Đầu Xuân hành hương về ngôi đền 7 lần được Vua sắc phong

Tương truyền, đền Diên Cờ xưa được xây dựng từ trước thế kỷ thứ XVIII với 3 tòa thượng điện, trung điện và hạ điện, thuộc địa bàn thôn Diên Cờ, làng Đông Chử, tổng Thượng Xá, huyện Chân Lộc (nay thuộc xóm 14, xã Nghi Trường, huyện Nghi Lộc). Đền là nơi thờ tự và ghi nhận công lao của các vị thần, nhân vật lịch sử có công lao to lớn với dân với nước, được nhân dân tôn kính, ngưỡng vọng như: Thần Cao Sơn, Cao Các, Tam tòa thánh Mẫu, Đức thánh Trần, Cương quốc công Nguyễn Xí. Những công lao hiển hách của các vị anh hùng được phụng thờ, cùng sự linh ứng vây quanh (người dân xa gần thường có lời đồn rằng cây cỏ trong khuôn viên đền Diên Cờ đưa vào làm lễ, sau đó đem về uống thì hầu hết khỏi bệnh) đã khiến cho ngôi đền từng được nhận 7 sắc phong qua các triều vua, đồng thời được nhân dân trong vùng kính cẩn phụng thờ qua các thế hệ.

Lễ rước kiệu của nhân dân xã Nghi Trường vào đền Diên Cờ trong ngày khai hội.

Đặc biệt, đền Diên Cờ chính là nơi diễn ra Hội cờ khao quân của Cương quốc công Nguyễn Xí, công thần khai quốc nhà Hậu Lê và là đại thần trải qua 4 đời vua thời Hậu Lê trong lịch sử Việt Nam. Nhiều nguồn sử liệu cho hay, tại mảnh đất xây dựng đền diên Cờ chính là nơi Cương quốc công luyện quân chinh phạt quân Chiêm Thành lấn chiếm biên giới phía Nam vào năm 1445. Nền điện tế và ao Voi Nẹp (hồ Bạch Tượng) tại xóm 14 xã Nghi Trường hiện nay là những dấu tích còn lại liên quan đến hoạt động của Nguyễn Xí và quân sĩ của ông thủa xưa.

Theo lời của người già trong xã, cảnh quan đền Diên Cờ thủa xưa thâm nghiêm, u tịch và nổi tiếng là linh thiêng, nên trong quá trình vận động của cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, Huyện ủy Nghi Lộc và cơ sở Đảng địa phương đã từng tổ chức nhiều cuộc họp bí mật, quan trọng tại khu đền này. Sau nhiều thăng trầm, đền Diên Cờ đã gần như bị phá hủy toàn bộ. Cho đến những năm 2009 - 2010, nếu không có những người “hữu hằng tâm”, hết mình với sự phục dựng, bảo tồn bản sắc văn hóa của đất và người Nghi Lộc thì đền Diên Cờ vẫn chỉ là phế tích.

Đền Diên Cờ được bắt đầu phục dựng, trùng tu từ năm 2010 và được khánh thành vào ngày 15-7-2012, trong sự vui mừng của người dân Nghi Trường. Tọa lạc trên khuôn viên rộng 7.000m2, ngôi đền được trùng tu với 9 hạng mục: Thượng điện, trung điện, hạ điện, nhà hóa vàng, nhà phục vụ, núi đất, cổng tam quan, sân đền và bia đá. Tất cả những hạng mục này đều được xây dựng theo lối kiến trúc truyền thống để tăng độ linh thiêng vốn có. Đây cũng là thành công của chủ trương “xã hội hóa” các hoạt động phục hồi, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, văn hóa tâm linh mà huyện Nghi Lộc đưa vào vận dụng trong những năm vừa qua.

Nhằm tri ân các bậc tiền nhân, đồng thời mang lại không khí vui tươi, phấn khởi tới nhân dân đầu Xuân mới Mậu Tuất, trong mùa lễ hội đền Diên Cờ ngoài các phần lễ rước kiệu, rước bài vị dâng hương, ban tổ chức còn tổ chức các chương trình hội xuân, như: Các trò chơi dân gian của địa phương; trình diễn dân ca ví, giặm do các nghệ nhân của địa phương; đêm nhạc hội với sự hội tụ của các nghệ sĩ tên tuổi…

CHÂU SA