Đau xót 1kg muối chưa mua được ổ bánh mì, 90% ruộng muối bỏ hoang

Nếu như thời điểm này những năm trước, cánh đồng muối xã Hộ Độ náo nhiệt bởi những tiếng cười đùa của diêm dân thì nay chỉ còn lác đác vài bóng người cào ô, xăm nại. Hầu hết ruộng muối đã bị bỏ hoang, cỏ dại mọc um tùm, những sân phơi hư hỏng người dân không buồn sửa sang, bể lọc nước rêu phong phủ kín, một số ô nại đã được người dân chuyển sang trồng rau màu.

Người dân không mặn mà sửa sang ô nại, để mặc cỏ dại

Hộ Độ từng được xem là “thủ phủ” muối, mang lại nguồn thu nhập chính cho người dân nơi đây và là mô hình điểm được các cơ quan chức năng đầu tư cơ sở hạ tầng để gây dựng thành làng nghề chuyên canh, năng suất cao. Thế nhưng, nhiều năm nay, giá muối bấp bênh, đầu ra không ổn định khiến nhiều diêm dân bỏ nghề muối tha hương làm ăn, số ruộng muối bỏ hoang tăng nhanh.

Năm nay hơn 60 tuổi nhưng ông Lê Sơn (xóm Yên Thọ) đã có 45 năm gắn bó với nghề muối. Thời còn trai trẻ, gia đình ông làm gần cả mẫu đất muối nhưng nay, tuổi cao sức yếu một mình ông chỉ gắng sức làm được 3 sào.

Quệt mồ hôi trên gương mặt đen sạm, ông Sơn chia sẻ: “Trước đây, muối dễ bán tôi mượn thêm đất anh em sản xuất nhưng nay muối làm ra đưa về chất kho chứ không ai mua hoặc mua với mức giá bèo bọt nên tôi trả hết rồi.

Tuổi như chúng tôi hết sức lao động rồi đi làm thuê cũng không ai mướn cả, ở nhà cố cày ít sào muối kiếm bữa ăn qua ngày. Làm muối dày công lắm, một mình tôi phải nai lưng làm mới kịp trời nắng. Chủ yếu là lấy công làm lãi mà nhiều khi cũng không có lãi nữa. Gặp những hôm muối phơi kết chưa kịp thu hoạch mà trời đổ mưa thì ngày đó coi như công cốc”.

Giếng nước rêu phong phủ kín

Cũng theo ông Sơn, trước khi vào mùa vụ ông phải sửa sang ô nại, mua sắm vật tư hết hơn 4 triệu đồng, thế nhưng giá muối hiện nay dao động từ 1.200 - 1.700 đồng/kg. Với mức giá ấy chưa mua nổi 1 ổ bánh mì thì thử hỏi làm sao diêm dân sống nổi bằng nghề. Những đứa con của ông đều bỏ quê lên thành phố làm thuê chứ không ai ở lại theo nghề cha ông.

Bên cạnh giá muối bấp bênh thì đầu ra cũng là nguyên nhân khiến người dân bỏ ruộng. Hiện nay chưa có đơn vị nào đứng ra thu mua muối cho bà con xã Hộ Độ. Người dân phải tự đẩy xe thồ, xe đạp đi rao bán ở các vùng quê khác.

“Chúng tôi làm muối xong đóng bao bì về cất trong kho, khi nào hết mùa thì chở đi bán dạo ở vùng khác. Số lượng muối từ năm ngoái đến nay vẫn chưa bán hết, làm tiếp mà không bán được thì không biết cất vào chỗ nào nữa. Thương lái có mua nhưng số lượng không nhiều và giá cũng rất thấp”, ông Sơn cho biết thêm.

Dù ở cái tuổi xưa nay hiếm nhưng hằng ngày hai vợ chồng bà Nguyễn Thị Hương (xóm Vĩnh Yên) vẫn phải bám 2 sào đất muối kiếm ăn. Thời tiết nắng đẹp sẽ thu về khoảng 160.000 đồng cho 1 tạ muối.

Mỗi ngày làm cật lực, hai vợ chồng bà Hương cũng chỉ đủ sống

Bà Hương buồn rầu: “Thanh niên, người còn sức lao động đều lần lượt rời quê lên thành phố kiếm sống, chỉ còn người già, trẻ em bám trụ lấy đồng muối kiếm ăn qua ngày. Lên thành phố làm thuê mỗi ngày ít cũng kiếm được tầm 300.000 - 400.000 đồng “tiền tươi thóc thật” dắt túi, chứ làm nghề này vừa cực vừa bấp bênh nên con cháu không ai muốn theo cả”.

Theo ông Phan Đình Hinh, Chủ tịch UBND xã Hộ Độ thì trước đây xã có tới 97ha đất sản xuất muối, nhưng nay người dân đã xin chuyển đổi 35ha sang nuôi trồng thủy sản. Tuy nhiên, việc chuyển đổi gặp nhiều khó khăn trong việc kêu gọi DN, HTX, xây dựng hạ tầng… đến vấn đề giải quyết việc làm cho người dân bị thu hồi đất.

Ông Hinh cho biết: “Thời kì hoàng kim là những năm 1980, sau này khi bỏ bao cấp, giá muối bấp bênh, công sức bỏ ra lớn khiến người dân không còn mặn mà. Hiện tại, xã Hộ Độ có 105 hộ dân sản xuất 9ha muối, so với diện tích quy hoạch chỉ đạt chưa đến 10%”.

THANH TÂM