Đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt

UBND thành phố Hồ Chí Minh vừa giao các Sở liên quan hoàn thành việc thanh toán không dùng tiền mặt trong lĩnh vực y tế, giáo dục trước tháng 12-2019.

Để người dân dễ dàng, thuận lợi thanh toán học phí, viện phí, tất cả các trường học, bệnh viện trên địa bàn thành phố sẽ phối hợp với các tổ chức tín dụng, tổ chức trung gian thu học phí, viện phí bằng phương thức thanh toán không dùng tiền mặt. Ðồng thời, thực hiện công khai tài khoản của đơn vị và có hướng dẫn về thanh toán qua tài khoản; lắp đặt các thiết bị chấp nhận thanh toán thẻ (POS), mã thanh toán Mobile Banking (QRCode) hoặc phần mềm trên điện thoại di động tại các trường học, bệnh viện. Các trường học, bệnh viện và đơn vị cung ứng dịch vụ công lắp đặt thiết bị chấp nhận thẻ, thanh toán ứng dụng QRCode để cho phép phụ huynh, học sinh, người bệnh, người dân… sử dụng thiết bị di động, thẻ ngân hàng để thanh toán tương tự như việc thanh toán tiền mua hàng hóa tại các cửa hàng, siêu thị. Ngoài ra, xây dựng hệ thống công nghệ thông tin cho phép ghi nhận thông tin cần thanh toán để người sử dụng truy cập các ứng dụng trên in-tơ-nét, điện thoại di động và thực hiện trả tiền thông qua các sản phẩm dịch vụ thanh toán tiện ích của ngân hàng tương tự như việc thanh toán hóa đơn tiền điện, cước viễn thông… hiện nay.

Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam (VietinBank) là một trong những ngân hàng tiên phong đồng hành cùng Bộ Y tế trong chương trình triển khai bệnh án điện tử và ứng dụng thanh toán điện tử trong khám bệnh, chữa bệnh. Bệnh viện Từ Dũ cũng đã liên kết với VietinBank, Nam A Bank để phát hành thẻ khám bệnh định danh cho toàn bộ người bệnh đến thăm khám tại bệnh viện. Từ tháng 5-2019, Bệnh viện Ðại học Y dược thành phố phối hợp với Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) triển khai hình thức thanh toán mới trên nền tảng in-tơ-nét banking (thanh toán hóa đơn điện tử) và bằng QRCode. Tại bệnh viện Chợ Rẫy, từ cuối năm 2013 đã triển khai chương trình dịch vụ thanh toán viện phí không dùng tiền mặt. Phòng Kế hoạch Tổng hợp Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, việc triển khai thanh toán viện phí qua thẻ, nằm trong chương trình cải tiến thủ tục khám, chữa bệnh nhanh chóng hơn mà Bộ Y tế đã chỉ đạo. Thẻ còn hoạt động như thẻ ngân hàng (ATM), giúp người dân sở hữu thực hiện các giao dịch thông thường khác. Dù vậy đến nay, việc thanh toán bằng thẻ này tại bệnh viện chỉ mới triển khai tại Khoa Khám bệnh theo yêu cầu và Khoa Khám thai. Bệnh viện Nhi Ðồng 1 cũng đã triển khai việc thanh toán viện phí qua thẻ từ lâu nhưng nhìn chung vẫn ít người lựa chọn. Theo nhận định, việc thanh toán viện phí qua thẻ có nhiều cái lợi và sẽ là xu hướng chung nhưng để tiến tới thanh toán toàn bộ viện phí qua thẻ thì cần có lộ trình chứ chưa thể làm ngay được. Một trong những rào cản ở các bệnh viện là lượng người bệnh từ các tỉnh, thành phố chuyển đến khám bệnh, chữa bệnh rất nhiều và phần lớn những đối tượng này không dùng thẻ.

Với ngành giáo dục, một số trường học trên địa bàn thành phố từ năm học 2014 - 2015 đã thí điểm đề án thanh toán học phí không sử dụng tiền mặt (đề án SSC), còn gọi là thẻ học đường. Ðến năm 2017, thành phố đã triển khai toàn bộ các trường thu học phí qua thẻ, tương ứng với phát hành một triệu thẻ SSC đến bậc tiểu học, trung học cơ sở. Quy định là thế nhưng đến nay, tại thành phố rất ít trường triển khai được việc thu học phí qua thẻ. Lãnh đạo Sở Giáo dục và Ðào tạo thành phố cho rằng, sẽ không còn hạn chế một vài ngân hàng như trước đây mà thẻ kết nối với tất cả các ngân hàng để các bậc cha mẹ dễ dàng sử dụng, đồng thời, có thể sử dụng các phương thức thanh toán linh hoạt khác không dùng tiền mặt như chuyển khoản… Dù đồng tình với việc không dùng tiền mặt khi thanh toán học phí nhưng nhiều bậc cha mẹ cho rằng, phải đi kèm với các hình thức thanh toán linh hoạt và mang tính cộng đồng, chứ không nên áp đặt khiến phụ huynh phải lệ thuộc vào bất kỳ một dịch vụ nào. Các ngân hàng khi tham gia đề án phải cam kết không thu phí sử dụng thẻ ít nhất trong sáu tháng đầu, sau đó thu theo biểu phí của ngân hàng. Nếu ai không thỏa mãn với dịch vụ thẻ có thể ngưng sử dụng sau sáu tháng.

TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính ngân hàng cho rằng, sự kết hợp giữa ngân hàng và các đơn vị công trong việc đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt là một xu hướng tốt. Trong tương lai, ngân hàng có thể kết hợp cùng tất cả các đơn vị kinh tế khác, các tổ chức khác để đẩy mạnh hình thức này. Tuy nhiên, cũng có trở ngại đó là về phía người dân, nhiều người vẫn còn thói quen sử dụng tiền mặt, nhất là đối với số tiền nhỏ. Do đó, việc thay đổi thói quen dùng tiền mặt của người dân rất quan trọng. Theo TS Hiếu, để người dân hiểu về lợi ích của việc thanh toán không dùng tiền mặt, liên quan đến vấn đề lợi ích quốc gia khi góp phần phòng ngừa tội phạm rửa tiền… Về phía đơn vị nhận thanh toán, cần mở rộng các hình thức thanh toán, sẵn sàng nhận thanh toán phí tiền mặt. Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Ðào tạo thành phố Lê Hoài Nam cho biết: Ðây là một trong những nội dung của mô hình trường học thông minh, nằm trong tổng thể phát triển thành phố thông minh mà thành phố đang xây dựng và thực hiện. Sở Giáo dục và Ðào tạo cũng khẳng định: Các phương thức thanh toán không ấn định theo bất cứ dịch vụ ngân hàng nào, cha mẹ học sinh có quyền chủ động lựa chọn dịch vụ.

Bài và ảnh: NGUYÊN QUỐC