Điều chỉnh giải thưởng của Oscar: Có giảm tính hàn lâm?

Black Panther, bộ phim có doanh thu phòng vé cao năm 2018

Lễ trao giải Oscar lần thứ 90 được phát sóng vào ngày 4.3 năm nay không gây được nhiều tiếng vang với mức khán giả thấp kỷ lục trong vòng 10 năm trở lại đây. Chính vì vậy, Ban tổ chức giải thưởng cũng như Viện Hàn lâm sau nhiều đắn đo đã đưa đến quyết định thay đổi một số điểm cơ bản trong cơ cấu tổ chức giải thưởng để đem giải Oscar đến gần hơn với công chúng.

Cụ thể, Ban tổ chức của lễ trao giải Oscar quyết định rút ngắn thời lượng diễn ra buổi phát sóng lễ trao giải. Thông thường, lễ trao giải Oscar sẽ được diễn ra trong vòng 4 giờ bao gồm cả phần quảng cáo. Tuy nhiên, đối với giải thưởng lần thứ 91 sắp tới, Ban tổ chức đã đưa ra kế hoạch rút ngắn thời gian phát sóng xuống còn 3 giờ. Để giữ nguyên tất cả các hạng mục giải thưởng, một số hạng mục dự kiến sẽ không được truyền hình trực tiếp, mà tiến hành trao giải ngay trong thời lượng phát sóng quảng cáo, sau đó được chỉnh sửa rút gọn.

Bên cạnh đó, thời điểm tổ chức lễ trao giải Oscar sắp tới cũng có một số điều chỉnh. Thay vì tháng 3 như thường lệ, Oscar lần thứ 92 sẽ diễn ra vào ngày 9.2.2020. Thời điểm diễn ra lễ trao giải lần thứ 91 vẫn giữ nguyên theo thông báo, ngày 24.2.2019.

Tuy nhiên, sự thay đổi lớn nhất thu hút nhiều ý kiến của dư luận cũng như các nhà phê bình chính là việc bổ sung thêm một hạng mục trao giải vào cơ cấu giải thưởng. Hạng mục giải thưởng Oscar được bổ sung có tên Phim đại chúng xuất sắc nhất (Best Popular Film), dự kiến sẽ được trao cho những bộ phim có lượng khán giả đại chúng lớn với doanh thu phòng vé cao. Đây là lần đầu tiên sau 9 năm, Viện Hàn lâm quyết định bổ sung thêm một hạng mục giải thưởng. Vào năm 2001, Giải Oscar dành cho Phim hoạt hình xuất sắc nhất cũng từng được thêm vào cơ cấu của lễ trao giải.

Trong một lá thư gửi tới các thành viên, Viện Hàn lâm cho biết: “Chúng tôi cam kết sản xuất một chương trình giải trí trong ba giờ, đem giải Oscar đến gần hơn với người xem trên toàn thế giới. Chúng tôi đã nhận được nhiều đề xuất của khán giả về những cải tiến cần thiết, để giữ cho giải Oscar và Viện Hàn lâm hòa nhập vào một thế giới đang thay đổi. Hội đồng Quản trị đã thực hiện nghiêm túc trách nhiệm này. Chúng tôi rất hào hứng với các thay đổi này và mong muốn chia sẻ thêm chi tiết với các bạn”.

Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ (AMPAS), dự kiến sẽ sớm thông báo các tiêu chí cụ thể của hạng mục một cách rộng rãi để các studio có thể có những sự chuẩn bị phù hợp. Như vậy, không chỉ những bộ phim Hàn lâm vốn mang tính nghệ thuật, có chiều sâu, kén người xem và không đáp ứng thị hiếu của phần đông khán giả thì nay những bộ phim bom tấn với doanh thu cao ngất ngưởng như The Avengers: Infinity War, Black Panther hoặc Mission: Impossible nay cũng hoàn toàn có khả năng ẵm cho mình riêng một tượng vàng Oscar. Tuy nhiên quyết định này đang vấp phải khá nhiều ý kiến trái chiều.

Sau khi những điều chỉnh của AMPAS được công bố, hàng loạt nhà báo và giới phê bình quốc tế đã đưa ra những lời chỉ trích gay gắt hướng tới viện Hàn lâm. Nhiều lời châm chọc, mỉa mai nhắm trực tiếp tới giải thưởng, coi đây là một sự vớt vát kém khôn ngoan của Viện đối với số lượng người xem giảm sút đáng kể trong nhiều năm trở lại đây. Tuy nhiên, chính sự với vát này khiến cho danh tiếng và tính hàn lâm của Giải thưởng Oscar bị ảnh hưởng nặng nề. Giới phê bình quốc tế cho rằng, Viện Hàn lâm đang cố biến Oscar trở thành một chương trình truyền hình mang tính giải trí hơn là một giải thưởng danh giá thực sự dành cho những cống hiến hết mình vì nghệ thuật, một buổi lễ tôn vinh những thành tựu cao nhất của bộ môn nghệ thuật thứ bảy.

Matt Goldberg, nhà báo tờ Collider trong bài bình luận của mình có viết: “Viện Hàn Lâm muốn nói rằng: nếu chúng tôi trao một tượng vàng Oscar cho một bộ phim siêu anh hùng, liệu các bạn sẽ theo dõi lễ trao giải chứ?”. Trên thực tế, dù có doanh thu lớn cũng như nhận được nhiều sự quan tâm của công chúng, nhưng các bộ phim bom tấn mùa hè về siêu anh hùng đến từ các studio lớn như Disney hay Marvel chưa bao giờ được đánh giá quá cao tại các giải thưởng mang tính hàn lâm như Oscar hay Cannes. Những bộ phim này thường chỉ dừng lại ở việc góp mặt tại các hạng mục liên quan đến kỹ thuật. Thậm chí, tạp chí danh tiếng Rolling Stone còn đưa ra những bình luận hết sức gay gắt về quyết định bổ sung thêm hạng mục giải thưởng, coi đây là “cái tát giáng vào lịch sử lâu đời gần một thế kỉ của Giải thưởng Oscar”.

Tuy nhiên, nhiều người cho rằng, việc điều chỉnh cơ cấu giải thưởng của Oscar lại là một trong những quyết định đúng đắn của Ban tổ chức nhằm đưa lễ trao giải đến gần hơn với khán giả đại chúng. Trên thực tế, trong nhiều năm trở lại đây, lễ trao giải Oscar gặp khá nhiều khó khăn trong việc thu hút lượng người xem ổn định. Theo các báo cáo của Đài ABC, lượng người xem của Oscar lần thứ 90 được tổ chức vào tháng 3 năm nay chỉ thu hút 26,5 triệu khán giả, đánh dấu một mức thấp kỷ lục trong 10 năm qua. Trước đây, Oscar từng là một trong những sự kiện được mong đợi nhất năm. Tuy nhiên vào năm 2000, lượng khán giả của giải thưởng này gần như chững lại ở mức dưới 40 triệu lượt xem, trừ trường hợp Oscar năm 2014 với người dẫn chương trình nổi tiếng Ellen Degenerous, lượng người xem chương trình chạm mốc 43,7 triệu. Chính vì vậy, nhiều người cho rằng, sự thay đổi là cần thiết.

ĐẶNG THỤC LINH