Di tích Miếu Ông - Miếu Bà gắn với du lịch sông nước

Từ Quốc lộ 18 qua cầu Ba Chẽ, rẽ vào chừng 1km bạn sẽ tới di tích Miếu Ông - Miếu Bà nằm ven sông Ba Chẽ, giữa cảnh núi rừng xanh mát. Di tích cổ này thuộc thôn Làng Mới, xã Nam Sơn, cách trung tâm huyện Ba Chẽ khoảng 7km theo đường sông, 18km theo đường bộ tiểu mạch. Từ lâu, khu di tích Miếu Ông - Miếu Bà đã trở thành thành điểm đến hấp dẫn bởi giá trị lịch sử, tâm linh và cảnh quan yên bình, sơn thủy hữu tình nơi đây.

Di tích Miếu Ông nằm ngay lưu vực sông Ba Chẽ.

Di tích Miếu Ông - Miếu Bà là di tích cổ, lâu đời, gắn liền với câu chuyện lui quân lánh thế giặc Nguyên Mông của hai vua Trần năm 1285. Di tích còn được gọi với cái tên “Tam Trĩ linh từ" thờ Tả tướng quân phù Trần Bá Đức (tức tướng quân Lê Bá Đức), người đã có công phù nhà Trần đánh giặc tại Ba Chẽ.

Miếu Bà thờ Mẫu Thượng Ngàn - Mẹ của núi rừng tối thượng linh thiêng, với quan niệm núi rừng cho đất để ở, cho quả, muông thú để ăn, cho vỏ cây, dây rừng để làm tổ trên cây tránh thú dữ... Miếu Ông được xây dựng trên diện tích khoảng 500m2 với quy mô 3 gian 2 chái ngói lợp mũi hài, có vị thế tựa sơn, ngọa thủy vô cùng ấn tượng.

Năm 2013, sau quá trình thu thập tài liệu, Miếu Ông - Miếu Bà đã được công nhận là Di tích lịch sử cấp tỉnh. Năm 2014, nơi đây tiếp tục được tôn tạo và phục dựng lễ hội. Hiện nay, di tích đã được huyện Ba Chẽ đầu tư cơ sở vật chất khang trang, quy mô, khiến không gian của di tích thêm đẹp và bề thế.
Không chỉ mang giá trị lớn về lịch sử văn hóa, Miếu Ông - Miếu Bà còn mang trong mình giá trị cảnh quan đặc sắc, nằm giữa không gian tuyệt đẹp, thuận lợi gắn với sự phát triển du lịch sông nước. Do đặc thù nằm ngay bờ ngã ba sông Ba Chẽ, khu vực này là hạ lưu sông nên rộng mở, lòng sông sâu hơn những vị trí khác, rất thuận tiện khi di chuyển bằng thuyền nhỏ, hoặc thuyền độc mộc. Đây cũng là thế mạnh để phát triển du lịch tâm linh gắn với du lịch sinh thái quanh sông Ba Chẽ.

Du ngoạn trên sông Ba Chẽ bằng thuyền rồng dịp lễ hội tạo sức hút với du khách tham quan.

Từ di tích, khá thuận lợi để hành trình ngược dòng khám phá cảnh đẹp trù phú, vẻ yên bình, thiên nhiên núi rừng hùng vĩ, trong lành của dòng sông lịch sử này. Hành trình trên dòng sông êm đềm, du khách có thể ghé thăm sông Cổ Ngựa ghi dấu lịch sử thời kháng chiến chống Pháp; nghe người dân bản địa kể về đảo Lu Tôn Chuông, vùng rừng nguyên sinh ở ngã ba sông, tương truyền là nơi có vùng nước sâu và có nguồn nước trong lành, tinh khiết nhất được chọn để lấy phục vụ cho nghi lễ linh thiêng trong chính hội Miếu Ông - Miếu Bà hàng năm.

Cũng trên hành trình này, du khách có thể ghé thăm lò gốm cổ tại thôn Làng Mới, xã Nam Sơn với quy mô 1.000m2, được giới khảo cổ phát hiện năm 2009. Đây được cho là một công xưởng chế tác gốm lớn theo kiểu lò rồng, dài gần 60m, rộng chừng 15m, gồm 17 bầu lò được làm sát nhau và thông với nhau để tạo sự liên hoàn trong sản xuất. Lò gốm có tuổi khoảng 100 năm còn ẩn chứa nhiều bí ẩn về kỹ nghệ, công nghệ... vẫn chưa được giải mã. Đây dự kiến sẽ được quan tâm đầu tư thành khu trải nghiệm, khám phá trong tương lai.

Các môn thể thao gắn với sông Ba Chẽ.

Du ngoạn sông, bạn cũng có thể tìm hiểu cuộc sống, phong tục độc đáo của người Dao sống dọc sông, ngắm những trang trại trà hoa vàng, mía, sa nhân trù phú hoặc may mắn có thể chiêm ngưỡng những ngày dòng sông mờ ảo trong sương khói.

Những giá trị thẩm mỹ phối hợp với những giá trị lịch sử, văn hóa của di tích và các thắng cảnh tạo thành một khối du lịch liên hoàn, những tuyến tham quan ấn tượng. Đây cũng là nguồn tài nguyên du lịch được huyện quan tâm phát triển nhằm gắn kết các thắng cảnh, điểm di tích lịch sử gắn với địa hình sông Ba Chẽ nhằm tái hiện các giá trị truyền thống, cảnh quan đặc sắc của vùng sông nước này trong tương lai.

Tạ Quân