Đẩy mạnh trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng

Phiên tòa phúc thẩm xét xử vụ tranh chấp ngõ đi tại xã Hạ Long (huyện Vân Đồn) ngày 21/3/2018.

Đầu năm 2018, trên địa bàn TP Hạ Long xảy ra vụ xô xát giữa 2 công nhân xây dựng là B.C.Đ. và L.V.N., đều trú tại huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La; trong đó, B.C.Đ. là hộ nghèo, thuộc đối tượng được TGPL. Do vậy, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an TP Hạ Long, đã có văn bản đề nghị Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh (Sở Tư pháp) cử người bào chữa miễn phí cho đối tượng. Trợ giúp viên pháp lý đã nhanh chóng tiếp cận hồ sơ, tham gia vào các hoạt động điều tra một cách nhanh nhất. Tại phiên tòa, trợ giúp viên đã đưa ra dẫn chứng, lý lẽ, trình bày quan điểm bào chữa cho bị cáo theo hướng bổ sung tình tiết giảm nhẹ, đề nghị Hội đồng xét xử giảm hình phạt cho bị cáo với mức thấp nhất của khung hình phạt. Ghi nhận những tình tiết đó, Hội đồng xét xử đã tuyên B.C.Đ. 5 năm tù, mức thấp nhất của khung hình phạt để Đ. sớm có cơ hội trở về với gia đình và xã hội.

Vụ việc tranh chấp ngõ đi chung tại thôn 10, xã Hạ Long (huyện Vân Đồn) giữa nguyên đơn là ông N.V.L. và ông N.V.U. với bị đơn là bà N.T.H.. Bằng các tài liệu, chứng lý, trợ giúp viên và luật sư cộng tác viên của trung tâm đã giúp Hội đồng xét xử 2 cấp có cách nhìn khách quan, đa chiều, bảo vệ quyền lợi cho gia đình bà H. Sau khi xem xét các chứng cứ, tài liệu trong hồ sơ và kết quả tranh tụng tại phiên tòa, cả 2 cấp tòa án đã tuyên xử gia đình bà H. không lấn chiếm vào ngõ đi chung. Gia đình bà H. đã được “minh oan” sau nhiều năm bị cho là xây dựng tường rào lấn chiếm ngõ đi chung.

Trợ giúp viên pháp lý hướng dẫn người dân thực hiện thủ tục trợ giúp pháp lý.

Đây chỉ là 2 trong nhiều vụ việc đã được TGPL trên địa bàn. Thời gian qua, các vụ việc TGPL đảm bảo được quyền và lợi ích hợp pháp của người được TGPL. Các cơ quan tiến hành tố tụng từ cấp tỉnh đến cấp huyện đã thực hiện nghiêm túc việc niêm yết công khai bảng thông tin về TGPL theo đúng quy định. Người thực hiện TGPL được tạo điều kiện thuận lợi khi thực hiện nhiệm vụ. Công tác truyền thông về TGPL được thực hiện đồng bộ, thống nhất, đảm bảo người dân dễ tiếp cận, tìm hiểu và yêu cầu TGPL khi có nhu cầu. Số lượng vụ việc tham gia tố tụng có người thực hiện TGPL tham gia tăng đáng kể. Năm 2018 và 4 tháng đầu năm 2019, Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh đã thụ lý và cử trợ giúp viên pháp lý, luật sư cộng tác viên tham gia tố tụng thực hiện 91 vụ việc TGPL để bào chữa, bảo vệ cho người được TGPL. Việc cử luật sư cộng tác viên tham gia tố tụng được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật, không có trường hợp nào bị từ chối đăng ký do vi phạm.

Tuy nhiên, do nhận thức của người dân về TGPL còn hạn chế, nhiều người chưa thực sự quan tâm đến quyền được TGPL của mình..., nên việc thực hiện giải thích về quyền được TGPL và việc xác minh đối tượng thuộc diện TGPL trong một số vụ án còn khó khăn. Bà Vũ Thị Uyên, Phó Giám đốc Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh, cho biết: Đôi lúc, ngay cả người thân thích của người được TGPL cũng không hợp tác để cung cấp giấy tờ chứng minh thuộc diện TGPL; các đối tượng tại các địa phương khác đến làm ăn, sinh sống tại địa phương, nên khó xác minh có thuộc diện người được TGPL hay không. Nhận thức của một số người tiến hành tố tụng về chính sách TGPL chưa đầy đủ, dẫn đến chưa coi trọng sự tham gia của người thực hiện TGPL... Vì thế, thời gian tới, công tác TGPL tiếp tục được tăng cường cả về chất lượng và số lượng với những hoạt động phong phú hơn.

Trần Thanh