Doanh nghiệp cần nhận biết những rủi ro khi thực hiện chuyển đổi số

Chuyển đổi số DN cũng đối mặt với nhiều rủi ro

Ông Nguyễn Tuấn - Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại và đầu tư TP. Hồ Chí Minh cho biết: chuyển đổi số đã trở thành xu thế phát triển tất yếu trong đời sống xã hội cũng như hoạt động kinh tế hiện nay. Chính phủ và các địa phương đã ban hành nhiều chính sách ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số nhanh chóng, toàn diện. Hơn nữa trong bối cảnh kinh doanh mới Nhà nước cũng khuyến khích DN đẩy nhanh chuyển đổi số, phát triển TMĐT để thích nghi kịp thời và đáp ứng xu hướng phát triển kinh tế.

Doanh nghiệp và người tiêu dùng cần nhận biết và phòng tránh những rủi ro khi thực hiện kinh doanh trên nền tảng số

Tuy nhiên, xu hướng chuyển đổi số nói chung và TMĐT nói riêng đã và đang mang lại nhiều cơ hội gia tăng kinh doanh với nhiều DN, nhưng các giao dịch này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro mà DN cần nhận biết, thận trọng và hiểu để phòng ngừa.

Theo ông Phan Trọng Đạt- Phó Tổng thư ký Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC), Phó giám đốc Trung tâm Hòa giải Việt Nam (VMC), những rủi ro xảy ra trong TMĐT như nhiều quy định chưa rõ ràng về giá trị pháp lý, giá trị chứng cứ của thông điệp dữ liệu; chưa rõ về tính pháp lý và trường hợp áp dụng chữ ký điện tử; hay thiếu quy định về giao kết hợp đồng điện tử giữa các đơn vị khiến các rủi ro pháp lý sẽ phát sinh đối với cả ba chủ thể chính trong giao dịch. Điều này gây ra mâu thuẫn lợi ích và xảy ra tranh chấp giữa sàn TMĐT, nhà cung cấp và người tiêu dùng.

Từ phía các sàn giao dịch TMĐT thường gặp rủi ro khi kiểm tra, giám sát, đối chiếu thông tin từ người cung cấp - người bán (tên, địa chỉ, số điện thoại); kiểm soát chất lượng hàng hóa (hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng). Nhà cung cấp phát sinh vấn đề khi không kiểm soát được số lượng, chất lượng hàng hóa khi đến tay người tiêu dùng, các khiếu nại về thanh toán, quảng cáo, khuyến mại. Và khả năng nhà cung cấp bị liên đới chịu trách nhiệm trong trường hợp hàng hóa sai sót, lỗi trong quá trình giao dịch giữa sàn và người tiêu dùng.

Trong khi đó, người tiêu dùng có thể đối mặt với nguy cơ lừa đảo, nhận hàng kém chất lượng, thiếu hoặc không có thông tin chính xác về nhà cung cấp, DN cung cấp hàng hóa và bị rủi ro trong vấn đề thanh toán, giao nhận, hủy đơn hàng không đúng theo cam kết ban đầu...

DN cần thích ứng khi thực hiện chuyển đổi số trong kinh doanh

Theo Tiến sĩ Nguyễn Tuấn Hoa - Chuyên gia tư vấn Công nghệ thông tin, chuyển đổi số không đơn thuần chỉ là việc ứng dụng công cụ công nghệ thông tin mà còn phải nắm vững các rủi ro phát sinh để có cách ứng phó kịp thời. Để tránh xảy ra tranh chấp khi tham gia giao dịch TMĐT các chủ thể phải tìm hiểu kỹ những điều khoản, chính sách của sàn và pháp luật của quốc gia.

Chẳng hạn với hình thức thương lượng, các bên tham gia có quyền tự nguyện bàn bạc, thỏa thuận nhằm loại bỏ tranh chấp mà không cần sự can thiệp của bên thứ ba. Kết quả thương lượng này không có tính ràng buộc các bên. Hay với hình thức hòa giải, giữa các bên giải quyết tranh chấp sẽ có sự tham gia của bên thứ ba. Đơn vị này được giao nhiệm vụ trung gian, hỗ trợ tìm phương án giải quyết tối ưu nhất cho vụ việc. Kết quả hòa giải được các bên tự nguyện đề xuất và thi hành theo pháp luật về thi hành án dân sự, buộc phải có công nhận tại tòa án. Còn hình thức tố tụng trọng tài khi ít nhất một bên có đơn khởi kiện. Lúc này, các bên có quyền tự định đoạt thủ tục, quy trình, ngôn ngữ, luật áp dụng, địa điểm tổ chức phiên họp và người giải quyết tranh chấp.

Ông Đạt cũng lưu ý DN cần phòng ngừa, tránh các rủi ro phát sinh là điều quan trọng để giảm thiểu khả năng xảy ra tranh chấp. Bởi lẽ, Luật chỉ tạo hành lang pháp lý, quy định quyền hạn, nghĩa vụ, trách nhiệm của các đơn vị tham gia giao dịch trên sàn TMĐT. Chỉ khi các bên xảy ra tranh chấp không thể hòa giải mới buộc phải dùng Luật để xử lý.

Để hạn chế thấp nhất các rủi ro phát sinh trong giao dịch TMĐT, người mua và người bán cần tìm hiểu thông tin của đối tác giao dịch lần đầu; người mua lưu ý với hàng hóa giá rẻ bất thường trong khi người bán cũng cần cẩn trọng với đối tượng mua hàng số lượng lớn hoặc hàng có giá trị nhưng không có đảm bảo. Đồng thời để tạo một môi trường giao dịch văn minh, trung thực, hiệu quả, các sàn TMĐT cần nắm rõ cơ chế xử lý, khắc phục các khiếu nại, tranh chấp phát sinh khi thực hiện giao dịch...

Ngọc Thảo