Điều kiện vay vốn vẫn là cản trở lớn đối với doanh nghiệp

Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa công bố bản báo cáo gửi đến Thủ tướng báo cáo một số kết quả chính tại báo cáo đánh giá tình hình thực hiện nghị quyết 02/NQ-CP năm 2019 (về tiếp tục thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia) và nghị quyết 35/NQ-CP năm 2016 (về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020) từ góc nhìn của các doanh nghiệp.

Báo cáo được thực hiện dựa trên kết quả các cuộc điều tra doanh nghiệp hàng năm của VCCI trên các lĩnh vực thuế, hải quan và môi trường kinh doanh nói chung. Mỗi năm có hơn 10.000 doanh nghiệp đến từ tất cả các tỉnh thành trên cả nước tham gia trả lời phiếu khảo sát.

Theo báo cáo, môi trường kinh doanh của Việt Nam được các doanh nghiệp đánh giá là đang chuyển biến tích cực hơn, dù có sự không đồng đều giữa các lĩnh vực.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều lĩnh vực còn “làm khó” doanh nghiệp, trong đó, lĩnh vực giấy phép xây dựng và giấy phép liên quan thì các doanh nghiệp phải đi lại để nộp hồ sơ rất nhiều lần (trung bình 3 lần cho mỗi thủ tục). Tỷ lệ doanh nghiệp phải xin xác nhận phòng cháy chữa cháy lên đến 63% và có đến 30% doanh nghiệp được hỏi cho rằng họ gặp khó khăn khi làm thủ tục. Các thủ tục về xây dựng và phòng cháy chữa cháy vẫn chưa được thực hiện liên thông.

Ông Đậu Anh Tuấn – Trưởng ban Pháp chế dẫn kết quả khảo sát trên 10.000 doanh nghiệp cho biết, doanh nghiệp vẫn kêu rất nhiều về tiếp cận vốn tín dụng. Cản trở lớn nhất là điều kiện vay vốn phải có tài sản thế chấp (86% doanh nghiệp đồng ý). 39% doanh nghiệp được khảo sát cho biết tình trạng bồi dưỡng cho cán bộ ngân hàng để vay được vốn là phổ biến.

Cũng đề cập về chi phí “lót tay” trong thanh tra, kiểm tra thuế, ông Tuấn cho biết đã có xu hướng giảm, nhưng 30% doanh nghiệp cho biết phải trả khoản này cho cán bộ thanh tra.

Ảnh minh họa

Tình trạng ưu ái doanh nghiệp sân sau vẫn rất nghiêm trọng

Theo báo cáo của VCCI, dưới góc nhìn của doanh nghiệp thì sự phân biệt đối xử giữa doanh nghiệp trong nước và nước ngoài, doanh nghiệp dân doanh và doanh nghiệp nhà nước có xu hướng giảm trên tất cả các lĩnh vực, trừ phân bổ nguồn lực đất đai.

Tuy nhiên, tình trạng ưu ái doanh nghiệp sân sau vẫn rất nghiêm trọng. Doanh nghiệp cũng khó đoán định sự thay đổi chính sách khi tỷ lệ này tăng từ 42% năm 2014 lên 67% năm 2018. Tỷ lệ doanh nghiệp cho biết phải đi lại nhiều lần để làm thủ tục hành chính có xu hướng tăng. Hiện tượng tham nhũng vặt khi làm thủ tục hành chính vẫn không giảm.

Báo cáo cũng nêu, tổ chức đối thoại, giải quyết vướng mắc cho doanh nghiệp: tỷ lệ doanh nghiệp hài lòng về hoạt động tổ chức đối thoại, giải quyết vướng mắc cho doanh nghiệp có tăng nhưng ở mức rất khiêm tốn.

Tỷ lệ doanh nghiệp bị thanh kiểm tra từ 2 lần trở lên trong năm giảm mạnh từ mức 40% xuống mức 19%. Tỷ lệ doanh nghiệp cho biết nội dung thanh kiểm tra có trùng lặp cũng giảm từ 14% xuống còn 11%.

Cũng theo đánh giá của VCCI, vẫn còn nhiều điều kiện đầu tư kinh doanh không hợp lý, không minh bạch, không khả thi. Nhiều ngành nghề không nên xác định là kinh doanh có điều kiện vẫn tiếp tục được giữ lại. Ví dụ, ngành nghề xuất khẩu gạo; kinh doanh dịch vụ đóng mới, hoán cải, sửa chữa tàu biển; kinh doanh dịch vụ lữ hành.

Tiến Vinh