Đề xuất thi tốt nghiệp THPT 2 lần một năm

PGS Nguyễn Phương Nga trình bày tóm tắt đề xuất phương án đánh giá tốt nghiệp THPT khi thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới - Ảnh TUỆ NGUYỄN

Sáng nay, 23.4, Viện Đo lường đánh giá phát triển giáo dục tổ chức hội thảo “Kinh nghiệm quốc tế và mô hình đánh giá để công nhận tốt nghiệp THPT cho Việt Nam”.

PGS Nguyễn Phương Nga, chủ nhiệm đề tài “Nghiên cứu đề xuất phương án đánh giá xét công nhận tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới” thuộc Chương trình khoa học giáo dục cấp quốc gia 2016- 2020, do Bộ trưởng Bộ GD-ĐT làm chủ nhiệm, đã đưa ra những đánh giá về các lần cải tiến thi tốt nghiệp THPT từ trước tới nay và đề xuất dự thảo đổi mới sau năm 2020.

Theo đó, sau 7 lần cải tiến, các kỳ thi tốt nghiệp THPT này vẫn chưa thay đổi được những căng thẳng và lo âu cho nhiều tầng lớp trong xã hội và các cơ quan công quyền liên quan với những áp lực lớn, chi phí công cao và những chi phí lớn của các gia đình có con em dự thi.

“Kỳ thi THPT năm 2017, 2018 vẫn là một kỳ thi đòi hỏi sự huy động cùng lúc nhiều nguồn lực phục vụ cho một kỳ thi chung toàn quốc, và chưa đảm bảo loại bỏ được một vài yếu tố tiêu cực can thiệp vào kết quả thi”, nhóm nghiên cứu đánh giá.

Đề xuất hai phương án công nhận tốt nghiệp THPT

Bà Nga thay mặt nhóm nghiên cứu đề xuất 2 phương án đánh giá để công nhận tốt nghiệp THPT cho Việt Nam.

Phương án 1, gồm 2 thành tố:

Thành tố 1, các trường THPT sẽ cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình THPT cho những học sinh đã học xong chương trình THPT và đạt các điều kiện quy định của Bộ GD-ĐT.

Thành tố 2, thi tốt nghiệp THTP quốc gia: học sinh đã có giấy chứng nhận hoàn thành chương trình học THPT, sẽ đăng ký tham dự kỳ thi THPT quốc gia để được cấp bằng tốt nghiệp THPT của Sở GD-ĐT. Kỳ thi THPT được tổ chức 2 lần/năm và có thể 3 lần/năm, do sở GD-ĐT chịu trách nhiệm tổ chức thi; thí sinh được lựa chọn thời điểm thi phù hợp kế hoạch các nhân.

Kỳ thi được tổ chức tại các trung tâm khảo thí (test site) đặt tại các tỉnh/thành. Thí sinh chỉ phải thi 3 môn bắt buộc gồm: toán, ngữ văn và ngoại ngữ nằm trong chương trình lớp 12.

Phương án 2 cũng bao gồm 2 thành tố:

Thành tố 1: các trường THPT tổ chức thi tại trường cho những học sinh đã học xong chương trình THPT theo các đề thi do Trung tâm khảo thí chuyên nghiệp của Bộ GD-ĐT thiết kế. Các đề thi này là các “đề thi thử nghiệm” để đánh giá năng lực của học sinh, đồng thời cũng là điều kiện để trung tâm khảo thí chuyên nghiệp tạo lập ngân hàng các câu hỏi thi chuẩn hóa. Thời điểm thi do trường bố trí phù hợp với khung thời gian của nhà trường. Học sinh đặt điểm theo quy định sẽ được cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình THPT.

Thành tố 2: thi tốt nghiệp THPT: học sinh đã có giấy chứng nhận hoàn thành chương trình học THPT, sẽ đăng ký tham dự kỳ thi THPT quốc gia để được cấp bằng tốt nghiệp THPT của sở GD-ĐT;

Kỳ thi được tổ chức 2 lần/năm và có thể 3 lần/năm do sở GD-ĐT tổ chức, thí sinh được lựa chọn thời điểm thi phù hợp kế hoạch cá nhân. “Điều này giúp giảm tải, giảm áp lực cho thí sinh và xã hội và chất lượng đảm bảo khi mà đề thi đã thực sự chuẩn hóa”, bà Nga nói.

Kỳ thi được tổ chức tại các trung tâm khảo thi đặt tại các tỉnh/thành. Thí sinh chỉ phải thi 3 môn bắt buộc: toán, ngữ văn và ngoại ngữ nằm trong chương trình lớp 12.

Áp dụng từ năm 2024?

Nhóm nghiên cứu cũng đề xuất các giai đoạn ứng dụng mô hình mới thành các giai đoạn:

Giai đoạn 2024 -2025: thi trên giấy tại các trung tâm khảo thí chuyên nghiệp đặt tại các tỉnh thành. Thí điểm thi trên máy tính theo mô hình trên đối với những địa pưhowng/ khu vực vcó điều kiện và tự nguyện thí điểm.

TS Phương Nga cũng lưu ý, các đề thi trên máy tính và thi trên giấy đều cùng đo lường đánh giá năng lực chung của các học sinh với độ khó tương đương nhau. Tuy nhiên, về “cấu trúc bề mặt” sẽ có những khác biệt theo đặc thù thi trên máy tính và thi trên giấy có sự khác biệt về hình thức.

Tất cả các thí sinh đạt điểm thieo quy định của hai loại thi này đều được xét và công nhận tốt nghiệp THPT như nhau.

Đây cũng là giai đoạn đánh giá công bố công khai các kết quả phân tích việc thi theo mô hình này cho xã hội.

Giai đoạn 2026 trở đi: thi đại trà trên phạm vi cả nước theo mô hình mới trên máy tính. Với những trường hợp đối tượng đặc thù như học sinh khuyết tật,... vẫn tổ chức kỳ thi trên giấy riêng cho các đối tượng này.

TS Phương Nga cũng phân tích những lợi ích của việc tổ chức đánh giá để công nhận tốt nghiệp THPT cấp quốc gia. Bà cho rằng, nhiều nghiên cứu của các nước trong khối OECD đã khẳng định việc thi cấp quốc gia để cấp bằng (chứng chỉ) tốt nghiệp THPT trong các nước thuộc khối OECD đã đem lại những lợi ích quốc gia.

Theo bà Nga, những lợi ích đó là bằng/chứng chỉ tốt nghiệp là căn cứ để giảm tải việc thị trường lao động và các trường đại học phải tìm kiếm các thông tin về người học và sẽ giảm chi phí để kiểm tra năng lực cần thiết của học sinh;

Bằng/chứng chỉ tốt nghiệp là căn cứ để khẳng định những năng lực, kỹ năng của từng học sinh và đóng một vai trò quan trọng trong tương lai của học sinh; là căn cứ để khẳng định giá trị của bằng/chứng chỉ về bậc học của các hệ thống giáo dục khác nhau trong từng quốc gia; là căn cứ để tuyển dụng lao động; là một trong các căn cứ để tuyển sinh vào đại học và các bậc học khác; là căn cứ để khuyến khích học sinh nỗ lực học tập.

Tuệ Nguyễn