Đề xuất Bộ Quốc phòng, Bộ Công an được duyệt người mua, thuê nhà ở xã hội

Công văn số 15/2025/CV-HoREA của HoREA nhằm góp ý với Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành Nghị quyết số 171/2024/QH15 của Quốc hội về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất (sau đây gọi tắt là Dự thảo Nghị định).

Theo đó, HoREA đề nghị sửa đổi, bổ sung khoản 1 và bổ sung khoản 2a (sau khoản 2) Điều 4 Dự thảo Nghị định quy định thẩm quyền của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an về thực hiện dự án thí điểm của tổ chức kinh doanh bất động sản trên diện tích đất quốc phòng, an ninh như sau:

1. Bộ Quốc phòng, Bộ Công an chỉ đạo rà soát, xử lý tài sản trên đất, điều chuyển khu đất, thửa đất thực hiện dự án thí điểm cho doanh nghiệp Quân đội, Công an (nếu có) có chức năng kinh doanh bất động sản.

Quyết định điều chuyển quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất cho doanh nghiệp Quân đội, Công an (nếu có) phải thể hiện nội dung chấp thuận của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an về việc thực hiện dự án thí điểm. Doanh nghiệp Quân đội, Công an (nếu có) được điều chuyển khu đất, thửa đất thực hiện dự án thí điểm có trách nhiệm đăng ký biến động đất đai theo quy định. Bộ Quốc phòng, Bộ Công an chỉ đạo cơ quan chuyên môn trực thuộc gửi danh sách khu đất, thửa đất được thực hiện dự án thí điểm tới cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh để được tổng hợp vào danh mục khu đất dự kiến thực hiện dự án thí điểm.
2. Doanh nghiệp Quân đội, Công an (nếu có) đang sử dụng đất quy định tại khoản 1 Điều này thực hiện dự án thí điểm theo quy định tại khoản 1 Điều 5 của Nghị định này.
2a. Trường hợp sử dụng diện tích đất quốc phòng, đất an ninh đã được quy hoạch đưa ra khỏi đất quốc phòng, đất an ninh để thực hiện dự án thí điểm, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an được chỉ định doanh nghiệp Quân đội, Công an (nếu có) hoặc doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế có đủ điều kiện kinh doanh bất động sản theo quy định của Luật Kinh doanh bất động sản làm chủ đầu tư dự án thí điểm.

Bộ Quốc phòng, Bộ Công an được quyết định phân kỳ đầu tư, thực hiện dự án thí điểm theo giai đoạn để phù hợp với nguồn lực đầu tư và đáp ứng nhu cầu nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân trong từng thời kỳ.

Đối với phần 20% tổng diện tích đất ở trong phạm vi dự án thí điểm, đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật để xây dựng nhà ở xã hội thì sau khi hoàn thành, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an được quyết định phê duyệt đối tượng đủ điều kiện mua, thuê mua, thuê nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân theo quy định pháp luật về nhà ở xã hội.

Khu nhà ở công vụ, tập thể Cục Hậu cần - Kỹ thuật Quân khu 9. Ảnh: qdnd.vn

Lý do đề xuất theo HoREA là Chỉ thị số 34-CT/TW ngày 24-5-2024 của Ban Bí thư đã chỉ đạo “Nghiên cứu ban hành cơ chế, chính sách đặc thù về nhà ở xã hội cho công nhân và lực lượng vũ trang”, nên rất cần thiết bổ sung quy định “cơ chế đặc thù” về lựa chọn chủ đầu tư dự án thí điểm để đáp ứng nhu cầu nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân, phù hợp với đặc thù của các lực lượng vũ trang đối với trường hợp “sử dụng diện tích đất quốc phòng, đất an ninh đã được quy hoạch đưa ra khỏi đất quốc phòng, đất an ninh để thực hiện dự án nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân”.

HoREA cũng cho rằng, phương thức phù hợp nhất là Bộ Quốc phòng, Bộ Công an được “chỉ định chủ đầu tư” để thực hiện “dự án thí điểm”, dự án nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân đối với “trường hợp sử dụng diện tích đất quốc phòng, đất an ninh đã được quy hoạch đưa ra khỏi đất quốc phòng, đất an ninh”, để rút ngắn thời gian thực hiện quy trình, thủ tục hành chính và phù hợp với tính chất “thí điểm” của “dự án thí điểm”.

Ngoài ra, khoản 3 Điều 4 Nghị quyết 171/2024/QH15 của Quốc hội đã chấp thuận “ưu tiên giao Bộ Quốc phòng, Bộ Công an tổ chức thực hiện dự án thí điểm”, nên Dự thảo Nghị định của Chính phủ có thể quy định giao cho Bộ Quốc phòng, Bộ Công an “chỉ định chủ đầu tư dự án thí điểm” để phù hợp với điều kiện đặc thù của các lực lượng vũ trang nhân dân.

Bên cạnh đó, HoREA cũng nhận thấy, việc cho phép Bộ Quốc phòng, Bộ Công an được “phân kỳ đầu tư” đối với “dự án thí điểm”, dự án nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân (gồm 3 loại dự án là dự án nhà ở công vụ, dự án nhà ở xã hội và dự án nhà ở thương mại) vừa nhằm để sử dụng đất quốc phòng, đất an ninh tiết kiệm và có hiệu quả nhất, phù hợp với nguồn lực đầu tư và đáp ứng nhu cầu nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân trong từng thời kỳ.

Thông tin thêm, HoREA cho biết, thị trường nhà ở TP Hồ Chí Minh năm 2024 vẫn tiếp tục tình trạng thiếu nguồn cung dự án nhà ở, dẫn đến thiếu nguồn cung sản phẩm nhà ở và rất đáng quan ngại là kể từ năm 2021 đến nay, trong các dự án nhà ở mới, không còn loại nhà ở thương mại giá vừa túi tiền có giá bán dưới 30 triệu đồng/m2 và rất thiếu nhà ở xã hội.

Ngược lại, phân khúc nhà ở cao cấp từ năm 2020 đến năm 2023 liên tục chiếm tuyệt đại đa số trên thị trường, với khoảng 70% số lượng nhà ở đưa ra thị trường hằng năm là nhà ở cao cấp. Quan ngại hơn là đến năm 2024, lần đầu tiên các dự án nhà ở đưa ra huy động vốn trên thị trường chỉ còn loại nhà ở cao cấp, chẳng những không còn loại nhà ở thương mại giá vừa túi tiền, mà cũng không còn nhà ở trung cấp, dẫn đến thị trường nhà ở TP Hồ Chí Minh phát triển không cân bằng, không bền vững như mô hình “kim tự tháp” bị “lộn ngược đầu”.

Giá nhà tăng liên tục trong các năm qua, cho đến nay vẫn “neo” ở mức giá rất cao, như giá căn hộ cao cấp năm 2024 lên đến 90 triệu đồng/m2, bình quân khoảng 9,7 tỷ đồng/căn (đây là giá sơ cấp khi phê duyệt dự án, chưa phải là giá bán ra), vượt quá khả năng tài chính của số đông người có thu nhập trung bình, người có thu nhập thấp đô thị.

Vì vậy, để thực hiện Chương trình phát triển ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội giai đoạn 2021-2030, thì cần phải có khoảng 1.000 dự án nhà ở xã hội với bình quân 1.000 căn hộ/dự án (đến hết năm 2024, cả nước chỉ mới thực hiện được khoảng 12% chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội giai đoạn 2021-2030), rất cần thiết phải cải cách quy trình, thủ tục hành chính thực hiện dự án nhà ở xã hội.

ĐỨC TUẤN