Dẹp vấn nạn cơ sở giết mổ lậu, chặn dịch tả heo lây lan
Không chỉ tiếp tay uy hiếp giá bán vì tuồn thịt lợn bệnh, lợn chết ra thị trường, các cơ sở giết mổ lậu giờ đây còn trở thành nguy cơ trực tiếp đe dọa hàng triệu con lợn khi dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) đang lây lan nhanh.
Bộ NNPTNT đánh giá, nạn giết mổ lậu đang là nguyên nhân lớn làm lây lan DTLCP tại Đồng Nai. Việc kiểm soát vấn nạn này trở thành nhiệm vụ cấp thiết hơn bao giờ hết.
Cảnh giác cao độ
Để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, từ năm 2012, Đồng Nai thực hiện chủ trương sắp xếp lại các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm và xóa bỏ các lò mổ lậu. Tuy nhiên, sau nhiều năm thực hiện, rất nhiều cơ sở giết mổ (CSGM) lậu vẫn hoạt động. Ổ DTLCP được phát hiện mới đây ở huyện Trảng Bom cũng có nguyên nhân lây lan từ chính CSGM lậu trên địa bàn.
Thịt lợn được đảm bảo an toàn ở một CSGM hiện đại tại TP.HCM. Ảnh: Nguyên Vỹ
UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đánh giá việc phát hiện DTLCP khiến sản phẩm thịt tại Đồng Nai càng khó tiêu thụ. Nhiều thương lái sẽ tìm cách vận chuyển sản phẩm này ra một số tỉnh lân cận; không chỉ qua các trục lộ lớn mà còn tận dụng các tuyến đường nhỏ trong các khu vực dân sinh, rừng cao su nên rất khó kiểm soát. UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã ban hành văn bản yêu cầu các địa phương, cơ quan chức năng khẩn trương thực hiện các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt việc kinh doanh, vận chuyển, giết mổ lợn và các sản phẩm từ thịt heo trên địa bàn.
Trước đó, ngay tại huyện Trảng Bom, Phòng cảnh sát môi trường công an tỉnh phát hiện 1 CSGM ở xã Bình Minh đang giết mổ lợn chết và ướp đá cả tấn thịt không rõ nguồn gốc. Trong nhà kho và khu vực giết mổ, công an phát hiện khoảng 1.500kg thịt đã bốc mùi khó chịu đang được lưu trữ và 2 con lợn đã giết mổ xong, chuẩn bị ướp lạnh.
Làm việc với cơ quan công an, chủ cơ sở này khai đã thu mua lợn bệnh, lợn chết từ 2 năm nay. Số lợn chết này thường được mua với giá 12.000 đồng/kg, sau đó bán ra chợ Long Hưng, xã Hưng Thịnh (huyện Trảng Bom) với giá 17.000 đồng/kg. Toàn bộ số thịt trên đã được lập biên bản tiêu hủy.
Ngay mới đây, tại chốt kiểm dịch xã Sông Ray (huyện Cẩm Mỹ), lực lượng chức năng cũng phát hiện một người đàn ông lợi dụng lúc trời mưa lớn, chở theo 1 con lợn chết nặng gần 150kg để đem đi tiêu thụ. Qua kiểm tra dịch tễ, tuy chưa phát hiện bệnh nhưng con lợn trên vẫn phải tiêu hủy theo quy định.
Ông Nguyễn Văn Thắng - Phó Chủ tịch UBND huyện Cẩm Mỹ cho biết, sẽ kiên quyết không để bất cứ con lợn bệnh nào từ nơi khác vào địa phương. Huyện đã lập 4 chốt kiểm dịch tại các trục lộ lớn để kiểm soát đưa đàn lợn ra vào, đồng thời kiểm soát chặt chẽ công tác giết mổ và dẹp tất cả các điểm bán thịt lợn bên lề đường, lợn không có dấu kiểm dịch. “Đặc biệt, huyện cấm luôn hành vi buôn bán mang tính lưu động của các tư thương vì đây cũng là một nguồn lây bệnh rất lớn” - ông Thắng nhấn mạnh.
Các địa phương tăng cường kiểm soát
Theo Bộ NNPTNT, tại một số tỉnh, thành phía Nam, việc kinh doanh thịt lợn thông qua chợ đầu mối, sau đó mới tới các hộ bán lẻ và người tiêu dùng. Do đó dịch bệnh được kiểm soát tốt hơn. Tuy nhiên, hiện cả nước chỉ mới có 387 CSGM tập trung, trong khi có hơn 27.000 điểm/CSGM nhỏ lẻ, tập trung nhiều ở các tỉnh miền Bắc. Việc kiểm soát giết mổ, vận chuyển vì thế còn gặp rất nhiều thách thức.
Ông Võ Văn Chánh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai cho biết, hiện các CSGM trên địa bàn các huyện có ổ DTLCP đã tạm ngưng hoạt động, tình trạng giết mổ trái phép cũng đang được ngăn chặn triệt để. Đồng Nai cũng đã ra văn bản cấm các khu công nghiệp bán thức ăn thừa ra thị trường, mà phải xử lý như chất thải. Dù đã rất quyết liệt trong việc xử lý nạn giết mổ lậu nhưng không dễ vì vi phạm này chủ yếu vẫn phạt hành chính, chưa đủ sức răn đe.
Ngay sau khi phát hiện ổ dịch, tỉnh Bình Phước cũng phát đi công văn hỏa tốc yêu cầu không bán tháo thịt lợn bệnh, lợn chết ra thị trường. Đặc biệt là kiểm soát các CSGM nhỏ lẻ; kiên quyết không cho giết mổ nếu cơ sở hoạt động không phép hoặc không bảo đảm yêu cầu vệ sinh thú y; tăng cường nhân lực cho việc kiểm soát giết mổ để đảm bảo động vật được đưa vào giết mổ đều khỏe mạnh.
Đóng cửa các cơ sở cố tình vi phạm
“Để kiểm soát dịch bệnh cần đảm bảo không cho bất kỳ lợn bệnh nào được xuất chuồng, được vào CSGM. Ra khỏi CSGM, phải đảm bảo không có bất kỳ sản phẩm thịt lợn mất an toàn nào đến tay người tiêu dùng.
Quy định các doanh nghiệp trong vùng bị uy hiếp chỉ được phép giết mổ, phân phối trong vùng dịch là chưa ổn. Các đơn vị có lượng số lợn được giết mổ quy mô lớn sẽ không thể tiêu thụ hết được nguồn thịt. Tiếp tay gây phát tán dịch bệnh chính là CSGM lậu, nhỏ lẻ lại chưa được kiểm soát. CSGM nào cố tình vi phạm phải bị đóng cửa”.
Ông Nguyễn Thiều Nam - Phó Tổng Giám đốc Masan Group
Xử lý mạnh tay, cắt đứt nguồn lây bệnh
“Nguy cơ chính khiến DTLCP lan rộng tại Đồng Nai là tuyến Quốc lộ 1 đi qua địa bàn tỉnh dài cả trăm cây số. Quá trình vận chuyển nếu có lợn chết, lợn bệnh là thương lái sẵn sàng đưa vào các CSGM lậu nằm rải rác khắp nơi. Thịt lợn bệnh từ các CSGM lậu lại tuồn ra ra thị trường, vào bếp ăn tập thể rồi trở thành nguồn lây cho các hộ chăn nuôi khác khi sử dụng thức ăn thừa để chăn nuôi. Ổ dịch lớn nhất tại Đồng Nai là ở xã Bình Minh (huyện Trảng Bom) có nguyên nhân từ phương tiện vận chuyển, từ CSGM lậu lây qua trại nuôi vì đây là khu vực trung chuyển nguồn lợn từ ngoài tỉnh về.
Hiện các ổ DTLCP mới xảy ra tại các trại chăn nuôi nhỏ lẻ. Tuy nhiên, nếu không chủ động và kiên quyết đề ra giải pháp xử lý, cắt đứt nguồn lây bệnh, trường hợp xảy ra dịch tại trang trại có hàng ngàn, hàng chục ngàn con sẽ xảy ra rối loạn”.
Ông Trần Văn Quang - Chi Cục trưởng
Chi cục Chăn nuôi thú y Đồng Nai
Phối hợp kiểm soát chặt trên diện rộng
“Một số nơi vẫn còn tình trạng giết mổ lợn trái phép, chưa được xử lý dứt điểm. Đây là nguy cơ phát sinh dịch bệnh do các hộ tiếp nhận nguồn lợn không qua kiểm dịch, cung cấp trực tiếp cho các khu công nghiệp, chợ truyền thống, chợ tự phát... Các chợ truyền thống do cấp quận, huyện quản lý hiện chưa kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc sản phẩm thịt nhập vào. Khi dịch bệnh lan rộng, việc giết mổ, vận chuyển lợn không rõ nguồn gốc, lợn bệnh từ các tỉnh trốn tránh kiểm dịch đưa vào các chợ sẽ gia tăng.
Hiện nay, có một lượng lớn nguồn lợn được đưa về các tỉnh để giết mổ, xong nhập về các chợ đầu mối. Các tỉnh cần phối hợp chặt chẽ việc kiểm soát, nhất là khi dịch bệnh xảy ra diện rộng tại các tỉnh miền Đông và Tây Nam bộ”.
Ông Huỳnh Tấn Phát - Phó Chi cục trưởng
Chi cục chăn nuôi thú y TP.HCM
