Dễ - khó làm báo đa phương tiện

Phóng viên Thu Trang, Trần Ánh tác nghiệp tại sân bay Vân Đồn, Quảng Ninh.

Nhanh hơn, hiệu quả hơn

Sự bùng nổ của công nghệ và thông tin thúc đẩy các cơ quan báo chí chuyển đổi từ một loại hình báo chí, thông tin được truyền tải mang tính chất đơn nhất, công chúng chỉ có thể được tiếp cận thông tin bằng cách đọc, nghe hoặc xem sang phương thức truyền thông đa phương tiện. Khi thể hiện thông tin trên mạng, có thể vừa thể hiện bằng bản chữ viết, vừa trình bày hoặc minh họa bằng hình ảnh, video, âm thanh.

Nói về “ngon” trước. Ví dụ thế này, cách đây khoảng chục năm, muốn nộp bài, chúng tôi phải kỳ cạch mang lên tòa soạn, lưu bài vào một cái máy chung sau đó in ra la liệt nào là giấy để nộp cho các cấp. Bài nào “sạch” thì một bản là có thể thông suốt lên đến mặt báo nhưng đôi khi “cẩu thả”, bài sửa nhiều, có “ca” phải in mất vài chục tờ giấy là chuyện thường. Vừa mất công vừa tốn kém. Sau đó, năm 2011, Báo Hải quan có thêm tờ báo điện tử, công việc thành gấp đôi, một bên vẫn phải kỳ cạch những công việc như đã kể trên để nộp bài cho báo in, một bên ôm cái máy tính đẩy bài cho điện tử theo phương pháp hoàn toàn mới.

Nói để thấy phải rất biết ơn sự ra đời và bùng nổ của internet, công nghệ số và giờ đây là cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đang hết sức nóng sốt hiện nay. Bối cảnh bùng nổ công nghệ buộc các cơ quan báo chí phải xây dựng chiến lược phát triển báo chí đa phương tiện để tương thích với nhu cầu và phương thức tiếp cận, thị hiếu tiêu dùng sản phẩm báo chí truyền thông của công chúng. Yêu cầu đổi mới là căn bản và toàn diện, từ cơ sở kỹ thuật công nghệ, mô hình tổ chức tòa soạn, quy trình tổ chức sản xuất, kinh doanh, kiến thức và kỹ năng chuyên môn của người làm báo…

Không nằm ngoài xu hướng đó, Báo Hải quan đã và đang hoàn thiện dần mô hình tòa soạn hội tụ, trong đó tất cả báo in, báo điện tử, video, các sản phẩm truyền hình đều có cùng một kho lưu trữ sau đó được phân chia thành các luồng nhỏ, đi theo hướng mà các biên tập viên chỉ định. Với sự hỗ trợ của công nghệ, việc xử lý tin, bài, ảnh thậm chí là video nhanh hơn. Phóng viên chỉ cần có trên tay một chiếc điện thoại thông minh là có thể vừa chụp ảnh, vừa ghi âm, vừa quay phim, vừa viết bài và đẩy bài lên hệ thống; thậm chí, vừa dự sự kiện vừa phản ánh gần như song song, để thông tin đến với bạn đọc nhanh nhất có thể. Chưa kể, “đất” đăng tin, bài giờ không còn khu biệt trong mặt giấy A3 vỏn vẹn hơn nghìn chữ nữa mà rộng lớn, mênh mông, thừa đủ để những người làm báo lột tả nhiều mặt khác nhau của cùng một vấn đề để công chúng có cái nhìn khách quan, đầy đủ hơn.

Làm chủ công nghệ

Tất nhiên, đã làm báo, đã sống trong thời đại công nghệ số thì bản thân nhà báo buộc phải thích ứng mà trước tiên là việc kiểm soát nhiều kỹ năng cần thiết để có thể thành thục khi tác nghiệp. Làm báo đa phương tiện, nhà báo phải biết rất nhiều, không chỉ khai thác thông tin mà còn phải viết tin, xử lý bài, kịch bản, chụp ảnh, quay phim, ghi âm, dựng, thậm chí còn phải tự làm người dẫn hiện trường,... Quan trọng là làm chủ được kỹ thuật, phương tiện tác nghiệp như điện thoại, máy ảnh, máy quay, máy tính. Hiện nay, trước nhu cầu của công việc, đòi hỏi nhiều khi ở một sự kiện, vấn đề nào đó, nhà báo phải tự “tác chiến” độc lập nên mỗi nhà báo phải hội tụ được nhiều yếu tố, kỹ năng trên để làm nên các tác phẩm báo chí đa phương tiện hoàn chỉnh. Để có những tác phẩm tốt, chất lượng cao, bên cạnh việc sở hữu một tư duy nhanh nhạy trước các sự kiện để đưa ra phương án linh hoạt nhất có thể áp dụng phù hợp ngay tại hiện trường, nhà báo còn phải tác nghiệp nhanh ở mọi lúc, mọi nơi, bất kể hoàn cảnh không gian, bởi yêu cầu thông tin kịp thời là trọng yếu hàng đầu. Tất cả những điều đó đều yêu cầu sự kiên trì học hỏi và rèn luyện của bản thân người làm báo trong quá trình hoạt động của mình.

Một áp lực khác mà hầu hết các nhà báo hiện đại, đa phương tiện đều phải đối mặt đó là sự cạnh tranh. Với chiếc điện thoại trên tay, nhà báo làm được các tác phẩm báo chí thì bất kỳ ai cũng có thể trở thành một người đưa tin trên các trang mạng xã hội đang nở rộ. Nhà báo viết tin, bài, chụp ảnh, quay phim đưa lên các trang báo chính thống thì họ - những người dân bình thường- cũng có thể viết tin, chụp ảnh hoặc đưa một đoạn video clip lên facebook, twitter,… Lúc này báo chí, truyền hình chưa chắc đã đủ sức cạnh tranh với mạng xã hội, thậm chí có nhiều trường hợp mạng xã hội còn nhanh hơn báo chí. Để đối diện, giải pháp tốt nhất không phải là chạy đua theo mạng xã hội để làm tin tức mà báo chí phải sản xuất ra các nội dung đúng với bản chất của báo chí, đó là tính xác thực, đáng tin cậy - yếu tố mà thông tin trên mạng xã hội không làm được. Chỉ làm được như vậy mới giúp chúng ta vượt qua thách thức.

Ông Nguyễn Văn Toàn, Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài: Tờ báo đáp ứng xu thế 4.0

"Theo dõi tin bài trên Báo Hải quan cho thấy các tin bài tương đối sát với hoạt động của ngành Hải quan, đặc biệt là trong các lĩnh vực liên quan đến thuế, tài chính, thủ tục hành chính XNK cũng như những nhận định, đánh giá về tình hình kinh tế, xã hội của đất nước, những bài viết mang tính bình luận, mạn đàm, bài phân tích về diễn biến của nền kinh tế, trực tiếp liên quan đến hoạt động của DN. Đối với DN nói chung và đặc biệt đối với các nhà đầu tư nước ngoài thì điều này là hết sức quan trọng vì ngoài thuế thì các nhà đầu tư nước ngoài khi vào Việt Nam họ luôn luôn phải NK và XK hàng hóa, khi xây dựng nhà máy thì các nhà đầu tư còn phải NK cả trang thiết bị, máy móc sản xuất, sau khi có nhà máy họ còn phải NK nguyên phụ liệu để sản xuất và sau đó XK sản phẩm và đây là những việc trực tiếp liên quan đến ngành Hải quan. Vì thế, những thông tin kinh tế, hải quan trên Báo Hải quan thực sự rất thiết thực với các DN nói chung, DN FDI nói riêng.

Theo quan sát, trên Báo Hải quan thời gian qua cũng đã kịp thời cập nhật được tin tức về tình hình thu hút đầu tư nước ngoài qua từng tháng, từng quý cũng như trong các giai đoạn. Nhiều bài viết đã phản ánh tình hình kinh tế, xã hội thế giới và trong nước nói chung có tác động lớn đến thu hút đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, những diễn biến của đầu tư nước ngoài qua đó cho thấy bức tranh tổng thể về FDI với những thành tựu và hạn chế, những khuyến cáo đến từ các chuyên gia về đầu tư nước ngoài để hoạt động này thực sự có hiệu quả góp phần tích cực hơn nữa vào phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Trên ấn phẩm Báo Hải quan điện tử, các tin bài khá nhanh nhạy, kịp thời, đáp ứng xu thế của 4.0 hiện nay.

Tôi mong muốn báo chí nói chung, Báo Hải quan nói riêng tiếp tục phản ánh sâu sắc hơn nữa tình hình phát triển kinh tế của đất nước, các chuyên mục sẽ có những bài phân tích đánh giá sâu hơn, có định hướng, đánh giá đúng xu hướng thời gian tới không những về ngành mình mà còn bao gồm xu thế phát triển chung của nền kinh tế".

Thanh Nguyễn (ghi)

Đông Mai