Diễn biến căng thẳng mới

Cuộc không kích của Mỹ nhằm vào sân bay quốc tế ở thủ đô Baghdad của Iraq, khiến Tướng Q.Soleimani thuộc Lực lượng vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) thiệt mạng, đã đẩy tình trạng đối đầu Mỹ - Iran lên mức nguy hiểm. Khu vực Trung Ðông đứng trước nguy cơ về một cuộc "chiến tranh nóng". Mỹ và đồng minh lo ngại Iran đáp trả mạnh mẽ, trong khi cộng đồng quốc tế kêu gọi các bên kiềm chế nhằm giảm căng thẳng.

Tướng Soleimani thiệt mạng, Iran mất đi một vị tư lệnh xuất sắc. Hội đồng An ninh quốc gia tối cao Iran nhận định, việc sát hại Thiếu tướng Soleimani là sai lầm lớn nhất của Washington tại Tây Á, đồng thời cảnh báo Mỹ sẽ không dễ dàng tránh được hậu quả của tính toán sai lầm này. Quân đội Iran đã triển khai máy bay chiến đấu F-14 tới khu vực biên giới nước này. Ðại giáo chủ Iran A.Khamenei tuyên bố sẽ "trả đũa mạnh tay" đối với vụ không kích của Mỹ. Tehran cảnh báo đáp trả chính thức ở cấp độ quốc tế để buộc Mỹ phải chịu trách nhiệm về vụ không kích. Trong khi đó, các tổ chức ủng hộ Iran ở khu vực kêu gọi trả thù cho Tướng Soleimani. Chỉ huy Tổ chức Badr, lực lượng dân quân đầy sức mạnh ở Iraq kêu gọi đoàn kết, trục xuất binh sĩ nước ngoài.

Lý do tiến hành vụ không kích tại sân bay ở Baghdad được phía Mỹ lý giải bằng cáo buộc vị tướng Iran âm mưu thực hiện các vụ tiến công nhằm vào nhà ngoại giao và nhân viên quân sự Mỹ. Vụ không kích được xem là hành động trả đũa sau vụ một nhà thầu Mỹ chết tại Iraq. Thực tế gần đây, Mỹ và Iran đã có chuỗi hành động "ăn miếng trả miếng" nhằm đáp trả lẫn nhau. Tuy nhiên, đây là lần đầu mục tiêu tiến công của Mỹ là một nhân vật chính trị có tầm ảnh hưởng ở Iran, thế nên khả năng Iran hành động trả đũa là khó tránh khỏi. Tổng thống Mỹ D.Trump cũng đã có những bước chuẩn bị sẵn sàng đối phó "sự trút giận" từ Iran. Gần 3.000 binh sĩ Mỹ từ Sư đoàn không vận 82 đã được triển khai bổ sung tới Trung Ðông, như một biện pháp phòng ngừa, nhằm sẵn sàng đáp trả các mối đe dọa ngày càng gia tăng đối với các lực lượng Mỹ tại khu vực. Các thành phố ở Mỹ cũng đã chuẩn bị lực lượng và phương án đối phó những nguy cơ an ninh có thể xảy ra.

Dư luận quốc tế quan ngại sâu sắc trước những diễn biến leo thang căng thẳng ở Trung Ðông. Tổng Thư ký Liên hợp quốc A.Guterres kêu gọi các bên liên quan hết sức kiềm chế. Tổng thống Nga V.Putin cho rằng, vụ không kích của Mỹ khiến Tướng Q.Soleimani thiệt mạng có nguy cơ "đổ thêm dầu" vào "chảo lửa Trung Ðông". Vụ việc cũng gây tranh cãi ngay nội bộ chính quyền Mỹ. Nhiều nhà lập pháp đảng Dân chủ chỉ trích cuộc tiến công là "liều lĩnh", đồng thời cảnh báo về sự leo thang căng thẳng nguy hiểm với Iran. Có nghị sĩ thậm chí còn kêu gọi Quốc hội hành động ngay lập tức nhằm kiềm chế thẩm quyền quân sự của Tổng thống D.Trump.

Những diễn biến tại Trung Ðông khiến các đồng minh tham gia liên quân chống tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) do Mỹ đứng đầu lo ngại về nguy cơ an ninh mới. Liên hiệp châu Âu (EU) cảnh báo, vòng xoáy bạo lực ở Iraqcần được ngăn chặn trước khi vượt tầm kiểm soát. Khu vực đại bản doanh của liên minh quân sự chống IS ở Iraqcũng hạn chế các hoạt động ở mặt đất và trên không. Quân đội Ðức tạm ngừng công việc huấn luyện cho lực lượng an ninh của chính phủ và người Cuốc ở Iraq. Italy nâng mức cảnh báo tối đa tại các căn cứ quân sự ở nước ngoài. Ðức cho biết sẽ cùng Anh, Pháp để tìm ra cách thức làm dịu tình hình hiện nay...

Các quốc gia Trung Ðông và trên thế giới lo ngại cuộc tiến công của Mỹ ở Iraq, khiến quan chức quân đội Iran thiệt mạng, có thể tạo ra một bước ngoặt tiềm ẩn nhiều rủi ro tại Trung Ðông và là một thay đổi lớn trong chính sách của Mỹ đối với Iran. Hành động này chẳng khác nào chạm vào "tổ kiến lửa", có nguy cơ kích hoạt "thùng thuốc súng" ở Trung Ðông.

THÁI AN