Đề xuất thủ tục thi hành án hình sự đối với pháp nhân thương mại

Mới đây, Bộ Công an đã công bố dự thảo Nghị định quy định chi tiết thủ tục thi hành án đối với pháp nhân thương mại và chuyển giao nghĩa vụ thi hành án trong trường hợp pháp nhân thương mại tổ chức lại để các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước nghiên cứu, đóng góp ý kiến.

Ảnh minh họa.

Dự thảo Nghị định này quy định chi tiết thủ tục thi hành án hình sự đối với pháp nhân thương mại, bao gồm hình phạt đình chỉ hoạt động có thời hạn, đình chỉ hoạt động vĩnh viễn, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định, cấm huy động vốn, biện pháp tư pháp buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu, buộc thực hiện một số biện pháp nhằm khắc phục, ngăn chặn hậu quả tiếp tục xảy ra. Việc chuyển giao nghĩa vụ thi hành án trong trường hợp pháp nhân thương mại tổ chức lại. Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong thi hành án đối với pháp nhân thương mại.

Tại Chương II của dự thảo Nghị định nêu rõ trình tự, thủ tục thi hành án hình sự đối với phápnhân thương mại, gồm có 7 Điều (từ Điều 6 đến Điều 12), quy định về: Tiếp nhận bản án, quyết định thi hành án; xác định cơ quan quản lý Nhà nước đối với pháp nhân thương mại có trách nhiệm trong thi hành án; triệu tập người đại diện theo pháp luật của pháp nhân thương mại để thông báo, yêu cầu thi hành án; hồ sơ thi hành án; công bố quyết định thi hành án, giấy chứng nhận chấp hành xong hình phạt, giấy chứng nhận chấp hành xong biện pháp tư pháp; kiểm tra, giám sát việc chấp hành án của pháp nhân thương mại trong thời gian chấp hành án; cấp giấy chứng nhận chấp hành xong hình phạt, giấy chứng nhận chấp hành xong biện pháp tư pháp.

Pháp nhân thương mại khi có kế hoạch tổ chức lại phải có văn bản báo cáo cơ quan thi hành án hình sự, cơ quan quản lý nhà nước đối với pháp nhân thương mại về việc thực hiện nghĩa vụ thi hành án trong khi tổ chức lại để giải quyết về thủ tục thi hành án.

Báo cáo phải nêu rõ tình hình, kết quả chấp hành án và phương hướng, trách nhiệm thi hành án của pháp nhân thương mại sau khi tổ chức lại.

Cụ thể, nghĩa vụ thi hành án trong trường hợp pháp nhân thương mại được chia, tách như sau:

Trường hợp nội dung, lĩnh vực phải thi hành án được giao toàn bộ cho một pháp nhân thương mại mới thì pháp nhân thương mại mới đó chịu trách nhiệm thực hiện toàn bộ nghĩa vụ thi hành án.

Trường hợp nội dung, lĩnh vực thi hành án được giao cho các pháp nhân thương mại mới khác nhau thì các pháp nhân thương mại mới thực hiện theo nghĩa vụ thi hành án được chuyển giao.

Pháp nhân thương mại tiếp nhận pháp nhân thương mại đang chấp hành án khi hợp nhất, sáp nhập có trách nhiệm tiếp nhận nghĩa vụ thi hành án của pháp nhân thương mại được hợp nhất, sáp nhập.

Ngoài ra, dự thảo cũng quy định thi hành án trong trường hợp pháp nhân thương mại chuyển đổi loại hình doanh nghiệp như sau:

Trường hợp pháp nhân thương mại chuyển đổi loại hình doanh nghiệp thì không làm thay đổi nghĩa vụ thi hành án.

Pháp nhân thương mại, cơ quan quản lý nhà nước đối với pháp nhân thương mại có trách nhiệm báo cáo cơ quan thi hành án hình sự để tiếp tục tổ chức thi hành án đối với pháp nhân thương mại.

Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu tiếp tục thực hiện thi hành án theo quy định của Luật Thi hành án hình sự và Nghị định này.

Theo Bộ Công an, luật Thi hành án hình sự năm 2019 được Quốc hội khóa XIV thông qua ngày 14/6/2019, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2020, trong đó có 1 chương quy định về thi hành án đối với pháp nhân thương mại (Chương XI).

Thi hành án đối với pháp nhân thương mại là một vấn đề mới, rất phức tạp, lần đầu tiên được quy định trong hệ thống pháp luật của nước ta. Luật Thi hành án hình sự năm 2019 mới chỉ quy định các nội dung có tính định khung, nguyên tắc trong thực hiện trình tự, thủ tục và trách nhiệm trong thi hành án đối với pháp nhân thương mại.

Để thi hành án trong thực tiễn, Luật Thi hành án hình sự năm 2019 giao cho Chính phủ quy định chi tiết về thủ tục thi hành án (Điều 160), trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước đối với pháp nhân thương mại (Điều 164), chuyển giao nghĩa vụ thi hành án trong trường hợp pháp nhân thương mại tổ chức lại (Điều 165).

Việc nghiên cứu xây dựng dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết thủ tục thi hành án đối với pháp nhân thương mại và chuyển giao nghĩa vụ thi hành án trong trường hợp pháp nhân thương mại tổ chức lại để trình Chính phủ xem xét, ban hành là rất cần thiết.

Việc ban hành Nghị định giúp Chính phủ hoàn thành nhiệm vụ xây dựng pháp luật về thi hành án hình sự mà Luật đã giao. Đồng thời góp phần tạo cơ sở pháp lý cụ thể, đầy đủ cho các cơ quan có thẩm quyền trong thực hiện thi hành án hình sự đối với pháp nhân thương mại nói riêng, thi hành án hình sự nói chung.

Điều 75 Bộ luật Dân sự quy định về pháp nhân thương mại như sau:

1. Pháp nhân thương mại là pháp nhân có mục tiêu chính là tìm kiếm lợi nhuận và lợi nhuận được chia cho các thành viên.

2. Pháp nhân thương mại bao gồm doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế khác.

3. Việc thành lập, hoạt động và chấm dứt pháp nhân thương mại được thực hiện theo quy định của Bộ luật này, Luật doanh nghiệp và quy định khác của pháp luật có liên quan.

Hoàng Mai