Đẩy mạnh xuất khẩu trong trạng thái bình thường mới

Hoạt động XNK qua các cửa khẩu của tỉnh đang dần được phục hồi.

Kim ngạch XNK giảm mạnh vì đại dịch Covid-19

Theo báo cáo của Hải quan Quảng Ninh, 5 tháng đầu năm 2020, hoạt động XNK, XNC tại các cửa khẩu đường bộ, cảng biển, cảng hàng không qua địa bàn tỉnh vẫn diễn ra, nhưng lưu lượng hàng hóa có dấu hiệu sụt giảm lớn. Các lối mở, điểm xuất hàng bị tạm dừng xuất khẩu hàng hóa vẫn chưa hoạt động đã khiến kim ngạch XNK hàng hóa giảm mạnh.

5 tháng đầu năm có 756 doanh nghiệp tham gia làm thủ tục hải quan qua địa bàn. Cục đã thực hiện thủ tục hải quan qua hệ thống VNACCS/VCIS cho 21.110 tờ khai, kim ngạch đạt 3,16 tỷ USD, giảm 4,5% về số doanh nghiệp, giảm 19,3% về số tờ khai, giảm 16,6% về kim ngạch so với cùng kỳ. Phương tiện XNC, đạt 22.559 lượt, giảm 32%; hành khách XNC đạt 932.853 lượt, giảm 80% so với cùng kỳ năm 2019.

Cán bộ Chi cục Hải quan Móng Cái kiểm tra hàng hóa trước khi thông quan.

Theo thống kê, hiện có hàng trăm doanh nghiệp liên quan đến hoạt động XNK tại TP Móng Cái đang phải gánh chịu những ảnh hưởng tiêu cực từ dịch bệnh Covid-19. Trong đó, nhiều doanh nghiệp đang phải tạm dừng kinh doanh, hoặc kinh doanh cầm chừng. Nguyên nhân là hoạt động XNK ở nhiều cửa khẩu, điểm xuất hàng hóa, cửa khẩu phụ vẫn chưa hoạt động, hoặc bị hạn chế bởi các quy định, biện pháp kỹ thuật về phòng, chống dịch của phía Trung Quốc.

Cụ thể, từ khi 2 bên khôi phục thông quan qua cầu Bắc Luân II (ngày 7/2/2020) và Cầu phao Km3+4 (ngày 25/2/2020) hàng hóa thông quan qua đây tương đối thuận lợi. Tuy nhiên, từ 1/4/2020, phía Trung Quốc siết chặt công tác kiểm dịch y tế và hạn chế lượng xe XNK bằng các biện pháp kỹ thuật, tăng cường kiểm dịch, kiểm tra chất lượng hàng hóa, đồng thời cắt giảm thời gian làm thủ tục thông quan đối với Cầu phao Km3+4 từ 7 giờ 30 phút/ngày xuống còn 4 giờ 30 phút/ngày (nghỉ thứ 7, Chủ nhật). Đến ngày 8/4/2020, phía bạn tiếp tục thực hiện hạn chế người XNC và chỉ cho lái xe cư dân biên giới có kết quả xét nghiệm Covid-19 âm tính mới được XNC.

Đến nay, mặc dù dịch Covid-19 đã được 2 nước khống chế, song phía Trung Quốc vẫn duy trì thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch nghiêm ngặt. Ngoài ra, phía bạn còn đưa thêm các tiêu chuẩn, điều kiện thông quan, như: Xe nhập cảnh sang Trung Quốc đăng ký trước 14 ngày cho bên Đông Hưng. Từ ngày 10/5, yêu cầu doanh nghiệp phải lập và gửi trước danh sách phương tiện, lái xe sẽ chở hàng trong tuần tiếp theo cho lực lượng Biên phòng; đồng thời đảm bảo biển số xe, họ tên, ngày tháng năm sinh, số sổ thông hành của lái xe phải chuẩn xác, những xe và lái xe không đăng ký trước sẽ không cho nhập cảnh... Các chính sách này đã ảnh hưởng nhiều đến hoạt động XNK của các doanh nghiệp.

Cán bộ Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Móng Cái kiểm tra giấy tờ tùy thân của người và phương tiện nhập cảnh qua cầu Bắc Luân II.

Tương tự, hoạt động XNK qua Cửa khẩu Hoành Mô (huyện Bình Liêu) những tháng đầu năm 2020 cũng chịu nhiều tác động tiêu cực của dịch Covid-19. Thống kê từ ngày 1/1 đến 15/5, tổng kim ngạch XNK qua địa bàn đạt 25,487 triệu USD, giảm 6,25% so với cùng kỳ. Trong đó, xuất khẩu đạt 7,313 triệu USD, giảm 5,48%; nhập khẩu đạt 16,723 triệu USD, giảm 11,49% so với cùng kỳ.

Theo đánh giá của BQL Cửa khẩu Hoành Mô, kim ngạch XNK 5 tháng đầu năm 2020 qua địa bàn giảm là do từ ngày 30/1-17/2, cửa khẩu Động Trung (Trung Quốc) dừng hoạt động XNK với cửa khẩu Hoành Mô để phòng chống dịch Covid-19. Từ ngày 18/2, hoạt động XNK đã hoạt động trở lại, nhưng những quy định mới của Hải quan Trung Quốc siết chặt các quy định về tiêu chuẩn, kiểm dịch, nguồn ngốc xuất xứ, nhãn mác, chất lượng hàng hóa... đã khiến nhiều mặt hàng của Việt Nam không xuất được sang Trung Quốc.

Bên cạnh đó, do quy định nghỉ ngày thứ 7, Chủ nhật và giảm thời gian thông quan từ 8 tiếng/ngày xuống còn 5 tiếng/ngày của phía bạn đã hạn chế lượng lớn hàng xuất khẩu của doanh nghiệp. Những điều này đã làm cho hoạt động XNK bị gián đoạn, doanh nghiệp phải lưu bãi, tăng nhiều chi phí trong kinh doanh.

Kiểm tra hàng hóa trước khi thông quan tại Cửa khẩu Hoành Mô.

Đồng hành cùng doanh nghiệp XNK

Để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp XNK, thời gian qua, tỉnh và các ngành chức năng, địa phương biên giới đã chủ động triển khai nhiều biện pháp đồng hành cùng doanh nghiệp.

Ông Lương Quang Sở, Trưởng BQL Cửa khẩu quốc tế Móng Cái cho biết: Để hỗ trợ doanh nghiệp XNK, căn cứ các văn bản chỉ đạo của cấp trên, cấp ủy, chính quyền và các ngành chức năng của TP Móng Cái đã chủ động triển khai nhiều giải pháp vừa kết hợp chống dịch, vừa gắn với duy trì hoạt động kinh tế.

Cụ thể, trước chính sách chỉ cho cư dân biên giới điều khiển xe sang Trung Quốc, TP Móng Cái đã cho thành lập tổ lái xe trung chuyển; tổ chức cho đại diện lái xe và doanh nghiệp hiệp thương thống nhất giá dịch vụ và giao cho BQL Cửa khẩu quốc tế Móng Cái bố trí, sắp xếp lái xe với doanh nghiệp, quản lý giá dịch vụ theo đúng giá hiệp thương, không để xảy ra tình trạng leo thang giá. Hoạt động này đã được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao. Đến nay, thành phố đã có 140 lái xe container, 68 lái xe tải, đáp ứng đủ nhu cầu cho doanh nghiệp...

Nhờ đó, từ ngày thông quan trở lại đến nay, tại Cửa khẩu Bắc Luân II đã có tổng số 12.793 phương tiện vận tải hàng hóa XNC, với tổng số 5.010 tấn hàng hóa XNK. Đối với lối mở Cầu phao Km3+4, từ ngày khôi phục thông quan đến nay, đã có tổng số 3.285 phương tiện chuyên chở hàng hóa XNK, với 112.067 tấn hàng.

Lực lượng chức năng tại Cửa khẩu Hoành Mô phun thuốc tiêu độc, khử trùng phương tiện, hàng hóa trước khi qua cửa khẩu.

Ông Đỗ Xuân Trường, Phó Chủ tịch UBND huyện Bình Liêu cho biết: Để tạo điều kiện cho doanh nghiệp đẩy mạnh XNK, thời gian qua, cấp ủy, chính quyền địa phương đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các ngành chức năng trên địa bàn tăng cường rà soát để tham mưu đơn giản hóa các TTHC, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp XNK qua địa bàn. Huyện cũng đề nghị tất cả các ngành chức năng trong BQL Cửa khẩu Hoành Mô bố trí lực lượng làm việc 24/7 để phục vụ yêu cầu của doanh nghiệp XNK; đồng thời, trao đổi, đề nghị với phía Trung Quốc đẩy nhanh tiến độ xây dựng hạ tầng cửa khẩu để tiến tới công bố cặp cửa khẩu song phương.

Trong giai đoạn khó khăn bởi dịch Covid-19, Cục Hải quan tỉnh cũng luôn đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp XNK. Theo đó, Cục đã ban hành hơn 70 văn bản và kế hoạch, chương trình hành động chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm của đơn vị, trong đó tập trung tham mưu, đề xuất với cấp trên về cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp XNK trên địa bàn tỉnh. Cục đã báo cáo UBND tỉnh (qua Sở Ngoại vụ) những nội dung điện đàm với tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) về việc kéo dài thời gian mở cửa khẩu; thực hiện thông quan hàng nhập khẩu tại Km3+4; thực hiện thông quan tại cặp cửa khẩu Bắc Phong Sinh - Lý Hỏa, cửa khẩu phụ Ka Long.

Đơn vị cũng chủ động phối hợp với UBND TP Móng Cái trong việc tham gia ý kiến phương án khôi phục thông quan hàng hóa, phương tiện thủy qua lại Cửa khẩu cảng Vạn Gia. Đặc biệt, đã tổ chức thành công hội nghị, tiếp xúc, hỗ trợ doanh nghiệp trong đợt phòng, chống dịch Covid-19, với sự tham gia của hơn 100 doanh nghiệp, đại diện 15 sở, ban, ngành của tỉnh. Tại hội nghị, lãnh đạo Cục Hải quan tỉnh đã tiếp nhận và giải đáp cặn kẽ 20 vướng mắc của doanh nghiệp nêu ra.

Thực hiện chỉ đạo của cấp trên về hỗ trợ, đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp trong giai đoạn khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh, Chi cục Hải quan Móng Cái đã chủ động thành lập 4 tổ công tác do 4 đồng chí lãnh đạo chi cục làm tổ trưởng, nhằm hỗ trợ hoạt động XNK hàng hóa, phòng ngừa dịch bệnh. Từ khi được thành lập, các tổ đã tiến hành gặp gỡ, tiếp xúc để nắm bắt và giải quyết kịp thời nhiều vướng mắc của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó, tham mưu, đề xuất cấp ủy, chính quyền địa phương, Cục Hải quan tỉnh và các cấp, ngành liên quan, đưa ra những giải pháp, chính sách, hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động XNK.

Cán bộ Trạm Quản lý vận tải quá cảnh đường bộ Việt - Trung giải quyết thủ tục cho người dân, doanh nghiệp.

Ghi nhận tại Chi cục Hải quan Hoành Mô, công tác đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp XNK trong giai đoạn khôi phục hoạt động sản xuất, kinh doanh luôn được lãnh đạo chi cục quan tâm triển khai.

Theo đó, bên cạnh việc tiếp tục rà soát, hiện đại hóa thủ tục hải quan, đưa 100% thủ tục thực hiện trên hệ thống tự động, giúp doanh nghiệp rút ngắn thời gian thông quan, chi cục còn chủ động phối hợp với các ngành chức năng liên quan nghiên cứu, cắt giảm các loại phí, để tạo điều kiện cho doanh nghiệp XNK; phân công cán bộ trực 24/7, giải quyết mọi yêu cầu của doanh nghiệp, tạo điều kiện cho doanh nghiệp thông quan hàng hóa, tránh ùn tắc ở cửa khẩu.

Chi cục còn thường xuyên tuyên truyền, giới thiệu, phổ biến, công khai các văn bản, chính sách mới, nội dung trả lời các vướng mắc, khó khăn của doanh nghiệp trong quá trình thực hiện thủ tục thông quan hàng hóa, để các doanh nghiệp cùng biết, thực hiện nghiêm túc. Đồng thời, chủ động nắm bắt thông tin cơ chế, chính sách quản lý của các lực lượng chức năng phía Trung Quốc để thông tin kịp thời tới cộng đồng doanh nghiệp.

Trạm Quản lý vận tải quá cảnh đường bộ Việt - Trung là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Sở GT-VT, thực hiện nhiệm vụ quản lý và cấp giấy phép vận tải đường bộ Việt - Trung tại cặp cửa khẩu quốc tế Móng Cái - Đông Hưng. Từ đầu năm tới nay, trạm đã triển khai nhiều biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy hoạt động vận tải đường bộ và XNK, đặc biệt trong thời gian dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp. Đơn vị cũng chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng tại cửa khẩu, triển khai, thực hiện tốt các quy trình, biện pháp, phòng chống dịch bệnh.

Với sự vào cuộc tích cực của các cấp, các ngành, cùng những giải pháp cụ thể, phù hợp và sự chủ động của các doanh nghiệp, tin tưởng rằng hoạt động XNK của Quảng Ninh những tháng cuối năm sẽ có nhiều khởi sắc. Qua đó, tiếp tục đóng góp vào sự phát triển chung của tỉnh.

Nguyễn Chiến - Thái Cảnh