Điểm yếu của S-400 được Thổ Nhĩ Kỳ khắc phục triệt để bằng... Patriot PAC 3

Hiện nay thương vụ mua sắm tổ hợp tên lửa phòng không tầm xa S-400 giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ coi như đã hoàn tất và dự kiến Ankara sẽ nhận được hệ thống đầu tiên trong năm 2019.

Tuy nhiên mới đây trong cuộc trả lời phỏng vấn hãng thông tấn TASS, phát ngôn viên của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ - ông Ibrahim Kalin đã cho biết rằng họ vẫn để ngỏ khả năng mua Patriot PAC 3 nếu Mỹ đồng ý chuyển giao công nghệ lắp ráp.

Nguyên nhân nào khiến Thổ Nhĩ Kỳ vẫn muốn có thêm Patriot PAC 3 khi đã nắm trong tay một tổ hợp tên lửa phòng không được quảng cáo là "độc nhất vô nhị"?

Mong muốn của Ankara mới nghe qua có vẻ thừa thãi, nhưng nếu nhìn kỹ lại thì sẽ thấy hợp lý khi S-400 và PAC 3 là hai tổ hợp phòng không được thiết kế nhằm đảm trách những nhiệm vụ khác hẳn nhau.

PAC 3 là một tổ hợp phòng không được thiết kế chuyên để tiêu diệt các loại tên lửa đạn đạo khi chúng đã bước vào giai đoạn công kích mục tiêu, đây là nhiệm vụ chủ chốt và gần như duy nhất của nó.

Đặc tính của đạn tên lửa MIM-104F mà PAC 3 sử dụng đó là nó có tốc độ nhanh nhưng lại rất ít cơ động. Quả đạn đánh chặn hầu như chỉ bay theo quỹ đạo đơn giản đến địa điểm dự kiến theo tính toán của đài radar điều khiển.

Yêu cầu đối với radar dẫn bắn là phải đưa đạn MIM-104F đến gần như đúng vị trí mà tên lửa đối phương sẽ bay qua, lúc đó nó chỉ cần hiệu chỉnh một chút đường bay rồi lao thẳng vào để thực hiện cách thức phá hủy bằng động năng.

Thuật toán đánh chặn của MIM-104F phụ thuộc rất nhiều vào radar mặt đất, do đặc thù của việc chống tên lửa và độ cơ động kém của đạn phòng không, chỉ cần tính toán sai một tích tắc sẽ dẫn tới độ lệch hàng ngàn mét ngay lập tức, nghĩa là bắn trượt đối tượng cần tiêu diệt.

Trong khi đó S-400 lại là một hệ thống phòng không đa năng, nó có khả năng chống tên lửa đạn đạo nhưng không mạnh bằng PAC 3, thực tế là tên lửa 48N6 hay 40N6 vẫn phải mang đầu đạn lớn để tăng xác suất phá hủy mục tiêu, do độ chính xác của nó không bằng MIM-104F.

Nhiệm vụ chính của hệ thống S-400 đó là tạo lập ô phòng không bảo vệ các mục tiêu mặt đất tránh khỏi cuộc tập kích đường không bằng máy bay chiến đấu từ phía đối phương.

Mặc dù các loại đạn trang bị cho S-400 có khả năng vận động tốt hơn MIM-104F rất nhiều, nhưng để đánh chặn tên lửa đạn đạo thì đài radar dẫn bắn vẫn yêu cầu phải tính toán được đường bay dự kiến của mục tiêu để đưa đạn 48N6E3 hay 40N6 tới cự ly thật sát.

Khả năng này của đài radar 91N6, 92N2 hay 96L6 thuộc tổ hợp S-400 bị đánh giá chưa đủ tinh vi như AN/MPQ53/65 trang bị cho PAC 3, độ sai lệch mặc dù không quá lớn nhưng vẫn rất khó chấp nhận.

Như đã đề cập ở trên, khi đối phó với mục tiêu có tốc độ lên tới 5 - 6 km/s mà không ngoại suy và dẫn đạn lên “chặn đầu” thì gần như cầm chắc thất bại, vì tên lửa đánh chặn có ngoặt nhanh đến mấy cũng chẳng kịp.

Với những tính năng kỹ chiến thuật kể trên, S-400 và PAC 3 rõ ràng không dùng để thay thế lẫn nhau mà phải được triển khai song song để bù trừ nhược điểm của nhau.

Chính vì vậy, việc Thổ Nhĩ Kỳ sau khi đã ký hợp đồng trị giá 2,5 tỷ USD để mua các hệ thống S-400 nhưng vẫn mong muốn được sở hữu Patriot PAC 3 do Mỹ sản xuất không có gì là khó hiểu.

Bạch Dương