Điều tra viên Liên Hợp Quốc kết luận vụ Mỹ giết ông Soleimani

Tướng Qassem Soleimani là chỉ huy lực lượng đặc nhiệm Quds thuộc Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC). Ông Soleimani thiệt mạng trong vụ tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ hôm 3-1 tại sân bay quốc tế Baghdad (Iraq).

Bà Agnes Callamard, điều tra viên đặc biệt của Liên Hợp Quốc (LHQ) cho rằng Mỹ đã vi phạm Hiến chương LHQ.

Trái phép, tùy tiện

Bà Agnes Callamard, điều tra viên đặc biệt của Liên Hợp Quốc (LHQ) về hành quyết phi pháp và không qua xét xử kết luận rằng việc Mỹ sát hại Tướng Qassem Soleimani của Iran hồi tháng 1 là trái phép.

Bà Callamard nói Mỹ đã không cung cấp cho cộng đồng quốc tế chứng cứ đầy đủ liên quan tới mối đe dọa tiềm tàng mà ông Soleimani đặt ra cho an ninh Mỹ, theo hãng tin Sputnik.

Người biểu tình ở Iran giơ ảnh chân dung ông Soleimani phản đối vụ Mỹ giết vị tướng này. Ảnh: Ali Mohammadi/BLOOMBERG/ GETTY IMAGES

Trong báo cáo, bà Callamard chỉ ra rằng vụ sát hại ông Soleimani là “vụ việc đầu tiên được biết đến trong đó một quốc gia viện dẫn sự tự vệ để biện minh cho một cuộc tấn công nhằm vào một thực thể nhà nước trong lãnh thổ một quốc gia khác, do đó Mỹ vi phạm Điều 2(4) của Hiến chương LHQ”.

Điều 2(4) của Hiến chương LHQ cấm đe dọa vũ lực hoặc sử dụng vũ lực, đồng thời kêu gọi tất cả thành viên tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và độc lập chính trị của các quốc gia khác, theo đài NPR.

Điều tra viên LHQ xác định rằng vụ ám sát ông Soleimani không chỉ nhắm vào Iran mà còn Iraq. Bà nói thêm vì việc sát hại ông Soleimani xảy ra trên lãnh thổ Iraq mà không nhận được sự đồng ý của Baghdad nên Mỹ đã vi phạm toàn vẹn lãnh thổ của nước này.

Ngoài ra, bà Callamard nói rằng những lời biện minh của Mỹ về việc giết tướng Iran và những gì phía Iran đưa ra để biện hộ cho cuộc tấn công tên lửa vào các căn cứ Mỹ tại Iraq để trả đũa là bất hợp pháp.

Bà Callamard cảnh báo rằng những hành động này đã làm suy yếu những biện minh pháp lý cho hành động quân sự.

Đặt ra câu hỏi pháp lý, đạo đức

Theo đài NPR, trong báo cáo, bà Callamard còn kêu gọi đưa ra những hạn chế mới về việc sử dụng máy bay không người lái (UAV). Bà nói rằng sự kết hợp giữa tính hiệu quả của UAV cùng công nghệ hiện đại đã đặt ra những câu hỏi đạo đức và pháp lý phức tạp mà cộng đồng quốc tế chưa có câu trả lời.

Với những kết luận trên, điều tra viên LHQ kết luận vụ ám sát ông Soleimani được xem là một “vụ sát hại tùy tiện” của Mỹ, theo Sputnik.

UAV MQ-9 Reaper của Mỹ. Ảnh: SPUTNIK

Bà Callamard dự kiến trình bày những kết luận của mình tại Hội đồng Nhân quyền LHQ vào ngày 9-7, tạo điều kiện để các nước thành viên tranh luận về bước đi tiếp theo.

Mỹ rút khỏi Hội đồng Nhân quyền LHQ năm 2018 với cáo buộc tổ chức này thiên vị chống lại đồng minh Israel.

Ông Soleimani là một vị tướng có ảnh hưởng của Iran, là kiến trúc sư quan trọng cho chiến lược của Iran trong các vụ xung đột có liên quan tới Mỹ. Mỹ giết chết ông Soleimani khi ông cùng nhiều người khác đi trên một đoàn xe vừa rời khỏi sân bay Baghdad hôm 3-1.

Tổng thống Mỹ Donald Trump, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper nói rằng Mỹ tấn công ông Soleimani nhằm ngăn chặn mối đe dọa tiềm tàng.

Sau khi ra lệnh không kích, ông Trump cho hay ông Soleimani đang âm mưu tấn công các lợi ích của Mỹ.

Vụ không kích đoàn xe chở ông Soleimani đã khiến ít nhất 10 người thiệt mạng, trong đó có năm thành viên của Lực lượng Huy động Nhân dân (PMF) của Iraq được Iran hậu thuẫn, bốn thành viên của IRGC.

Vài ngày sau, Iran tiến hành tấn công tên lửa nhằm vào các căn cứ có lính Mỹ đồn trú tại Iraq để trả đũa. Vụ tấn công khiến hơn 100 binh sĩ Mỹ bị thương. Nhiều người trong số đó bị chấn động não.

Báo cáo của điều tra viên LHQ cho biết các vụ tấn công của Mỹ và Iran có liên quan tới hàng chục cái chết của dân thường.

Điển hình nhất là trong những ngày căng thẳng sau các vụ tấn công qua lại ở Iraq, quân đội Iran đã vô tình bắn rơi một máy bay của Ukraine, khiến toàn bộ 176 người trên khoang thiệt mạng.

Báo cáo nhấn mạnh những người biểu tình ở cả Iran và Iraq đã bị giết chết trong các cuộc biểu tình vốn xuất phát từ sự phẫn nộ đối với những cuộc tấn công và vụ bắn rơi máy bay Ukraine.

THIÊN THANH