'Điểm mặt chỉ tên' loạt doanh nghiệp nhà nước lỗ 'khủng', nợ lớn

Đạm Hà Bắc là một trong những dự án thua lỗ điển hình được Kiểm toán Nhà nước điểm danh. Ảnh: Internet

Có dấu hiệu mất an toàn tài chính

Mới đây, Kiểm toán Nhà nước đã gửi tới Quốc hội Báo cáo tổng hợp Kết quả kiểm toán năm 2019. Trong đó, nội dung rất đáng chú ý là về Báo cáo tài chính và các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn nhà nước năm 2018 của 235 doanh nghiệp thuộc 36 tập đoàn, tổng công ty và công ty.

Cụ thể, kết quả kiểm toán cho thấy, 31/36 doanh nghiệp được kiểm toán sản xuất kinh doanh có lãi; tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu, thu nhập bình quân của người lao động tại một số đơn vị đạt tương đối cao.

Tuy nhiên, một số đơn vị có hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu cao, tập trung ở một số đơn vị như: Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem); Tập đoàn Xi măng Việt Nam...

Cụ thể như, Công ty CP Hóa chất và Phân đạm Hà Bắc của Vinachem có hệ số nợ phải trả lên tới 73,72 lần; với Tổng công ty Lắp máy Việt Nam (Lilama): Công ty CP Lilama 69-3 là 9,17 lần; Công ty mẹ 7,23 lần…

Ngoài ra, Công ty mẹ - Vinachem không có khả năng thanh toán khoản vay đến hạn nợ gốc và lãi quá hạn tại thời điểm 31/7/2019 là 1.000 tỷ đồng.

Đáng chú ý, nhiều doanh nghiệp có dấu hiệu mất an toàn tài chính hoặc được đưa vào diện giám sát tài chính đặc biệt như: Công ty CP Hàng không Jestar Pacific Airlines; Hãng hàng không quốc gia Angkor Air; Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình; Công ty CP Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc; Công ty CP DAP- Vinachem...

Theo Kiểm toán Nhà nước, nhiều công ty con của các tập đoàn, tổng công ty sản xuất kinh doanh không hiệu quả, thua lỗ lớn. Lỗ lũy kế đến 31/12/2018 của Công ty TNHH MTV Xi măng Vicem Tam Điệp là 1.103 tỷ đồng; Công ty CP Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc 2.642 tỷ đồng; Công ty CP DAP số 2 - Vinachem 1.836 tỷ đồng; Công ty TNHH MTV Xi măng Quang Sơn 1.507 tỷ đồng; Công ty CP Thương mại Dịch vụ và Du lịch Cao su 344 tỷ đồng…

Một số khoản đầu tư của các tập đoàn, tổng công ty vào công ty liên kết, đầu tư dài hạn khác bị thua lỗ, mất vốn. Ví dụ cụ thể như, Công ty mẹ - Tổng công ty Xi măng Việt Nam (Vicem) có 1 công ty đang làm thủ tục giải thể; 5 công ty liên kết lỗ lũy kế đến 31/12/2018 là 766 tỷ đồng.

Còn Công ty mẹ - Tổng công ty Hàng không Việt Nam (VNA) đầu tư vào Công ty CP Dịch vụ Bưu chính Viễn thông Sài Gòn lỗ lũy kế đến 31/12/2018 là 139 tỷ đồng.

Công ty mẹ - Tổng công ty Du lịch Sài gòn (Saigontourist), 10 công ty liên kết lỗ lũy kế 231 tỷ đồng, đầu tư dài hạn tại 5 công ty có lỗ lũy kế 4.536 tỷ đồng.

Công ty mẹ - Tập đoàn Cao su Việt Nam (VRG), 11 công ty liên kết lỗ lũy kế 1.050 tỷ đồng, đầu tư dài hạn khác tại 3 công ty có lỗ lũy kế 134 tỷ đồng...

Quản lý chưa chặt chẽ

Bên cạnh việc liệt kê hàng loạt con số thua lỗ, nợ nần “khủng”, Kiểm toán Nhà nước chỉ rõ, việc quản lý chi phí, giá thành sản phẩm tại nhiều doanh nghiệp chưa chặt chẽ, định mức sản xuất kinh doanh chưa phù hợp với thực tế.

Chưa ban hành quy định về phân phối tiền lương, trích quỹ lương vượt quy định, chi vượt quỹ lương được duyệt, chưa đóng đầy đủ các loại bảo hiểm bắt buộc cho người lao động .

Một số đơn vị còn nhiều diện tích đất chưa sử dụng, sử dụng không đúng mục đích, bị lấn chiếm, tranh chấp, chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với ngân sách.

Qua kiểm toán xác định tiền thuê đất, thuế sử dụng đất phải nộp tăng thêm (Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam 63,88 tỷ đồng; VNA 25,67 tỷ đồng; Saigontourist 25,6 tỷ đồng); Tổng công ty Xây dựng Sài Gòn chuyển nhượng dự án hình thành trong tương lai khi chưa được UBND TP HCM chấp thuận.

Ngoài ra, qua kiểm toán đối với các dự án sử dụng nguồn vốn tập đoàn, tổng công ty cho thấy, phê duyệt dự án chưa có trong danh mục quy hoạch, quy hoạch vùng, ngành; trình thông qua chủ trương đầu tư khi chưa được xem xét, thẩm định, không đáp ứng yêu cầu về sự cần thiết đầu tư.

Trong đó, nhiều doanh nghiệp có nguồn vay thương mại lớn trong khi hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu cao, ảnh hướng đến an toàn tài chính doanh nghiệp.

Thanh Nguyễn