Di tích nhà cổ Vương Hồng Sển thoi thóp giữa Sài Gòn

Nằm lọt thỏm giữa những ngôi nhà cao tầng, bên cạnh là hàng quán cà phê, quán ốc mọc lên vô cùng nhếch nhác, ít ai biết rằng ngôi nhà này từng là nơi ở của vị học giả nổi tiếng Vương Hồng Sển.

Ngôi nhà cổ có 5 gian, 2 chái, ngang 15 m, sâu 20 m, tọa lạc trên diện tích 750 m2. Bước vào bên trong nhà xộc lên mũi là một mùi ẩm thấp, ngột ngạt do các hạng mục hầu như đều xuống cấp, cũ kỹ.

Bà Võ Ngọc Liên (con dâu của cụ Vương Hồng Sển) kể lại, năm 1952, cụ Vương mua xác nhà từ Phú Xuân, huyện Nhà Bè về dựng lại gần khu vực chợ Bà Chiểu. Lúc đó, ngôi nhà đã được 100 tuổi.

Đến nay, các phần đầu cột chống đỡ nhà, đầu kèo tiếp giáp với cột cái trong gian chính đều bị mối đục.

Mặt trước và bên trong nhà cổ là vô số cấu trúc, hoa văn chạm trổ công phu mang đậm dấu ấn thời gian.

Ngày 9-12-1996, cụ Vương từ trần, linh cữu của cụ được quàn tại đây. Hiện, trong gian nhà chính treo nhiều di ảnh của cố học giả.

Không gian bên trong đặc biệt với những chiếc cột lớn chắc chắn, vững chãi vẫn còn nguyên vẹn, kèm theo đó là nhiều ô lấy ánh sáng từ trên các mái.

Các gian nhà đều được lợp ngói đỏ cổ kính, nhiều phần mái ngói cũng đã bị hư hỏng dần theo thời gian. Nhiều người chung sống trong căn nhà, trời mưa, trong nhà dột chẳng kém ngoài trời.

Những viên gạch âm dương màu ngọc bích là “đồ quý hiếm” trong số những ngôi nhà cổ xưa tại Sài Gòn được gắn dọc dưới mái hiên.

Gian phụ ngôi nhà, phòng đọc sách và làm việc của cụ Vương Hồng Sển lúc sinh thời được các con cháu dùng làm nơi sinh hoạt.

Căn nhà ngổn ngang đồ đạc của các con cháu cụ cùng chung sống.

Để trang trải cuộc sống, các cháu cụ ngăn nhà ra cho nhiều người vào thuê ở.

Các ô lấy ánh sáng từ hai bên hông vào nhà nay đều đã bị người thuê nhà bịt kín lại.

Khu giếng trời phía sau ngôi nhà là bể cá mà trước đây cụ Vương Hồng Sển nuôi nay đã không còn, thay vào đó là nơi dùng để phơi quần áo.

Bên hông gian nhà chính được các con cháu cụ cho người vào thuê ở.

Khuôn viên trước đây cụ Vương dùng để trồng lan, cây cảnh nay được các con cháu cho người thuê buôn bán.

Trước khi mất, cụ Vương đã có di chúc hiến Vân Đường phủ và bộ sưu tập đồ cổ cho Nhà nước, với 849 cổ vật và hy vọng thành lập một bảo tàng mang tên ông. Tuy nhiên, hơn 20 năm sau, phía gia đình cụ Vương và chính quyền vẫn chưa thống nhất được phương án đền bù, tôn tạo, trong khi căn nhà thì càng trở nên xuống cấp, hư hại nghiêm trọng.

HOÀNG GIANG