Diễn biến mới Biển Đông sẽ lên bàn nghị sự Asean

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng và Người phát ngôn của Bộ Lê Thị Thu Hằng tại họp báo ẢNH BNG

Chiều 23.6, Bộ Ngoại giao đã tổ chức họp báo về Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36 dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng. Tại cuộc họp báo, trả lời câu hỏi của phóng viên về diễn biến phức tạp hiện nay trên Biển Đông và phản ứng của các nhà lãnh đạo ASEAN tại hội nghị cấp cao lần này, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng cho biết, trong các cuộc làm việc của các nước ASEAN đều có nội dung trao đổi về tình hình trong khu vực và thế giới.

“Khi đó, lãnh đạo ASEAN sẽ không lẩn tránh trao đổi về nội dung này. Nói cách khác, tất cả các vấn đề diễn ra trong thực tế sẽ được đặt lên bàn nghị sự của ASEAN”, ông Dũng cho biết.

Theo dự kiến, Hội nghị cấp cao Asean 36 sẽ diễn ra vào ngày 26/6 tại Đà Nẵng, theo hình thức trực tuyến do ảnh hưởng của Covid-19.

Thứ trưởng Dũng cho biết trong HNCC 36 mang tính nội bộ này, các lãnh đạo ASEAN sẽ thảo luận về xây dựng Cộng đồng của khối trong 6 tháng cuối năm; định hướng hợp tác với các đối tác bên ngoài, thảo luận các vấn đề khu vực và quốc tế trong bối cảnh hiện nay và biện pháp ứng phó với Covid-19 để sớm phục hồi. Khi các nước lớn gia tăng cạnh tranh, ASEAN nhất trí duy trì quan điểm riêng về các vấn đề liên quan để bảo đảm lợi ích của Hiệp hội và không chọn bên.

Theo ông Nguyễn Quốc Dũng, những diễn biến gần đây trên Biển Đông cũng sẽ là một phần trong thảo luận của các lãnh đạo ASEAN cùng đối tác lớn trong khuôn khổ ASEAN 36.

Biển Đông là câu chuyện gắn liền với hòa bình, an ninh và phát triển của khu vực, cả Đông Nam Á, châu Á-Thái Bình Dương, cũng như thế giới nói chung. Hòa bình, ổn định, an ninh, trong đó có an ninh, an toàn và tự do hàng hải, là vấn đề mà lâu nay ASEAN rất coi trọng, từ trước đến nay luôn nằm trong nghị sự của ASEAN.

Vừa qua, tại Biển Đông vẫn tiếp tục có những diễn biến phức tạp như việc Trung Quốc xâm phạm vào vùng biển, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam và các nước. Điều này là vi phạm luật pháp quốc tế, công ước Luật Biển, ảnh hưởng đến ổn định và xây dựng lòng tin ở khu vực. Đó là câu chuyện hệ trọng với cả ASEAN, khu vực và thế giới. Như vậy, ASEAN vẫn cần phải có tiếng nói nhấn mạnh các nguyên tắc đã có đối với vấn đề Biển Đông, một mặt yêu cầu các bên tuân thủ luật pháp quốc tế, không làm phức tạp tình hình, mặt khác thực hiện xây dựng lòng tin, vì hòa bình, ổn định tại vùng biển quan trọng này.

"Tất cả những gì diễn ra trong thực tế sẽ đều được đặt ra trên bàn hội nghị", Thứ trưởng Bộ Ngoại giao nhấn mạnh.

Tại họp báo, ông Dũng cũng cho rằng cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, đặc biệt là giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, ngày càng căng thẳng, thể hiện trên nhiều lĩnh vực và gây ra những "tình huống khó xử" cho cả thế giới, không chỉ ASEAN.

Sự chia rẽ của các nước lớn đặt các nước còn lại vào thế phải chọn bên, "tuy nhiên, ASEAN và các nước thành viên đã xác định là sẽ không chọn bên nào mà ưu tiên lợi ích của cả khối".

Về thảo luận Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) giữa ASEAN và Trung Quốc, ông Dũng cho hay đến nay hai bên chưa tổ chức cuộc họp nào do ảnh hưởng của đại dịch. Trong cuộc họp gần nhất vào tháng 10/2019 tại Đà Lạt, hai bên nhất trí chuẩn bị thực hiện vòng đọc lần hai văn bản dự thảo COC. Vào ngày 1/7, ASEAN và Trung Quốc sẽ bàn vấn đề này trong cuộc họp của các quan chức cấp cao (SOM) của hai bên.

Về chương trình của Hội nghị cấp cao ASEAN 36, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng cho biết, hội nghị sẽ diễn ra 1 ngày với lễ khai mạc bắt đầu từ 8 giờ 15 sáng 26.6, theo hình thức họp trực tuyến, và kết thúc với phiên họp báo vào 18 giờ 30 cùng ngày do Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì.

Những ngày qua đã và đang diễn ra các phiên họp trù bị của lãnh đạo các lãnh đạo cấp cao ASEAN (SOM), phiên họp hẹp của các tiểu ban…

Các cơ quan đã chuẩn bị 9 văn kiện để trình lên hội nghị cấp cao, trong đó, hội nghị dự kiến thông qua tuyên bố chung về tầm nhìn của ASEAN (theo chủ đề chủ động gắn kết và thích ứng), tuyên bố về việc tăng quyền năng cho phụ nữ trong kỷ nguyên số…

Trao đổi các vấn đề báo giới đặt ra tại cuộc họp báo, trước hết, về chủ đề “chủ động gắn kết và thích ứng”, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết, khi xây dựng chủ đề này, thế giới chưa xuất hiện dịch Covid-19.

Việt Nam đề xuất chủ trương gắn kết và thích ứng vì nhận thấy, trong thời điểm hiện tại, đoàn kết, gắn bó chính là yếu tố quyết định cho thành công của ASEAN. Bối cảnh cạnh tranh mạnh mẽ của Mỹ - Trung quốc cũng như sự phát triển nhanh chóng của công nghệ… đặt ra yêu cầu gắn kết các nước ASEAN.

“Chúng tôi đâu có nghĩ quyết định chủ đề ASEAN 36 xong thì không chỉ khu vực mà cả thế giới phải đối mặt ngay với thách thức to lớn là dịch bệnh Covid-19. Nhưng điều đó cho thấy chủ đề được đặt ra rất đúng, phù hợp. 6 tháng qua, hợp tác của ASEAN luôn hướng theo tinh thần gắn kết và chủ động thích ứng, đã tạo ra hiệu quả, ASEAN trở thành hình mẫu cho các hoạt động hợp tác quốc tế”, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh.

Hải Doan (TH)