Điều tra chung Anh- Nga- Mỹ: Liệu London dám tham gia?

Sau khi đón nhận đòn trừng phạt từ các nước châu Âu, Bắc Mỹ, NATO, Bộ Ngoại giao Nga đã đề nghị phía Anh hợp tác chặt chẽ với cơ quan điều tra Nga để làm rõ vụ việc.

Mỹ và Nga định lập cơ chế điều tra chung.

Tuyên bố vào ngày 28/3 của Bộ Ngoại giao Nga cho thấy, Ủy ban điều tra của Nga đã khởi tố hình sự vụ sát hại có chủ đích nữ công dân Nga Yulia Skripal và đã soạn thảo yêu cầu hỗ trợ hợp tác từ phía Anh.

Tuyên bố nêu rõ kết quả phân tích tất cả các tình tiết vụ việc cho thấy chính quyền Anh đã không có khả năng bảo vệ an toàn cho công dân Nga trên lãnh thổ Anh, sau đó không quan tâm đến việc làm rõ động cơ đích thực cũng như xác định kẻ thực hiện tội ác tại Salisbury của Anh.

Phía Nga cho rằng, London đã che giấu những tình tiết then chốt trong điều tra vụ việc ngay cả đối với chính người dân Anh, ví dụ như số lượng nạn nhân và đây là hành động gây ra nhiều nghi ngờ.

Điều này khiến phía Nga cân nhắc đến khả năng vụ việc có liên đới tới cơ quan tình báo Anh.

Bộ Ngoại giao Nga nhấn mạnh, ngược lại các yêu cầu của Anh đòi hỏi Nga phải xác minh vụ việc thì chính London cũng phải làm điều đó.

Moscow cho rằng, họ hoàn toàn có thể đưa vụ Skripal trở thành vụ tấn công đe dọa tính mạng công dân Nga vào mục tiêu khiêu khích chính trị.

Ủy viên Ủy ban Đối ngoại của Đuma quốc gia Nga (Hạ viện) Sergey Zhelezniak còn gọi đây là hành động “tự lật mặt mình” của London. Nghị sĩ này chỉ ra rằng tài liệu không đưa ra bằng chứng nào ngoài những cáo buộc “suông” đối với Moscow, qua đó chứng tỏ London muốn đánh tráo điều tra và công lý bằng cách kéo bè cánh và vận động chính trị.

Dẫu vậy, phản ứng chung nhất từ phía Nga vẫn tiếp tục đi theo hướng của Tổng thống Putin trong lần đầu tiên ông nói về vụ việc này.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã khuyên nước Anh tự mình giải quyết vụ đầu độc cựu đại tá tình báo Sergei Skripal trước khi đem chuyện này thảo luận với Nga.

Khi được phóng viên BBC hỏi, liệu Nga có dính líu tới vụ việc nghi là đầu độc Skripal hay không, ông Putin đã nói: "Các anh [nước Anh] phải tự mình sắp xếp vấn đề này, và sau đó chúng tôi sẽ thảo luận với các anh".

Tổng thống Putin nói sau khi ông biết kết quả bầu cử Tổng thống Nga: "Chúng tôi đã sẵn sàng hợp tác, chúng tôi đã nói ngay lúc đó. Chúng tôi sẵn sàng tham gia các cuộc điều tra cần thiết, nhưng cần phải có đề nghị từ phía bên kia và chúng tôi vẫn chưa nhận thấy điều đó. Dù vậy chúng tôi không loại trừ đối thoại, nỗ lực chung là có thể thực hiện".

Phía Nga đã nhiều lần bày tỏ về hợp tác chung để cùng giải quyết vụ việc với London nhưng phía Anh không hồi đáp.

Trong khi đó, Mỹ còn kêu gọi thiết lập một cơ chế chung để điều tra các vụ việc như trường hợp cựu điệp viên Sergei Skripal và con gái Yulia bị đầu độc tại Anh.

Phát biểu tại cuộc họp báo ngày 28/3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Heather Nauert nhấn mạnh Washington muốn sớm kết thúc cuộc điều tra do Tổ chức Cấm Vũ khí Hóa học (OPCW) tiến hành.

Bà Nauert cũng đồng thời cho rằng, Mỹ hy vọng rằng Nga sẽ đồng thuận tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc về một cơ chế giống như cơ chế điều tra chung để tìm ra nguyên nhân vụ việc lần này.

Trong trường hợp Nga và Mỹ đã bày tỏ về việc hợp tác điều tra, song song với cuộc điều tra của OPCW, một cơ chế điều tra mới có khả năng sẽ được tạo ra trong trường hợp OPCW cho kết quả vụ việc này không nghiêng về phía Mỹ và Anh.

Lời kêu gọi của Mỹ hướng tới Nga song cũng nhắc nhở lực lượng điều tra của OPCW về quá trình xác minh của họ đã lâu hơn so với đội ngũ điều tra của Anh mà Washington đã đặc biệt tin tưởng.

Nếu có sự hợp tác điều tra thực sự, việc Anh tham gia sẽ buộc họ phải đưa ra các bằng chứng cáo buộc lên Nga. Đây dường như đang là điều khúc mắc lớn nhất mà London nhiều lần tìm cách từ chối nhắc tới.

Điều mà Anh khẳng định trong vụ điều tra này là việc họ dựa theo các nghiên cứu "trong suốt 10 năm" về Nga để cáo buộc các chất độc được dùng trong vụ Skripal chính là loại độc dược có tên A-234 thuộc nhóm novichok đã được Liên Xô phát triển và bị giải trừ.

Do vậy, việc Nga và người đồng minh Mỹ đề xuất một cơ chế điều tra mới độc lập với OPCW sẽ khiến Anh phải thực sự cân nhắc.

Đông Phong