Đầu Xuân tìm về đặc sản 'cỗ lá' của người Dao
Cùng với đồng bào các dân tộc trên địa bàn Thủ đô, những ngày Tết đến Xuân sang, người Dao ở xã Ba Vì (huyện Ba Vì) lại tưng bừng tổ chức các hoạt động vui chơi, chào đón năm mới.
Đồng bào dân tộc Dao chuẩn bị ''cỗ lá''
Khác với các địa phương miền xuôi, khoảng thời gian 1 tháng trước Tết Nguyên đán truyền thống, đồng bào dân tộc Dao tại xã Ba Vì lại tổ chức Tết Tạ ơn. Hoạt động nhằm tưởng nhớ công ơn của các bậc tiền nhân, các vị thần linh Tản Viên Sơn Thánh đã phù hộ độ trì cho Quốc Thái Dân An, nhà nhà an lành, Nhân dân hạnh phúc…
Nét độc đáo nhất trong những ngày Tết Tạ ơn của đồng bào dân tộc Dao huyện Ba Vì có lẽ là đặc sản “cỗ lá”. Ông Lý Sinh Phủ - Người có uy tín thôn Yên Sơn (xã Ba Vì) cho biết, mâm “cỗ lá” đầy đủ thường có: Thịt lợn, thịt gà (luộc, nướng); nem rán; rau củ quả luộc; rau ăn kèm; bánh Dày…
So với ở miền xuôi, các món chính không có nhiều khác biệt. Ẩm thực ấn tượng nằm ở bánh Dày và rau gém ăn kèm. Bánh Dày được giã bằng cối đá từ xôi nếp. Tuy nhiên, đồng bào dân tộc Dao còn trộn thêm cả hạt vừng, đậu xanh hoặc quả gấc để tạo hương thơm, mùi vị khác lạ cho bánh Dày.
Nhưng “lạ miệng” hơn phải kể tới món rau ăn kèm từ thân chuối non, và đặc biệt là lá Phá Hom có mùi vị đặc trưng. Loại là này không lẫn với bất cứ loại rau gia vị nào ở miền xuôi.
Lá Phá Hom là ẩm thực riêng có trong ''cỗ lá'' của người Dao
Ông Triệu Phú Thành, người đã gắn bó gần cả cuộc đời ở vùng núi ven Vườn Quốc gia Ba Vì cho hay, lá Phá Hom được tìm thấy tại những nơi có dòng nước chảy rầm rì quanh năm và khí hậu mát mẻ, ít chịu ánh nắng trực tiếp. Chính bởi vậy, loại lá ăn kèm này gần như không tìm thấy ở miền xuôi.
“Trước đây, lá Phá Hom chỉ được tìm thấy ở những vách đá cao, thoai thoải và có dòng nước suối chảy từ trên cao xuống. Nay, một số hộ dân tộc Dao đã mang loại lá này xuống trồng tại vườn nhà. Dù vậy, số lượng cũng không nhiều và chất lượng cũng thua xa so với lá Phá Hom được tìm thấy trong tự nhiên...” - ông Thành cho hay.
Cùng với những nét đặc trưng ấn tượng trong lễ hội, “cỗ lá” là một trong những điểm nhấn, thu hút và hấp dẫn du khách thập phương khi đến thăm vùng đồng bào dân tộc Dao tại xã Ba Vì, huyện Ba Vì những ngày đầu Xuân năm mới.
Thực tế cho thấy, những năm gần đây, vùng đồng bào dân tộc Dao nơi đây vẫn thường xuyên đón các đoàn khách từ miền xuôi nên tìm hiểu về phong vị Tết của vùng đất xa xôi và còn nhiều khó khăn của Thủ đô Hà Nội. Điều này không chỉ giúp lan tỏa, mà còn góp phần quan trọng bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Dao.
