Dinh Hoàng A Tưởng
Nói đến dinh thự của các 'vua' người dân tộc thiểu số trước đây, người ta thường nghĩ đến dinh của dòng họ Vương ở Đồng Văn (Hà Giang). Ít ai biết còn có một dinh thự quy mô không kém, đó là dinh Hoàng A Tưởng ở huyện Bắc Hà (Lào Cai)Ngôi nhà quyền lực nhất vùng Tây Bắc một thời.
-
Nằm ở trung tâm thị trấn Bắc Hà, cách chợ Bắc Hà không xa, dinh Hoàng A Tưởng được xây dựng từ năm 1914 tới năm 1921 mới hoàn thành. Chủ nhân của dinh thự này là Hoàng Yến Tchao, Thổ ty Bắc Hà (một chức quan vùng dân tộc thiểu số trước đây). Dựa vào đặc quyền, đặc lợi mà Pháp ban cho, Hoàng Yến Tchao độc quyền bán muối, khai thác lâm thổ sản, thuốc phiện bán cho Pháp, cung cấp lương thực, thực phẩm cho đồn binh lính Pháp và tay sai. Vì thế, gia tộc họ Hoàng có quyền lực bậc nhất tại Bắc Hà ngày đó.
Ông Tchao có 3 vợ, 2 con trai, 5 con gái, trong đó Hoàng A Tưởng là con trai thứ hai của người vợ đầu, thông minh, nhanh nhẹn hơn người, nên được cha tin tưởng truyền giao cai quản sản nghiệp và Hoàng A Tưởng cũng được chọn đặt tên cho công trình dinh thự của gia đình. Cha con ông Hoàng Yến Tchao, Hoàng A Tưởng đều là người Tày chính gốc nhưng cai quản vùng cao nguyên Bắc Hà 70% là người Mông nên người ta gọi ông là vua Mèo, dinh Hoàng A Tưởng còn có tên là dinh vua Mèo.
Dinh Hoàng A Tưởng được xây dựng trên diện tích 4000m2, kết hợp kiến trúc Á - Âu, do kiến trúc sư người Pháp và Trung Quốc thiết kế, với tổng cộng 36 phòng, bố cục hình chữ nhật khép kín liên hoàn, đan xen hài hòa. Lối vào dinh phải theo cầu thang từ hai bên cửa chính, sau đó là phòng chờ. Tiếp đó là một khoảng sân khá rộng rãi là nơi để làm những thủ tục, lễ hoặc tổ chức vui chơi, múa hát.
Nhà chính gồm hai tầng với những khung cửa dạng vòm đặc trưng kiến trúc châu Âu là nơi để Hoàng A Tưởng cùng với gia đình sinh hoạt, hội họp. Hai bên của ngôi nhà là hai dãy nhà nằm ngang, bố cục giống nhau, đối xứng nhau. Mỗi dãy có hai tầng nhưng thấp hơn khu nhà chính, mỗi tầng lại chia làm 3 gian là phòng ăn, phòng khách và phòng ngủ…
Trải qua thăng trầm và biến cố của 100 năm lịch sử, dinh thự Hoàng A Tưởng vẫn mang trong mình những nét đẹp uy nghi, trầm mặc và là điểm đến nổi tiếng không thể bỏ qua với ai lần đầu đến Bắc Hà.
Dinh Hoàng A Tưởng nhìn từ phía trước.
Tấm biển đồng còn nguyên bên cổng dinh.
Khoảng sân rộng bên trong dinh là nơi hành lễ hay tổ chức vui chơi, yến nhạc.
Một tấm ảnh ông Hoàng Yến Tchao (thứ ba, phải sang) chụp cùng Hoàng A Tưởng (thứ tư, phải sang, hàng sau) và các thành viên gia đình. (ảnh chụp lại từ trong dinh)
Con số năm khánh thành dinh Hoàng A Tưởng gắn phía trên cửa chính.
