Doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp quá nhỏ và quá bé

Sáng ngày 22/1, tại Hà Nội, Tổng hội nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam tổ chức Diễn đàn “Doanh nghiệp đồng hành cùng nông nghiệp, nông dân, nông thôn năm 2019”. Tham dự chương trình có các đồng chí đại diện cho các ban, bộ, ngành từ trung ương đến địa phương, các nhà khoa học, các cơ quan truyền thông và đại diện hơn 100 doanh nghiệp trên cả nước.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, GDP cả năm 2018 tăng 7,08%, là mức tăng cao nhất kể từ năm 2008 trở lại đây. Trong mức tăng chung của toàn nền kinh tế, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 3,76%, đóng góp 8,7% vào mức tăng trưởng chung của nền kinh tế. Mặc dù đối mặt với hàng loạt khó khăn về thị trường, tuy nhiên, xuất khẩu nông, lâm, thủy sản vẫn ghi dấu ấn và đóng góp quan trọng vào tổng kim ngạch xuất khẩu 244,72 tỷ USD của cả nước.

Ông Hồ Xuân Hùng - Chủ tịch Tổng hội nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - nhận định: Để đạt được những thành tựu to lớn đó, ngoài sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị thì khối doanh nghiệp nông nghiệp cũng đóng góp một phần không nhỏ. Doanh nghiệp chính là lực lượng nòng cốt đưa nông sản Việt Nam ra thị trường thế giới. Tuy nhiên, kết quả triển khai chưa tương xứng với tiềm năng và kỳ vọng, số doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp còn hạn chế, nông dân vẫn còn nhiều khó khăn.

Ông Hồ Xuân Hùng dẫn con số, năm 2018 được đánh giá là năm thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp nhiều nhất với 2.200 doanh nghiệp đầu tư mới, nâng tổng số doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này lên con số 9.235 doanh nghiệp. tuy nhiên, số doanh nghiệp đầu tư theo chuỗi mới đạt con số gần 5.000, chiếm khoảng 8% tổng số doanh nghiệp trên cả nước. Đây là con số quá nhỏ bé và quá bé.

Thảo luận tại diễn đàn, một số doanh nghiệp cho rằng, hiện nay trình độ chuyên môn của các nhà quản lý lực lượng lao động trực tiếp trong các doanh nghiệp nông nghiệp còn thấp. Các kỹ năng cần thiết như: tin học, ngoại ngữ, kỹ năng đàm phán…của đội ngũ cán bộ quản lý còn hạn chế. Đặc biệt, phần lớn sinh viên sau khi tốt nghiệp đại học, cao đẳng vẫn có tư tưởng đi làm công ăn lương hơn là khởi sự doanh nghiệp.

Một vấn đề được rất nhiều doanh nghiệp quan tâm là việc khó tiếp cận được các nguồn vốn vay của ngân hàng, nhất là các doanh nghiệp nhỏ do phương án kinh doanh chưa khả thi, chưa đủ điều kiện thế chấp và tín chấp đối với khoản vốn xin vay. Ngoài ra, khả năng tiếp cận thị trưởng quốc tế của doanh nghiệp nông nghiệp còn yếu do còn thiếu thông tin về thị trường và các quy định của thương mại quốc tế. Do vậy dẫn đến khả năng tiếp cận thị trường của các doanh nghiệp nông nghiệp rất hạn chế.

Bà Nguyễn Thị Anh Đào - Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên quốc tế Hùng Dung - chia sẻ: Một trang trại lợn giống công nghệ cao có quy mô 500 lợn lái mẹ, trên 1.000 lợn thịt và nhà máy chế biến tinh bột nghệ công suất 3 tấn tinh bột nghệ/năm mà hoàn toàn phải tự chủ từ ban đầu. Đối với những doanh nghiệp mới thành lập là quá sức. Mặc dù Nhà nước đã có quy định về hỗ trợ tín dụng nhưng ở địa phương, các quy định về vay vốn còn sự chồng chéo, chúng tôi phải thế chấp tài sản doanh nghiệp mới được vay vốn thương mại. Bên cạnh đó, hiện nay, đất đai được giao cho các tổ chức và hộ gia đình quản lý; địa phương không có quỹ đất để quy hoạch các vùng chăn nuôi tập trung. Để xây dựng trang trại và nhà máy, doanh nghiệp phải tự mua đất từ cá nhân, giá đất cao, diện tích ít nên hạn chế việc mở rộng quy mô và hoạch định kinh doanh lâu dài. Doanh nghiệp cũng rất quan tâm thị trường đầu ra, bởi nhu cầu nội tỉnh mới chỉ đáp ứng phần nào. Việc khuếch trương, quảng bá thương hiệu thực sự khó nếu không có sự hỗ trợ, giúp đỡ từ nhà nước.

Bà Nguyễn Thị Anh Đào kiến nghị, Nhà nước cần chỉ đạo các địa phương quan tâm đối với những doanh nghiệp vừa mới thành lập. Theo đó, cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ nhất là về vốn đầu tư, thị trường…

Phát biểu tại diễn đàn, ông Nguyễn Hoa Cương - Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) - cho biết: Hiện nay Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có thông tư hướng dẫn việc hỗ trợ và khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp, tháo gỡ các rào cản về đầu tư. Mục tiêu đặt ra trong thời gian tới là thu hút khoảng 80.000-100.000 doanh nghiệp có hoạt động đầu tư vào nông nghiệp. Trong đó phấn đấu có khoảng 3.000-4.000 doanh nghiệp đầu tư với quy mô lớn, 6.000-8.000 doanh nghiệp đầu tư với quy mô vừa. “Dư địa lớn của nông nghiệp khi doanh nghiệp đầu tư vào chế biến, sản xuất trái cây xuất khẩu”, ông Nguyễn Hoa Cương cho hay.