Đầu tư cho khoa học công nghệ là phải chấp nhận rủi ro

Trong xu thế chung cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ hiện nay, Việt Nam với nhiều lợi thế có hơn 64 triệu người đang sử dụng internet, cao hơn mức trung bình của thế giới; Chỉ số ứng dụng công nghệ thông tin đã tăng 54 bậc trong năm 2019; Chỉ số đổi mới năng lực đổi mới sáng tạo của Việt Nam tăng 12 bậc... sẽ chuyển đổi số và thúc đẩy cách mạng công nghiệp 4.0 thuận lợi hơn.

Chuyển đối số có nhiều thuận lợi nhưng cũng có nhiều khó khăn và phải chấp nhận rủi ro

Tuy nhiên, Thứ trưởng Bùi Thế Duy cũng xác định, trong quá trình thực hiện chuyển đổi công nghệ và đổi mới sáng tạo là “chìa khóa” để Việt Nam vững bước trên con đường phát triển kinh tế và thoát khỏi bẫy thu nhập thấp, doanh nghiệp (DN) Việt sẽ gặp nhiều rủi ro. Là một người trong ngành hiểu rõ vấn đề nên ông nói: “Rủi ro nhiều thì lợi nhuận lớn. Tôi tin rằng tất cả các DN đều hiểu khi đã kinh doanh thì phải chấp nhận rủi ro. Nếu thành công 100% thì không bao giờ là DN cả”.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cũng nhận định, mặc dù tri thức là của chung tất cả mọi người nhưng đến một giai đoạn nào đó tài sản trí tuệ phải được bảo hộ. Cũng như khai hoang vùng đất mới, ai cắm cờ trước thì những người đến sau không được cắm nữa và trong công nghệ ai đi trước và thực hiện bảo hộ thì người đi sau phải trả tiền mua hoặc thuê công nghệ. Bởi vậy, DN phải có ý thức bảo hộ cho tài sản trí tuệ của mình cũng như phải đầu tư tìm ra cái mới trước người khác.

Thứ trưởng cũng nhấn mạnh, trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay, DN phải xác định rõ, muốn đi nhanh phải đổi mới công nghệ, cập nhật công nghệ một cách nhanh nhất, kể cả công nghệ số. Và muốn đi xa thì chỉ có cách DN phải làm chủ và hấp thụ công nghệ.

Đặc biệt đối với DN vừa và nhỏ, Thứ trưởng lưu ý, ngoài việc đổi mới, hấp thụ công nghệ, cần chú trọng đổi mới quy trình. Bởi đây là một trong những điểm yếu của DN Việt Nam đồng thời với công nghệ mới cập nhật mà không đổi mới hệ thống quản lý, DN Việt Nam sẽ không thể tận dụng hiệu quả công nghệ mới để tạo ra sản phẩm mới, không nâng cao năng suất lao động doanh nghiệp.

Doanh nghiệp phải làm chủ công nghệ

Đối với các chính sách giúp thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp tại Việt Nam, Thứ trưởng Bùi Thế Duy thẳng thắn: “Chúng tôi nghĩ rằng, đổi mới sáng tạo ngày càng trở thành một phần không thể thiếu trong nền kinh tế Việt Nam. Các hệ thống chính sách dành cho khoa học công nghệ (KHCN) và đổi mới sáng tạo đã tương đối đầy đủ và đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc thúc đẩy phát triển của DN, đặc biệt là DN hoạt động trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Tuy vậy, những chính sách của Đảng và Chính phủ để thúc đẩy DN đổi mới, hấp thụ và phát triển công nghệ vẫn còn đang rất hạn chế bởi chưa thực tiễn, chưa đến được cụ thể với các DN, chưa nhận được sự quan tâm của DN. DN Việt Nam mới chỉ dừng lại ở phân khúc làm chủ công nghệ, chưa có phân khúc tạo ra công nghệ".

Để thúc đẩy tinh thần đó, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cho rằng, bản thân các DN cần tài chính để khuyến khích, để tạo động lực cho DN đầu tư vào KHCN và đổi mới sáng tạo.

Hiện tại, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã bắt đầu quan tâm đến KHCN, đổi mới sáng tạo và Thứ trưởng Bùi Thế Duy mong muốn Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cùng các DN nhìn nhận, tổng hợp lại và đề xuất ý kiến nhằm thông qua đó, Bộ Khoa học và Công nghệ cùng các bộ liên quan sẽ trình lên Chính phủ sửa đổi chính sách cho phù hợp.

Và Thứ trưởng cho biết, trong thời gian tới, Chính phủ sẽ tập trung vào việc dịch chuyển chính sách kinh tế để thúc đẩy DN đổi mới KHCN và đổi mới sáng tạo.

Cuối cùng, Thứ trưởng Bùi Thế Duy kiến nghị, Nhà nước cần tháo bỏ rào cản, vướng mắc không đồng bộ giữa các luật và chính sách hiện tại để hỗ trợ DN và người dân. Nhà nước cũng cần "thông" quan điểm đầu tư cho DN là đầu tư lâu dài, tức là nuôi dưỡng năng lực đổi mới KHCN và đổi mới sáng tạo cho DN là bước đi dài lâu chứ không phải ngay lập tức có phần đóng góp của DN.

Nguyễn Anh