Đáp trả Mỹ: Nga sẽ rút khỏi Hiệp ước Bầu trời mở?

Ông Konstantin Gavrilov, Trưởng phái đoàn Nga tại cuộc đàm phán Vienna về an ninh quân sự và kiểm soát vũ khí, tuyên bố rằng, Nga sẽ rút khỏi Hiệp ước Bầu trời mở sau những hành động phá hoại của Hoa Kỳ.

Nga sẽ rút khỏi Hiệp ước Bầu trời mở nhằm đáp trả Mỹ.

Hiệp ước Bầu trời mở được tạo ra nhằm mục đích tăng khả năng giám sát trên không và kiểm soát vũ khí của các quốc gia tham gia hiệp ước. Phía Mỹ đã đưa ra đề nghị thành lập hiệp ước này nhằm giảm bớt căng thẳng trong Chiến tranh Lạnh. Kết quả là Nga, Mỹ, Canada, Ukraine và nhiều nước châu Âu khác đã ký hiệp ước này vào năm 1992, sau khi Liên Xô tan rã.

Kể từ đó, các quốc gia tham gia đã thực hiện hơn 1.500 chuyến bay quan sát, trinh sát. Các chuyến bay được phân bố không đồng đều ở các khu vực khác nhau. Trong số đó, có gần một phần ba chuyến bay do Nga và Belarus thực hiện, trong khi các nước NATO đồng ý không tiến hành quan sát lẫn nhau.

Tính đến tháng 11/2020, Hoa Kỳ hầu như chỉ bay qua lãnh thổ Nga. Trong khi đó, Nga đã phân bổ các chuyến bay của mình đồng đều và bay qua tất cả các quốc gia tham gia hiệp ước, chỉ có 12% các chuyến bay là qua Hoa Kỳ.

Hiệp ước này đã góp phần quan trọng trong việc xây dựng lòng tin giữa các quốc gia và duy trì ổn định chiến lược. Tuy nhiên, vào ngày 21/5/2020, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ thông báo ý định rút khỏi hiệp ước này với lý do Moscow đã vi phạm nghiêm trọng các quy định của Hiệp ước Bầu trời mở. Sáu tháng sau, Hoa Kỳ chính thức rút khỏi hiệp ước này và hiện tại Hoa Kỳ không được coi là thành viên của hiệp ước này.

Ngay sau khi Mỹ rút khỏi hiệp ước này, Nga không vội đáp trả mà tiếp tục tham gia hiệp ước này với hai điều kiện. Thứ nhất, các máy bay của Nga sẽ vẫn tiến hành trinh sát các cơ sở quân sự của các nước khác trong hiệp ước và các nước tham gia hiệp ước không được trao đổi thông tin thu thập với Mỹ khi trinh sát qua lãnh thổ Nga.

Nga nhận thấy việc Mỹ đơn phương rút khỏi hiệp ước sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh quốc tế và đã nhiều lần kêu gọi Washington quay trở lại hiệp ước. Nga hy vọng chính quyền mới của Nhà Trắng sẽ suy nghĩ lại, vì trước đó Tổng thống Mỹ Joe Biden đã bày tỏ sự không đồng tình với quyết định rút khỏi Hiệp ước Bầu trời Mở của người tiền nhiệm Trump. Tuy nhiên, chính quyền mới hoàn toàn không có ý định trở lại Hiệp ước Bầu trời mở.

Thậm chí, Washington còn tiếp tục cáo buộc Moscow không tuân thủ các quy định của hiệp ước này và tuyên bố cho các đồng minh rằng, việc họ quay trở lại Hiệp ước Bầu trở mở là một “tín hiệu sai lầm” và làm suy yếu quan điểm của Mỹ về kiểm soát vũ khí.

Chính vì vậy, Nga buộc phải khởi động thủ tục rút khỏi Hiệp ước Bầu trời mở, bởi vì đây là biện pháp đáp trả tương xứng duy nhất đối với Hoa Kỳ sau khi nước này đơn phương rút khỏi hiệp ước này.

Nguyễn Đông