Đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình 135 ở khu vực miền núi phía Bắc

Theo tiêu chí tiếp cận nghèo đa chiều từ đầu giai đoạn 2016-2020, vùng đồng bào dân tộc thiểu số khu vực phía Bắc có tỷ lệ nghèo và cận nghèo rất cao, với tổng số hộ nghèo là 1.034.831 hộ, chiếm 18,49% (cả nước là 9,88%); hộ cận nghèo là 493.812 hộ, chiếm 8,82% (cả nước là 5,22%).

Chương trình 135 giai đoạn 2016-2020 đầu tư cho 1.499 xã và 2.436 thôn đặc biệt khó khăn thuộc 18 tỉnh khu vực phía Bắc. Trong 3 năm, ngân sách trung ương phân bổ cho các tỉnh là 7.563 tỷ đồng, chiếm 66,4% tổng số vốn đã phân bổ của cả nước; vốn ngân sách địa phương tự cân đối để thực hiện xấp xỉ 1.000 tỷ đồng; huy động nguồn lực hỗ trợ của Chính phủ Ai Len trong 2 năm (2016-2017) cho 5 tỉnh: Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên, Bắc Kạn, Thanh Hóa là 145 tỷ đồng.

Hỗ trợ máy móc nông cụ cho người dân theo Chương trình 135.

Triển khai các hợp phần của Chương trình, các tỉnh đã thực hiện hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng với gần 8.000 công trình, trong đó xây mới trên 4.000 công trình, duy tu bảo dưỡng trên 2.500 công trình, tỷ lệ giải ngân bình quân của khu vực đạt 82%. Về hỗ trợ phát triển sản xuất, đa dạng hóa sinh kế và nhân rộng mô hình giảm nghèo đã triển khai, hỗ trợ được khoảng 200 dự án phát triển sản xuất, 350 mô hình giảm nghèo, tổ chức gần 400 lớp tập huấn, tổng số lượt hộ nghèo được hưởng lợi trên 650.000 hộ. Đối với tiểu dự án nâng cao năng lực cho cộng đồng và cán bộ cơ sở, các địa phương đã tổ chức 1.053 lớp tập huấn với tổng số 72.318 lượt người tham gia; nhiều tỉnh tổ chức cho cộng đồng, cán bộ cơ sở đi học tập các mô hình hay, hiệu quả ở trong và ngoài tỉnh, qua đó giúp cho quá trình triển khai Chương trình đạt hiệu quả cao hơn.

Sau 2 năm triển khai, kết quả thực hiện Chương trình 135 đã góp phần không nhỏ vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội các xã, thôn bản đặc biệt khó khăn các tỉnh phía Bắc. Đến cuối năm 2017, tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn các tỉnh phía Bắc giảm còn 13,12% (giảm 5,36% so với cuối năm 2015), tỷ lệ cận nghèo là 9,24% (tăng 0,42% so với cuối năm 2015).

Đối với tỉnh Hòa Bình, sự tham gia tích cực của nhân dân trong thực hiện chương trình là một trong những yếu tố then chốt góp phần khiến Chương trình 135 phát huy hiệu quả. Theo đó, ngay từ khi xây dựng kết hoạch ở cơ sở, Ban Dân tộc tỉnh Hòa Bình đã chỉ đạo hướng dẫn cơ sở nâng cao công tác tuyên truyền chủ trương chính sách của nhà nước, sự tham gia đóng góp của người dân vào thực hiện chương trình bằng nhiều hình thức như tự nguyện giải phóng mặt bằng, hiến đất, cây cối hoa màu, đóng góp sức lao động. Nhờ đó nhân dân đã đồng tình ủng hộ, giá trị từ nhân dân đóng góp ước đạt 8% giá trị kinh phí Trung ương giao. Người dân được tham gia hầu hết quá trình đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng tất cả các công trình do cấp xã làm chủ đầu tư và đóng góp tối thiểu 10% giá trị phần duy tu bảo dưỡng công trình hằng năm.

Tại Lào Cai, theo ông Nông Ngọc - Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Lào Cai, việc tổ chức triển khai thực hiện Chương trình 135 đảm bảo dân chủ công khai, có sự tham gia của người dân từ việc lập kế hoạch, chuẩn bị đầu tư, triển khai thực hiện, tổ chức giám sát đến nghiệm thu bàn giao đưa dự án vào khai thác sử dụng.

Nhờ vận dụng cơ chế chính sách phù hợp, sử dụng các nguồn lực bố trí đúng mục tiêu đảm bảo tiến độ chất lượng tiết kiệm, chương trình 135 tại Quảng Ninh đã phát huy được hiệu quả đầu tư hỗ trợ. Đến nay, tại địa phương, 100% xã có đường ô tô cứng hóa đến trung tâm xã, trên 80% đường liên thôn được cứng hóa, 100% xã có trạm y tế đạt chuẩn theo bộ tiêu chí quốc gia về y tế, 95% số dân ở các xã đặc biệt khó khăn được sử dụng điện lưới quốc gia...Dù mới đi được nửa chặng đường thực hiện Chương trình 135 giai đoạn 2016-2020 nhưng Quảng Ninh đã có 7 xã ra khỏi diện đặc biệt khó khăn và hoàn thành Chương trình 135; có 5 xã và 45 thôn đăng ký hoàn thành chương trình này vào năm 2018; có 12 xã, 9 thôn đăng ký hoàn thành chương trình vào năm 2019. Như vậy, đến hết năm 2019 tỉnh Quảng Ninh sẽ cơ bản không còn xã đặc biệt khó khăn.

Để triển khai Chương trình 135 đạt hiệu quả cao, ông Võ Văn Bảy đề nghị các địa phương cần đẩy nhanh tiến độ thực hiện các nội dung của chương trình nhất là đối với hoạt động hỗ trợ phát triển sản xuất. Đồng thời, kiên quyết chấm dứt thực hiện các nội dung này trong những năm tiếp theo đối với các đơn vị thi công, đơn vị cung cấp triển khai chậm trễ, kéo dài hoặc không đảm bảo chất lượng. Bên cạnh đó, đối với các tiểu dự án hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng, các địa phương cần tăng cường phân cấp xã làm chủ đầu tư, đảm bảo sự chủ động của cơ sở trong lập kế hoạch và tổ chức thực hiện dự án, từng bước đẩy mạnh việc giao cho các tổ đội hợp tác xã trên địa bàn trực tiếp thi công các công trình hạ tầng trên địa bàn...

VÂN KHÁNH