Đánh tráo khái niệm

Đề xuất đổi tên ''trạm thu phí'' của Bộ GTVT tiếp tục thu hút sự chú ý của dư luận

Cách đây một năm, tại Công văn 1296/TCĐBVN-TC do Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam Nguyễn Mạnh Thắng ký ngày 9/3/2018, Tổng cục này đã yêu cầu các nhà đầu tư, các chủ dự án, Tổng Công ty thực hiện thay thế biển hiệu “trạm thu phí” thành “trạm thu giá” đồng thời đôn đốc các Cục Đường bộ kiểm tra, giám sát. Chỉ sau một đêm, hàng loạt trạm thu phí được “làm lại giấy khai sinh” với tên gọi mới là “trạm thu giá”.

Câu chuyện gây ồn ào khắp các mạng xã hội và thậm chí đến cả nghị trường Quốc hội. Trả lời chất vấn trước Quốc hội ngày 4/6/2018, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết "tiếp thu ý kiến của dư luận xã hội, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, chúng tôi sẽ nghiên cứu chỉnh sửa tên trạm thu phí thành một tên khác phù hợp". Tuy nhiên, đích thân Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã lên tiếng chấn chỉnh: "Không việc gì phải nghiên cứu hay trình gì nữa, cứ đưa về tên cũ trạm thu phí là ổn, “trạm thu phí” là cái tên rất đúng và quen gọi, không có lý do gì để đổi. Nếu Bộ GTVT cứ nghiên cứu rồi trình thì sẽ rất mất thời gian, không cần thiết".

Những tưởng sau những lùm xùm đòi “thay tên đổi họ” cho “đứa con tinh thần” BOT giao thông năm 2018, Bộ GTVT đã rút ra được bài học cho chính mình. Đấy là việc tập trung vào chuyên môn chính của mình thay vì cứ loay hoay nghĩ ra những tên gọi mới cho các trạm thu phí BOT. Thế nhưng, không hiểu vì lý do gì, đầu tháng 5/2019 vừa qua, một lần nữa Bộ GTVT lại gây dậy sóng khi đề xuất đổi tên “trạm thu phí” thành “trạm thu tiền”. Dù sau đó lãnh đạo Bộ này đã lên tiếng giải thích rằng đây chỉ là vấn đề giải thích nội hàm chứ không phải tìm cách đổi tên “trạm thu phí” nhưng dư luận vẫn không khỏi hoài nghi về mục đích thật sự của đề xuất bất thường này.

Cần phải nhớ rằng, trong thời gian gần đây, Bộ GTVT hoặc các đơn vị trực thuộc không ít lần khiến dư luận nổi sóng vì những đề xuất, kiến nghị chẳng giống ai. Riêng với tên gọi của các trạm thu phí BOT, đơn vị này đã hai lần “gây sốc” nhưng cùng với một nội dung là tìm cách “thay tên đổi họ” cho trạm thu phí. Thời gian giữa hai lần đề xuất này cũng chỉ dao động trong khoảng một năm. Cho dù những người đãng trí cũng khó có thể quên được một sự kiện ầm ĩ mới chỉ xảy ra một năm trước.

Thực tế, từ năm 2018 khi Bộ GTVT lần đầu tiên đòi đổi tên “trạm thu phí” thành “trạm thu giá”, đã từng có không ít ý kiến cho rằng việc làm này có mục đích không trong sáng. Bởi chỉ cần thay đổi một chữ trong tên gọi, bản chất của trạm thu phí đó sẽ đổi khác. Khi đó, việc điều chỉ giá vé tại các trạm này sẽ dễ dàng, thuận lợi hơn...

Có thể mối hoài nghi trên chưa có đủ cơ sở để khẳng định nhưng việc Bộ GTVT cứ sa đà vào câu chuyện tên gọi, chữ nghĩa trong khi hàng loạt bất cập liên quan đến các dự án BOT mà Bộ GTVT là cơ quan chịu trách nhiệm trực tiếp vẫn chưa được giải quyết khiến dư luận thật sự ngán ngẩm. Trên mạng xã hội hay các diễn đàn, nhiều người lên tiếng: "Không lẽ Bộ GTVT hết việc để làm hay sao mà lại sinh ra những việc làm khổ dân", rồi "Bộ GTVT nên dành thời gian cho những việc có giá trị thiết thực hơn như: Giải quyết nạn kẹt xe, tai nạn giao thông... thay vì cứ loay hoay tìm tên gọi "trạm thu phí", "trạm thu giá" hay "trạm thu tiền"...

Dư luận còn nhớ vào tháng 7/2018, Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã phải có văn bản gửi các nhà đầu tư dự án BOT yêu cầu đổi lại tên "trạm thu giá" thành "trạm thu phí" gây tốn kém không nhỏ và lãng phí cho nền kinh tế khi hàng loạt trạm phải kẻ vẽ, sơn lại biển. Nếu tiếp tục đổi tên không cần thiết, lãng phí sẽ lại chồng lãng phí, trong khi việc giải quyết các vấn đề dân sinh bức xúc khác cứ rơi vào lãng quên...

Quý Nguyễn