Đẩy mạnh xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa
Sau hai lần đấu thầu để tuyển chọn tác giả biên soạn sách giáo khoa (SGK) không thành công, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Phùng Xuân Nhạ cho biết, Bộ sẽ không tổ chức biên soạn một bộ SGK như nhiệm vụ được giao. Điều này sẽ thuận lợi hơn cho việc phát triển xã hội hóa biên soạn SGK, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các nhà xuất bản (NXB).
Theo Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ, để triển khai thực hiện đổi mới chương trình, sách giáo khoa (SGK) giáo dục phổ thông theo quy định tại Nghị quyết 88 và Nghị quyết 51, Bộ GD&ĐT đã ban hành kế hoạch thực hiện việc đổi mới, giao những nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị, địa phương để triển khai.
Thực hiện chủ trương khuyến khích xã hội hóa biên soạn SGK, Bộ GD&ĐT chỉ đạo NXB Giáo dục Việt Nam và các NXB khác thuộc ngành giáo dục tổ chức biên soạn, xuất bản SGK bằng kinh phí xã hội hóa. Hiện nay, đã có 5 bộ SGK lớp 1, gồm 46 SGK của đầy đủ các môn học/hoạt động giáo dục bắt buộc và SGK môn học tự chọn tiếng Anh được phê duyệt cho phép sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông.
Đối với nhiệm vụ biên soạn một bộ SGK sử dụng vốn vay của Ngân hàng Thế giới, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ GD&ĐT xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch biên soạn một bộ SGK gồm 137 đầu SGK của đầy đủ các môn học, hoạt động giáo dục từ lớp 1 đến lớp 12.
Theo quy định của Ngân hàng Thế giới, việc tuyển chọn tác giả SGK phải được thực hiện thông qua hình thức đấu thầu rộng rãi. Việc tổ chức đấu thầu cần có đủ căn cứ pháp lý để xây dựng cơ cấu, thành phần, số lượng tác giả và biên tập viên kèm theo kinh phí biên soạn đối với từng môn học, hoạt động giáo dục theo chương trình nên chỉ có thể tiến hành sau khi các chương trình môn học đã được ban hành. Ngay sau khi ban hành Chương trình GDPT, Bộ GD&ĐT đã tổ chức đấu thầu tuyển chọn tác giả nhưng không tuyển chọn được đủ số lượng tác giả.
Nguyên nhân chính là hầu hết các chuyên gia có kinh nghiệm đã sớm ký hợp đồng với các NXB và triển khai biên soạn SGK. Tháng 2-2020, Bộ GD&ĐT tiếp tục tổ chức đấu thầu (lần 2) để tuyển chọn tác giả SGK. Số ứng viên nộp hồ sơ đăng ký tham gia đã đáp ứng yêu cầu về số lượng chủ biên, tác giả, biên tập viên cần tuyển chọn để tổ chức biên soạn SGK lớp 1, lớp 2 và lớp 6. Tuy nhiên, khi Bộ GD&ĐT tổ chức thương thảo để ký hợp đồng, các tác giả đã đưa ra nhiều yêu cầu về nhuận bút lâu dài sau khi biên soạn mà theo quy định thì Bộ GD&ĐT không đáp ứng được.
Cũng theo Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ, hiện nay, các NXB đang tiếp tục hoàn thiện bản mẫu SGK lớp 2 và lớp 6 để thẩm định trong năm 2020; tiếp tục biên soạn SGK các lớp còn lại để thẩm định trong các năm tiếp theo đáp ứng lộ trình thực hiện chương trình, SGK mới. Vì vậy, việc Bộ GD&ĐT không tổ chức biên soạn một bộ SGK sẽ thuận lợi hơn cho việc phát triển xã hội hóa biên soạn SGK, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các NXB.
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cũng cho biết, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ GD&ĐT phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan có liên quan xây dựng, chỉ đạo thực hiện việc cung cấp SGK miễn phí cho thư viện các trường học ở vùng khó khăn; chỉ đạo NXB Giáo dục Việt Nam và các NXB thuộc ngành giáo dục tham gia biên soạn, xuất bản SGK thực hiện việc tặng SGK cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn.
Đối với 16 triệu USD vay Ngân hàng thế giới để Bộ GD&ĐT tổ chức biên soạn SGK hiện nay chưa dùng đến, sẽ được quản lý và sử dụng hiệu quả với sự giám sát của Chính phủ, Bộ Tài chính.
