Di chúc khi đang bị bệnh

Trả lời:

Di chúc là việc một người muốn chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.

Theo đó, để di chúc được hợp pháp thì phải đáp ứng các điều kiện quy định trong Bộ luật Dân sự mới nhất sau đây: Khi lập di chúc, người lập phải minh mẫn, sáng suốt; Người lập di chúc không bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép; Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; Di chúc phải được lập thành văn bản.

Nếu không thể lập thành văn bản thì có thể được lập di chúc miệng; Người lập di chúc phải từ đủ 18 tuổi trở lên. Nếu từ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi thì phải được cha mẹ hoặc người giám hộ đồng ý và phải lập thành văn bản; Không được viết tắt, viết bằng ký hiệu trong di chúc; Nếu di chúc có nhiều trang thì phải ghi số thứ tự và có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di chúc tại mỗi trang; Nếu di chúc có tẩy xóa, sửa chữa thì người lập di chúc hoặc người làm chứng phải ký tên bên cạnh chỗ tẩy xóa, sửa chữa đó…

Bởi việc lập di chúc là ý chí của người để lại tài sản. Do đó, bắt buộc lúc di chúc được lập, người này phải minh mẫn, sáng suốt để biết bản thân đang làm gì và việc lập di chúc có đúng theo mong muốn của người đó hay không.

Để xác định được một người minh mẫn, sáng suốt. Vì phòng ngừa rủi ro mà cơ quan có thẩm quyền vẫn yêu cầu người lập di chúc phải có giấy khám sức khỏe. Tuy nhiên, đây không phải quy định bắt buộc.

Ảnh minh họa

Theo đó, Điều 56 Luật Công chứng 2014 quy định, nếu công chứng viên nghi ngờ người lập di chúc bị bệnh tâm thần, mắc bệnh khác mà không thể nhận thức và làm chủ hành vi của mình thì được phép đề nghị người lập di chúc làm rõ. Nếu không thể làm rõ được thì công chứng viên có quyền từ chối công chứng di chúc đó.

Đối với trường hợp của bạn, mẹ bạn lập di chúc miệng, do đó di chúc của mẹ bạn phải đáp ứng một số yêu cầu của di chúc miệng. Điều 629 Bộ luật Dân sự 2015 quy di chúc miệng được lập trong trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc miệng. Sau 03 tháng, kể từ thời điểm di chúc miệng mà người lập di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị hủy bỏ.

Theo đó, di chúc miệng chỉ được coi là hợp pháp nếu di chúc được lập trước mặt ít nhất 02 người làm chứng và được thực hiện theo trình tự được quy định tại Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015: Ngay sau khi người để lại di chúc nêu ý chí cuối cùng của mình, người làm chứng phải ghi chép lại; Hai người làm chứng phải cùng ký tên và điểm chỉ vào di chúc đó; Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày người để lại di chúc nêu ý muốn cuối cùng của mình, di chúc này phải được chứng thực hoặc công chứng xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.

Người làm chứng không phải là người thừa kế của người lập di chúc, có quyền, nghĩa vụ tài sản liên quan đến nội dung di chúc và người chưa thành niên, mất năng lực hành vi dân sự hoặc có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.

Mặt khác, nếu người lập di chúc đang điều trị tại bệnh viện, cơ sở chữa bệnh, điều dưỡng khác thì chỉ cần có xác nhận của người phụ trách bệnh viện, cơ sở đó theo quy định tại khoản 3 Điều 638 Bộ luật Dân sự 2015.

Như vậy, nếu mẹ bạn lập di chúc miệng nhưng chỉ có một người làm chứng thì không được xem là hợp pháp.

Nguyễn Quang Trung