rất cao, bên cạnh đó giá xếp dỡ tại các cảng Cái Mép cao hơn khu vực TPHCM….

Các chi phí phát sinh trực tiếp, gồm: Chi phí đảo chuyển tàu phát sinh thêm từ 50 – 200 triệu đồng; Chi phí neo tàu tại phao chờ cầu gồm phí tàu lai 2 lần tại phao từ 2.000 – 4.000 USD/tàu, phí neo phao, phí buộc/cởi dây, … mỗi tàu thiệt hại từ 3.500 – 5.000 USD tùy kích cỡ và thời gian nằm chờ tại phao.

Các chi phí gián tiếp, gồm: Chi phí vận hành tàu, những tàu không có cầu bến hoặc bị neo tại phao chờ thủy triều, kéo dài thời gian lịch trình trên biển, phát sinh chi phí thuyền viên, nhiên liệu, thuê tàu mỗi ngày, trung bình từ 10.000 – 20.000 USD/ngày. Ngoài ra, do trễ lịch tại cảng dỡ hàng, các tàu phải tăng tốc để lấy lại lịch trình, do đó phát sinh phí nhiên liệu trên biển, ước tính từ 3.000 – 5.000 USD/ngày.

Chi phí cắt hàng, các tàu về Việt Nam phải giảm bớt lượng hàng từ các cảng xếp hàng ở Nam Trung Quốc, cũng như hàng xuất từ VN đi Hong Kong, Hàn Quốc, chủ yếu là các mặt hàng nặng với số lượng lớn như gỗ, thép, nông sản,… Tính theo sản lượng, hàng nhập giảm 30%, hàng xuất giảm 40%, tương ứng với mất cước phí vận chuyển từ 50.000 – 100.000 USD/ tuần tùy hãng tàu.

Ảnh hưởng lớn đến hoạt động XNK

Theo Tổng Công ty Tân cảng Sài Gòn, các khách hàng XNK chịu ảnh hưởng rất lớn, đặc biệt là các nhà máy có sản lượng lớn như Hyosung, Hualon, Formosa, Hoa Sen Group, Nhựa Duy Tân…

Một số khó khăn mà khách hàng XNK gặp phải, như: Do Hãng tàu giảm tải từ đầu nước ngoài, những lô hàng booking theo kế hoạch bị cắt từ đầu nước ngoài, dẫn đến nhà máy bị thiếu nguyên liệu phục vụ sản xuất, hàng loạt chi phí phát sinh khi nhà máy không có nguyên liệu, cắt giảm sản lượng, ảnh hưởng đến hàng thành phẩm xuất khẩu. Các hợp đồng thương mại bị ảnh hưởng khi thời gian cam kết giao, nhận hàng hóa không đúng tiến độ.

Do cắt giảm chỗ, hãng tàu thiếu chỗ, tăng giá cước từ phía nước ngoài. Các hãng tàu tăng phụ phí cho việc vận chuyển hàng giữa khu vực Cái Mép và Cát Lái làm ảnh hưởng đến giá thành sản xuất và hiệu quả kinh doanh.

Theo Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn, nhà khai thác cảng hàng đầu Việt Nam chiếm 92,5% thị phần hàng hóa XNK khu vực phía Nam, 72% khu vực Cái Mép- Thị Vải, cũng chịu ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng dịch vụ khai thác cảng. Tính từ thời điểm sự cố đến ngày 4/11/2019 đã có 38 tàu phải neo phao chờ cầu và chờ thủy triều mới có thể cập/rời cảng Tân Cảng - Cát Lái do mớn nước lớn; 22 tàu phải giảm tải tại Cái Mép -Thị Vải trước khi cập cảng Tân Cảng - Cát Lái.

Đối với hàng xuất khẩu, có tổng cộng 40-50 tàu phải có kế hoạch giảm hàng xuất, với bình quân các tàu phải cắt từ 80-120 teu/ tàu, chiếm 5 đến 9% sản lượng xuất của tàu. Dự kiến với bình quân 1 tuần hơn 4000 teu phải cắt giảm hoặc sử dụng tàu tăng cường để vận chuyển làm tăng chi phí khai thác của các hãng tàu, tăng áp lực trong công tác bố trí cầu bến của các cơ sở cảng của Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn.

Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn đã có những chính sách hỗ trợ kịp thời nhằm tháo gỡ khó khăn chia sẻ cùng hãng tàu, khách hàng, như: Giảm giá dịch vụ vận chuyển container từ 26-50%...

Trước thực tế trên, doanh nghiệp kiến nghị các cơ quan quản lý Nhà nước cần tập trung mọi nguồn lực sớm thống nhất phương án cứu hộ tàu Integrity để thông luồng Lòng Tàu. Có thể áp dụng phương án Chính phủ ứng trước chi phí cho các đơn vị cứu hộ sau đó thu lại từ các cở sở kinh doanh cảng và các hãng tàu.

Bên cạnh đó, Bộ Giao thông vận tải sớm chấp thuận phương án nạo vét khẩn cấp một số điểm cạn trên luồng Soài Rạp để đảm bảo tàu hàng hải an toàn khi công tác cứu hộ chưa thể thực hiện sớm...

Lê Thu