Đẩy nhanh tiến độ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ

Chuyển địa bàn tìm kiếm phù hợp

Những ngày đầu tháng 7, sau khi hoàn thành công tác chuẩn bị, cán bộ, chiến sĩ Đội K91 (Bộ CHQS tỉnh Đồng Tháp) có mặt ở ấp 4, xã Thạnh Mỹ, huyện Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp tiến hành tìm kiếm hài cốt liệt sĩ.

Dưới nắng hè như đổ lửa và những cơn mưa rào bất chợt, cán bộ, chiến sĩ Đội K91 dùng dụng cụ thô sơ và phương tiện cơ giới cẩn thận lật từng lớp đất. Đến ranh giới cuối cùng của khu vực được khoanh vùng thì ai cũng lặng lẽ nhìn nhau, nén tiếng thở dài. Nhiều người quay lại tỉ mẩn quan sát, lấy tay bới những chỗ đất có màu sắc khác thường với hy vọng mong manh tìm thấy dấu vết hài cốt liệt sĩ.

Đội k92 (Bộ CHQS tỉnh Kiên Giang) tổ chức tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ tại phường Tô Châu, thành phố Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang.

Thượng tá Nguyễn Trung Tuyến, Chính trị viên Đội K91 cho biết: "Tại địa điểm này, trước đây các lực lượng địa phương đã tổ chức đào tìm hai lần nhưng không thấy hài cốt. Sau lần tìm kiếm này, chúng tôi sẽ tiếp tục củng cố thông tin và quay trở lại, bởi thông tin về hài cốt liệt sĩ được các cựu chiến binh (CCB) và người dân cung cấp là có cơ sở. Từ thông tin của các CCB và người dân cung cấp, trong tháng 3-2020, Đội K91 đã TKQT 15 hài cốt cán bộ, chiến sĩ hy sinh trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước tại hai xã Mỹ Thọ và Mỹ Hiệp của huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp".

Với tinh thần trách nhiệm cao trong tiếp nhận, kiểm tra, đối chiếu các nguồn tin về hài cốt liệt sĩ, nhất là thông tin mới được người dân cung cấp, trong tháng 6-2020, Bộ CHQS tỉnh Bến Tre đã phối hợp với cấp ủy, chính quyền xã Phước Thạnh, huyện Châu Thành (Bến Tre) tiến hành TKQT được 30 hài cốt liệt sĩ. Theo Thượng tá Ngô Hoàng Dũng, Trưởng ban Chính sách, Bộ CHQS tỉnh Bến Tre, khu vực đào tìm rộng hơn 3.000m2. Qua nguồn tin của người dân địa phương và tài liệu lưu trữ, nơi đây được xác định là nghĩa trang tạm, chôn cất liệt sĩ trong kháng chiến chống Mỹ. Thời điểm năm 1968, khu vực nghĩa trang từng bị địch dùng máy bay B-52 ném bom… Quá trình tìm kiếm, đội quy tập còn tìm thấy một số di vật như: Dép cao su, lược, túi ni lông ghi lời hiệu triệu trước trận đánh. Thông tin ban đầu cho thấy, rất có thể đây là hài cốt của các liệt sĩ thuộc Tiểu đoàn 516, Tỉnh đội Bến Tre hy sinh sau Tết Mậu Thân năm 1968.

Tìm hiểu thực tế về công tác TKQT hài cốt liệt sĩ tại Quân khu 9, chúng tôi được biết, khi xuất hiện dịch Covid-19, Ban chỉ đạo về TKQT hài cốt liệt sĩ (Ban chỉ đạo 515) Quân khu 9 đã chỉ đạo các đội công tác chuyên trách của quân khu (phiên hiệu từ Đội K90 đến K93) tạm thời dừng các hoạt động TKQT hài cốt liệt sĩ Quân tình nguyện Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh trên đất bạn Campuchia; đồng thời, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị và Ban chỉ đạo 515 các địa phương tiếp tục làm tốt công tác TKQT hài cốt liệt sĩ, trọng tâm là địa bàn khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), nhất là ở các tỉnh: An Giang, Kiên Giang, Đồng Tháp; các nghĩa trang tạm trong chiến tranh biên giới Tây Nam, khu vực các trại giam, nhà tù trước đây của chế độ cũ.

Đội K91 (Bộ CHQS tỉnh Đồng Tháp) phối hợp với các lực lượng của tỉnh Prây-Veng (Campuchia) làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ.

Đẩy nhanh tiến độ thực hiện nhiệm vụ

Nhờ sự linh động trong công tác chỉ đạo, chuyển địa bàn thực hiện nhiệm vụ TKQT hài cốt liệt sĩ phù hợp, trong giai đoạn mùa khô 2019-2020, các cơ quan, đơn vị thuộc Quân khu 9 đã TKQT được 165 hài cốt liệt sĩ tại các tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL. Trước Tết Nguyên đán 2020, khi chưa xuất hiện dịch Covid-19, các đội công tác chuyên trách của quân khu cũng đã tổ chức TKQT được 117 hài cốt liệt sĩ Quân tình nguyện Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh trên đất bạn Campuchia.

Trao đổi với chúng tôi ngay sau khi nhận quyết định nghỉ hưu theo chế độ, Thượng tá Chiêm Duy Minh, nguyên Đội phó Đội K92 (Bộ CHQS tỉnh Kiên Giang) chia sẻ: "So với thực hiện nhiệm vụ trên nước bạn Campuchia, công tác TKQT hài cốt liệt sĩ ở địa bàn nội địa hiện nay đang đối mặt với những khó khăn riêng. Đó là tốc độ phát triển kinh tế-xã hội, công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở ĐBSCL diễn ra khá nhanh trong thời gian qua khiến địa bàn, địa vật thay đổi, trong khi thông tin về hài cốt liệt sĩ ngày một ít dần. Trong khi đó, do đặc điểm hoạt động của những người tham gia cách mạng tại ĐBSCL trước năm 1975 và điều kiện chôn cất người hy sinh trong thời chiến, nhiều thông tin được người dân và cả binh sĩ chế độ cũ cung cấp, khẳng định là chính xác, nhưng hài cốt liệt sĩ vẫn khó tìm thấy vì đã hòa tan vào lòng đất".

Ban chỉ đạo 515 Quân khu 9 nhận định: Tại ĐBSCL, tính chất các cuộc chiến tranh kéo dài và ác liệt, hài cốt liệt sĩ an táng ở nhiều địa bàn, thời gian trôi qua quá lâu, tác động của thiên nhiên và con người làm cho địa hình biến đổi, mất dấu vết nơi an táng liệt sĩ. Bên cạnh đó, thông tin phục vụ công tác TKQT hài cốt liệt sĩ giảm dần khiến nhiệm vụ ngày càng khó khăn. Để đẩy nhanh tiến độ TKQT hài cốt liệt sĩ, Ban chỉ đạo 515 Quân khu 9 đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương triển khai đồng bộ, quyết liệt các nhóm giải pháp, như: Rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; kết luận địa bàn, lập bản đồ TKQT hài cốt liệt sĩ và tổ chức TKQT trên địa bàn ở nước bạn; phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân trong thực hiện nhiệm vụ TKQT hài cốt liệt sĩ cũng như xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin. Theo Thiếu tướng Nguyễn Văn Nghĩa, Phó chủ nhiệm Chính trị, Phó trưởng ban Thường trực Ban chỉ đạo 515 Quân khu 9: Hiện nay, Quân khu 9 đang tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; xác minh, chuẩn hóa thông tin, tích hợp, hoàn thiện cơ sở dữ liệu về liệt sĩ; phân tích, chuyển giao danh sách liệt sĩ theo địa bàn hy sinh, nơi an táng ban đầu cho các đơn vị, địa phương phục vụ xác minh, kết luận địa bàn, lập sơ đồ TKQT hài cốt liệt sĩ.

Bài và ảnh: HỒNG ĐĂNG