Đình làng Trường Lưu - Di tích lịch sử đang xuống cấp
Đình làng Trường Lưu, xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc (Hà Tĩnh) được xây dựng vào thế kỷ 17. Đình gồm hai phần chính là Thượng điện (nơi thờ các vị thần) và Hạ điện (nơi người dân sinh hoạt văn hóa tâm linh).
Toàn bộ kiến trúc của đình được xây dựng, thiết kế theo phong cách thời Hậu Lê. Loại gỗ dùng để dựng đình đều bằng gỗ mít và được chạm trổ rồng phượng cùng các hoa văn tinh xảo khác. Trong đình hiện còn tấm bia ghi danh gần 30 con em trong làng (cơ bản là dòng họ Nguyễn Huy) đỗ đạt tiến sĩ dưới triều Hậu Lê và triều Nguyễn. Nơi đây, vào ngày 12-6 (âm lịch) hằng năm, người dân trong làng tổ chức lễ kỳ phục để cầu cho quốc thái dân an, dân làng được ấm no sung túc. Năm 2008, đình được công nhận là Di tích lịch sử cấp tỉnh.
Tuy nhiên, hiện nay, ngôi đình có niên đại hơn 300 năm đang xuống cấp trầm trọng, cần kịp thời tu sửa. Qua quan sát, chúng tôi thấy hệ thống cột, xà được chạm trổ với các hình dáng của “long, ly, quy, phượng” cùng chữ Nôm rất tinh xảo, do bị thấm nước mưa, nay đã bị mối mục; lớp ngói lợp đã vỡ nhìn lên thấy ánh sáng xuyên qua mái nhà; một số vị trí mái đình bị cong vênh, sụt xuống; nhiều cột đã bị mục không có khả năng chống đỡ (xem ảnh).
Ông Nguyễn Huy Mạnh, người trông coi đình làng Trường Lưu, cho biết: "Đình làng là di tích văn hóa có hơn 300 năm nay, nhưng theo thời gian không được bảo trì thường xuyên nên hiện nay đã xuống cấp. Sau những trận mưa rào là nước dột trên nóc đình xuống nền lênh láng và thấm vào cột gỗ mít, xà, cầu phong, đòn tay làm mục nát dần. Để hạn chế nước thấm xuống gỗ, tôi buộc phải lấy lá chuối, mo cau lót vào. Nhiều lần chúng tôi vào trong dân xin ngói của người dân để về lợp lại những chỗ bị vỡ nhưng người dân không đồng ý vì họ cho rằng ngói thừa đó không phù hợp với chốn tâm linh. Dân làng chúng tôi mong các cấp, các ngành quan tâm nâng cấp đình làng để làm nơi sinh hoạt tập trung và bảo tồn di tích văn hóa của địa phương”.
