Điện ảnh thế giới năm 2019: Góc nhìn từ Hollywood
Điện ảnh thế giới nói chung hay tại kinh đô điện ảnh Hollywood đang có những chuyển biến vượt ra ngoài những khuôn khổ truyền thống. Có lẽ vì thế, trong năm 2019, Quentin Tarantino đã cho ra mắt phim Ngày xưa ở Hollywood như một cách hoài niệm về thời vàng son của điện ảnh.
Trong năm, khán giả Việt Nam đón nhận nhiều bộ phim hấp dẫn của điện ảnh thế giới với đủ đề tài: cổ trang, lãng mạn hay vũ trụ siêu anh hùng với những bom tấn mãn nhãn. Nhìn lại, điện ảnh thế giới trong năm qua có thể thấy được sự lấn át của dòng phim bom tấn mà khán giả quen gọi là "vũ trụ Marvel" - cách gọi những bộ phim do Marvel Studios sản xuất. "Avengers: Endgame" là minh chứng hùng hồn nhất cho sức mạnh của dòng phim này.
Là phim thứ 22 của Marvel và là phần cuối trong loạt phim "Avengers" bắt đầu từ năm 2012, "Avengers: Endgame" lập thành tích "khủng" khi có doanh thu cao nhất năm 2019 và là phim có doanh thu cao nhất mọi thời đại, vượt qua phim "Avatar" sau tròn một thập kỷ.
Nhắc đến thập kỷ, trước khi bước sang năm 2020, nhiều tờ báo lớn trên thế giới đã công bố các danh sách xếp hạng những phim hay nhất trong 10 năm trở lại đây. Đơn cử có tờ The New York Times của Mỹ đã chọn ra 10 phim hay nhất trong 10 năm qua. Ta thấy sự xuất hiện của phim hoạt hình nổi tiếng "Frozen"; bộ phim tài liệu về những con cá voi sát thủ ở công viên giải trí - "Blackfish"; hay phim chuyển thể từ tiểu thuyết ăn khách "The Hunger Game: Catching Fire"; phim hài "Bridesmaids"; có cả phim siêu anh hùng "The Avengers"; phim khoa học viễn tưởng "Stars War: The Force Awakens" và dĩ nhiên không thể thiếu những phim được cho là "nghệ thuật" hay "hàn lâm" kiểu "American Sniper", phim chiến tranh do tài tử Clint Eastwood đạo diễn hay "Moonlight".
Tiêu chí bình chọn của The New York Times là sức ảnh hưởng mà những tác phẩm này tạo ra, vì thế, có quá nửa phim giải trí xuất hiện trong danh sách này cũng không phải là điều lạ. Có những chuẩn mực điện ảnh mới và những giá trị thực thụ bị lẫn lộn khiến cho nhiều nhà làm phim kỳ cựu không hài lòng. Điển hình trong mấy tháng cuối năm 2019 là cuộc tranh cãi nảy lửa giữa đạo diễn huyền thoại Martin Scorsese với người hâm mộ Marvel khi ông gọi những bộ phim siêu anh hùng là "công viên giải trí" và không phải là thứ điện ảnh mà ông biết. Cuối năm 2019, Martin Scorsese cũng ra mắt bộ phim mới nhất của mình, "The Irishman" quy tụ dàn diễn viên gạo cội như Robert De Niro, Al Pacino, Joe Pesci. Ngay lập tức, bộ phim này được xem là kiệt tác của điện ảnh thế giới năm 2019.
Dĩ nhiên, không ai có thể phủ nhận thành công thương mại của "vũ trụ Marvel" nhưng có lẽ những mô-típ giản đơn, những kỹ xảo hoành tránh nhưng thiếu chiều sâu đã làm cho nhiều nhà làm phim cảm thấy ái ngại. Nhiều người đã lấy thành công của "Joker" - cảm hứng từ một nhân vật trong loạt phim siêu anh hùng "Batman" - làm dẫn chứng. Việc "Joker" giành giải Sư tử vàng của Liên hoan Phim Venice cũng gây nhiều tranh cãi.
Tuy vậy, "Joker" hay những phim siêu anh hùng, khoa học viễn tưởng nào đã đề cập ở trên cũng phản ánh một điều: sự bất an của con người hiện đại; những chia rẽ về sắc tộc, tình trạng bạo lực và sự vô cảm giữa con người với nhau. Nó cũng thể hiện một khát vọng thầm kín của cá nhân trông chờ vào vị cứu tinh hay bản thân mình sẽ trở thành cứu tinh để giải quyết những xung đột đời sống khó có thể hòa giải này.
Thêm một lý do nữa để nhiều người thấy rằng sự bùng nổ của dòng phim siêu anh hùng là đáng mừng. Ít nhất, nó kéo được một số đông khán giả đến rạp, trước sự phát triển ngày càng lớn mạnh của các kênh phát hành trực tuyến, tiêu biểu là Netflix. Điều này làm dấy lên tranh cãi, những phim chỉ chiếu trên các hệ thống như Netflix có phải là phim điện ảnh hay không. Bộ phim này đã đoạt giải Sư tư vàng, đồng thời nhận thêm tượng vàng Oscar cho phim hay nhất trong lễ trao giải lần thứ 91.
Rõ ràng, điện ảnh thế giới nói chung hay tại kinh đô điện ảnh Hollywood đang có những chuyển biến vượt ra ngoài những khuôn khổ truyền thống. Có lẽ vì thế, trong năm 2019, Quentin Tarantino đã cho ra mắt phim "Ngày xưa ở Hollywood" như một cách hoài niệm về thời vàng son của điện ảnh.
