Đáp lễ vụ Huawei, Trung Quốc có biến Boeing thành 'con tin'?

Nguồn tin từ Bloomberg cho biết, Bắc Kinh đang xem xét thay thế hoặc từ bỏ hoàn toàn việc mua máy bay Boeing 737 MAX, được coi là một phần của thỏa thuận thương mại tương lai với Mỹ.

Lý do được đưa ra, Trung Quốc cảm thấy lo ngại về vấn đề an toàn của dòng máy bay này. Cho đến nay, vẫn chưa rõ Bắc Kinh sẽ hủy bỏ hoàn toàn hợp đồng với Boeing hay sẽ tìm một mẫu máy bay khác để thay thế.

Tuy nhiên, nhiều nhà nhận định cho rằng, rất có thể Bắc Kinh sẽ hủy toàn bộ hợp đồng với Boeing và tìm kiếm các nhà cung cấp khác cho những đơn hàng với tổng trị giá lên tới hàng chục tỷ USD này của họ. Bởi việc hủy bỏ hợp đồng ngoài yếu tố an toàn bay, còn liên quan đến cuộc chiến thương mại đang diễn ra.

Trung Quốc là đối tác lớn nhất của Boeing, đa số của máy bay Boeing 737 MAX hiện đang có mặt trên toàn cầu đã được bán cho thị trường Trung Quốc. Việc mua thêm máy bay loại này được Bắc Kinh xem xét như một phần của các biện pháp nhằm giảm thặng dư thương mại 300 tỷ USD với Mỹ.

Theo Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), Trung Quốc sẽ trở thành thị trường hàng không lớn nhất thế giới vào năm 2022. Còn Boeing cung ước tính nền vận tải hàng không của nước này cần tới khoảng 7.80 máy bay mới trị giá 1.200 tỷ USD trong 20 năm tới cùng với gói dịch vụ thương mại khoảng 1.500 tỷ USD đi kèm (bao gồm các chương trình đào tạo, mở rộng sân bay, nâng cấp cơ sở hạ tầng...)

Mẫu máy bay Boeing 737 MAX 8

Việc đưa ra các biện pháp giảm thặng dư thương mại cũng đang là vấn đề nóng trên bàn đàm phán của hai phái đoàn Bắc Kinh - Washington để giải quyết dứt điểm tình trạng chiến tranh thương mại giữa hai nên kinh tế Trung Quốc, Mỹ.

Tuy nhiên, hai vụ tai nạn trong vòng 6 tháng đã trở thành vụ bê bối an toàn bay lớn nhất của Boeing trong thời gian qua. Nếu Trung Quốc quyết định hủy hợp đồng này, về phần nước này, đây sẽ là một quyết định có cân nhắc. Đương nhiên, Boeing sẽ gánh chịu một cú sốc, và nền kinh tế Mỹ cũng sẽ nhận thiệt thòi.

Tuy nhiên, khi hai vụ tai nạn với mẫu 737 MAX 8 diễn ra, nếu Trung Quốc quyết tâm hủy bỏ hợp đồng với Boeing, Boeing sẽ phải lo tới một phản ứng liên hoàn.

Được biết, danh sách các bản hợp đồng đăng ký mua dòng MAX 8 này của Mỹ đã có tổng giá trị lên tới hơn 600 tỷ USD, trong đó Trung Quốc là nước dẫn đầu. Hiện tại nhiều quốc gia đã tiến hành đình chỉ nhận các máy bay dòng 737 MAX này và xem xét hủy bỏ hợp đồng, trong đó có Indonesia, Hàn Quốc, Malaysia...

Khai trương nhà máy Boeing ở Trung Quốc hôm 15/12/2018

Có thể thấy, Trung Quốc đã tìm được cho mình một lợi thế trên bàn đàm phán với Mỹ trong các vấn đề liên quan đến cuộc thương chiến. Mỹ đã sử dụng tập đoàn Huawei như một con tin để chiếm ưu thế trên bàn đàm phán với Bắc Kinh.

Cụ thể, việc bắt giữa giám đốc tài chính Mạnh Vãn Châu, cùng với việc sử dụng ảnh hưởng, vị thế của mình để chèn ép các nước đồng minh ngừng sử dụng sản phẩm của Huawei... đã là các biện pháp mà Mỹ sử dụng.

Tai tiếng liên quan tới mẫu 737 MAX 8 của Boeing đã trao cho Trung Quốc cơ hội biến Boeing thành một con tin tương tự. Trung Quốc đã sở hữu một vũ khí để có màn trả lễ đích đáng với những gì Mỹ đã làm với Huawei trong cuộc chiến thương mại.

Tất nhiên, không phải Trung Quốc chỉ thắng trong ván bài này. Tháng 12/2018, Boeing khai trương nhà máy hoàn thiện máy bay 737 và trung tâm vận chuyển tại Chiết Giang, Trung Quốc. Đây là nhà máy đầu tiên của Boeing tại quốc gia này, đánh dấu bước tiến hiếm hoi của nhà sản xuất máy bay này bên ngoài nước Mỹ. Nếu Boeing hắt hơi, sự hợp tác này sẽ cảm lạnh.

Hiện tại, Bộ Tư pháp Mỹ, Bộ Giao thông Mỹ đang tiến hành thanh tra, điều tra quá trình phát triển dòng máy bay 737 MAX. Đáng chú ý, Cục Hàng không Liên bang (FAA) cũng bị liệt vào danh sách điều tra về cách thức quản lý hãng Boeing.

Tuy nhiên, kể từ thời điểm chiếc máy bay 737 MAX 8 rơi tại Ethiopia hôm 10/3 đến nay, tất cả các cơ quan chức năng của Mỹ chưa đưa ra được bất kỳ thông báo cụ thể nào về vấn đề an toàn của dòng máy bay này để có thể trấn an các đối tác.

Đỗ Tú