ĐỀ XUẤT CẮT GIẢM THỦ TỤC HÀNH CHÍNH CHO HOẠT ĐỘNG BIỂU DIỄN NGHỆ THUẬT PHẢI ĐÚNG TÔN CHỈ

Tại Phiên họp thứ 46, báo cáo trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc ban hành Nghị định quy định về hoạt động nghệ thuật biểu diễn, Bộ trưởng Bộ Văn hóa -Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện nêu rõ: Thực hiện Chương trình công tác của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, Bộ Văn hóa- Thể thao và Du lịch được giao chủ trì, phối hợp với các cơ quan hữu quan xây dựng dự thảo Nghị định quy định về hoạt động nghệ thuật biểu diễn. Căn cứ quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, được sự ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Văn hóa- Thể thao và Du lịch báo cáo xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc ban hành Nghị định quy định về hoạt động nghệ thuật biểu diễn.

Nghị định số 79/2012/NĐ-CP ngày 05/10/2012 của Chính phủ (gọi là Nghị định số 79/2012/NĐ-CP) có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2013 được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 15/2016/NĐ-CP ngày 15/3/2016 của Chính phủ (gọi là Nghị định số 15/2016/NĐ-CP) có hiệu lực thi hành từ ngày 01/5/2016. Hai văn bản trên cơ bản đã tạo lập được hành lang pháp lý, đưa hoạt động nghệ thuật biểu diễn phát triển theo chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước; tăng cường vai trò, trách nhiệm của các cơ quan quản lý Trung ương và địa phương; tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân hoạt động sáng tạo nghệ thuật, làm phong phú đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân đồng thời củng cố, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Các quy định tại Nghị định cũng là cơ sở để thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra.

Phiên họp thứ 46 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Trong quá trình xây dựng dự thảo Nghị định, Bộ Văn hóa- Thể thao và Du lịch nghiêm túc nghiên cứu, kế thừa, hoàn thiện các quy định còn phù hợp tại Nghị định số 79/2012/NĐ-CP, Nghị định số 15/2016/NĐ-CP, đồng thời tiếp thu ý kiến của các cơ quan, tổ chức, cá nhân để thể chế các chính sách đã được Chính phủ thông qua cho phù hợp với tình hình thực tế, thống nhất với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, quy định của pháp luật và thông lệ quốc tế. Trên tinh thần đó, dự thảo Nghị định có một số điểm mới nhằm thống nhất hệ thống pháp luật đồng thời khắc phục vướng mắc, bất cập còn tồn tại. Một trong những điểm mới của dự thảo Nghị định là cắt giảm, đơn giản hóa nhiều thủ tục hành chính, tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước.

Bộ trưởng Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện khẳng định: So với quy định hiện nay, dự thảo Nghị định đã cắt giảm 5/10 thủ tục hành chính bao gồm: Cấp giấy phép cho người nước ngoài biểu diễn nghệ thuật tại Việt Nam; Cấp giấy phép cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài biểu diễn nghệ thuật tại Việt Nam; Cấp giấy phép cho cá nhân, tổ chức Việt Nam ra nước ngoài biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang; Cấp giấy phép tổ chức cuộc thi người đẹp, người mẫu; Cấp giấy phép phổ biến tác phẩm âm nhạc, sân khấu.

Trong quá trình xây dựng Nghị định, Bộ Văn hóa- Thể thao và Du lịch thực hiện thêm một bước cắt giảm thủ tục cấp giấy phép cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài, người nước ngoài biểu diễn nghệ thuật tại Việt Nam vì nhận thấy đối tượng này đã được điều chỉnh theo quy định của pháp luật về xuất cảnh, nhập cảnh và cư trú, pháp luật về lao động. Các thủ tục hành chính còn lại được đơn giản hóa, thay đổi hình thức quản lý từ kiểm duyệt sang kiểm tra, xử lý vi phạm (chuyển từ thẩm định, phê duyệt nội dung biểu diễn nghệ thuật, bản ghi âm, ghi hình ca múa nhạc, sân khấu sang đăng ký hoạt động biểu diễn nghệ thuật và lưu chiểu bản ghi âm, ghi hình có nội dung biểu diễn nghệ thuật).

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu quan điểm.

Nhận định về dự thảo Nghị định, tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu quan điểm: Việc Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc ban hành Nghị định quy định về hoạt động nghệ thuật biểu diễn là hợp lý vì liên quan đến việc người dân tiếp cận với các hoạt động văn hóa và hưởng thụ các giá trị văn hóa. Tuy nhiên, đây không phải là vấn đề mới vì năm 2012, Chính phủ đã báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội về vấn đề này. Còn hiện nay, Chính phủ lại trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét việc ban hành Nghị định quy định về hoạt động nghệ thuật biểu diễn là thay thế Nghị định 79 đã ban hành năm 2012 và đã được sửa đổi 1 lần vào năm 2016 để đáp ứng yêu cầu quản lý trong tình hình mới. Đó là cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng việc phân cấp quản lý, thay đổi phương thức từ tiền kiểm sang hậu kiểm, phân công lại trách nhiệm quản lý giữa các Bộ, ngành đối với hoạt động nghệ thuật biểu diễn. Việc sửa đổi những quy định trong Nghị định không phải những chế tài hay hạn chế mới nên thẩm quyền sửa đổi hoàn toàn thuộc về của Chính phủ. Tuy nhiên, Nghị định 79 đã thực hiện được 8 năm nay nhưng Chính phủ chưa có sự tổng kết, đánh giá để đề xuất với Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Luật hay Pháp lệnh để có sự điều chỉnh phù hợp với thực tiễn hơn.

Về tên gọi của Nghị định có quy định hoạt động nghệ thuật biểu diễn; trình diễn thời trang, thi người đẹp, người mẫu; lưu hành kinh doanh bản ghi âm, ghi hình ca múa nhạc sân khấu... Tuy nhiên, cách thức giải thích hoạt động nghệ thuật biểu diễn là quá trình sáng tạo ra những sản phẩm nghệ thuật dưới các hình thức lưu hành các bản ghi âm, ghi hình chưa được thuyết phục.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng, Ủy ban đánh giá cao dự thảo Nghị định đã cắt giảm 5/10 thủ tục hành chính như cắt giảm cấp giấy phép cho người nước ngoài biểu diễn nghệ thuật tại Việt Nam; Cấp giấy phép cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài biểu diễn nghệ thuật tại Việt Nam; Cấp giấy phép cho cá nhân, tổ chức Việt Nam ra nước ngoài biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang; Cấp giấy phép tổ chức cuộc thi người đẹp, người mẫu; Cấp giấy phép phổ biến tác phẩm âm nhạc, sân khấu. Ngoài ra, dự thảo Nghị định cũng phân cấp về việc cấp phép đối với các cuộc thi người đẹp, người mẫu từ chỗ Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch hay Cục Nghệ thuật biểu diễn được phép thực hiện sang UBND cấp tỉnh.

Tuy nhiên, việc cắt giảm cấp giấy phép cho cá nhân ra nước ngoài biểu diễn, giấy phép tổ chức cuộc thi người đẹp, người mẫu nhưng nhìn vào việc cấp giấy phép thực tế là chuyển sang văn bản chấp thuận. Thực tế đây là 2 hình thức khác nhau để quản lý hoạt động biểu diễn nghệ thuật, chứ không phải là hoàn toàn cắt giảm thủ tục hành chính như đề cập, chưa thực sự phù hợp.

Về cắt giảm thủ tục hành chính thông qua quản lý các cuộc thi biểu diễn nghệ thuật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng tán thành với phương án 1 mà Chính phủ đưa ra quy định hạn chế các cuộc thi trong 1 năm ở trên địa bàn sang hình thức quy định điều kiện để UBND cấp tỉnh có thể chấp thuận là phương thức quản lý tạo sự chủ động cho chính quyền địa phương, tránh được tình trạng xin-cho, tránh tiêu cực.

Liên quan đến vấn đề quản lý hoạt động nghệ thuật biểu diễn, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng đề nghị Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch cần có sự rà soát thêm quy định về trách nhiệm của từng Bộ ngành vì chưa thực sự rõ ràng, tránh lại thêm thủ tục hành chính cho các Bộ ngành và làm khó khăn đối với công tác quản lý. Ví dụ Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch có trách nhiệm quản lý chung, trong đó thực hiện công tác thi đua khen thưởng, tôn vinh các nghệ sĩ, cá nhân, tập thể. Thế nhưng liên quan đến vấn đề này, Bộ Công thương lại thực hiện quản lý Nhà nước đối với việc tôn vinh, sử dụng danh hiệu có nội dung biểu diễn nghệ thuật của thương nhân. Như vậy, việc quản lý công tác thi đua khen thưởng khác nhau ở chỗ nào, có sự trùng lặp ở chỗ nào thì phải rà soát lại...

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu phát biểu ý kiến.

Đề cập việc cắt giảm thủ tục hành chính thông qua thay đổi hình thức quản lý từ kiểm duyệt sang kiểm tra, xử lý vi phạm (chuyển từ thẩm định, phê duyệt nội dung biểu diễn nghệ thuật, bản ghi âm, ghi hình ca múa nhạc, sân khấu sang đăng ký hoạt động biểu diễn nghệ thuật và lưu chiểu bản ghi âm, ghi hình có nội dung biểu diễn nghệ thuật), Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nêu ý kiến: Mặc dù việc chuyển này có thể giảm được các thủ tục hành chính, tạo điều kiện cho hoạt động nghệ thuật biểu diễn nhưng không phải lĩnh vực, hoạt động nào cũng thực hiện chuyển đổi được. Vì việc thay đổi hình thức quản lý từ kiểm duyệt sang kiểm tra, xử lý vi phạm liên quan đến lĩnh vực văn hóa tư tưởng, tác động trực tiếp đến nhận thức của người dân nên không phải cái nào cũng theo nhu cầu thị trường được mà phải đúng tôn chỉ, phù hợp với tình hình thực tế.

Kết luận về vấn đề trên, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng đánh giá cao ý kiến đóng góp của các ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với việc ban hành Nghị định quy định về hoạt động nghệ thuật biểu diễn. Tuy nhiên, trong dự thảo Nghị định, còn có những nội dung chưa rõ ràng, không còn phù hợp, vẫn tạo cơ chế xin-cho, phân cấp quản lý không rõ ràng.

Liên quan đến việc cắt giảm các thủ tục hành chính, cấp phép cho người nước ngoài về Việt Nam biểu diễn hay ra nước ngoài biểu diễn, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng đề nghị Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch cần có sự phối hợp chặt chẽ với các Bộ ngành, cơ quan quản lý để thực hiện tốt hơn vì đây là hoạt động liên quan đến tư tưởng, văn hóa của người dân và quản lý dân cư. Việc sửa đổi Nghị định phải phát huy sức sáng tạo của các nghệ sĩ để giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, thực hiện theo Luật Thi đua khen thưởng...

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng cũng đề nghị Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch nghiên cứu lại dự thảo Nghị định; giao Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội kết nối với Bộ ngành để góp ý kiến, thẩm tra, xem xét kỹ lưỡng lại việc ban hành Nghị định quy định về hoạt động nghệ thuật biểu diễn./.

Bích Lan