Đánh giá thủ môn dưới góc nhìn mới

Ccơ hội cho chàng trai mang 2 dòng máu Việt-Nga bắt cho đội tuyển quốc gia tại AFF Cup không cao. Ảnh VPF

Ngoài tỷ số thì trong bóng đá hiện đại đã xuất hiên các con số thống kê khác như số lần dứt điểm, dứt điểm trúng đích, thời gian kiểm soát bóng.. Tuy nhiên, nếu nhìn vào các con số này ta không thấy được chất lượng của các pha bóng.

Đơn giản là 1 pha dứt điểm trong tình huống ngon ăn mười mươi hay 1 cú sút vu vơ cũng đều được tính là 1 pha dứt điểm. Vì vậy gần đây phân tích “bóng đá số” đã xuất hiện thuật ngữ “bàn thắng kỳ vọng”.

Khái niệm mới

Để cho các bạn dễ hiểu, chúng tôi sẽ giải thích thuật ngữ “bàn thắng kỳ vọng” trong tiếng Anh là Expected Goals viết tắt là xG. Bàn thắng kỳ vọng nói lên khả năng thành công của 1 pha dứt điểm, ví dụ tình huống đối mặt thủ môn 1 cách rõ ràng, giá trị của xG sẽ cao hơn 1 cú sút xa.

Biểu đồ phân tích khả năng cản phá của các thủ môn tại V.League 2019. Ảnh Raumdeuter13

Trong bóng đá có đội thắng vì chớp được thời cơ nhưng xG vẫn thấp, người ta thường gọi là “son” hơn là có thế trận tốt, có nhiều pha nguy hiểm. Nhìn thống kê xG của 2 đội, ta cũng có thể đoán được kết quả, ví dụ, thống kê xG của 2 đội A-B là 0.2 - 0.9, thì ta có thể đoán được khả năng đội B thắng trận là rất lớn, nếu xG của đội B vượt trội như vậy mà vẫn không thắng, thì tức là những pha dứt điểm nguy hiểm của họ chưa thể tạo ra bàn thắng.

Lần này, chúng ta sẽ tiếp tục sử dụng sử dụng dữ liệu của Instat để đánh giá năng lực của 14 thủ môn tại V.League 2019. Chuyên gia đồ họa Raumdeuter13 sẽ dựng lại biểu đồ đánh giá năng lực của các thủ môn, những thủ môn khá chìm về chuyên môn sẽ không được gán tên.

Để đánh giá chính xác chất lượng thủ môn, biểu độ số sẽ có 2 trục. Trong đó, trục tung (dọc) là tỉ lệ cản phá thành công của thủ môn tại V.League 2019. Nó là kết quả của phép chia của tổng số pha cả phá thành công trong tổng số cú sút trúng khung thành của đối thủ. Để tăng độ chính xác, người ta chia biểu đồ thành 4 ô, những thủ môn có tỷ lệ cản phá thành công cao, nhưng các cú sút không hiểm sẽ nằm ở ô phần tư thứ nhất (gồm Nguyên Mạnh…). Những cầu thủ có tỷ lệ cản phát tốt, các cú sút hiểm nằm ở ô phần tư thứ hai (Đức Cường,Văn Cường, Thế Tài…).

Trục ngang là giá trị bàn thắng kì vọng trung bình cho mỗi pha dứt điểm mà một thủ môn cản phá được. Các thủ môn càng xa trục tung hơn thì năng lực của thủ môn càng tốt.

Thủ môn Văn Cường (Quảng Nam) đang có độ ổn định cao, tỷ lệ thành công cao, các pha bóng khó cao. Ảnh VTV

Để có thêm thông số phân tích, chu vi của chấm tròn minh họa tương đương số pha cản phá trung bình mỗi 90 phút. Ai có chấm tròn càng lớn thì càng phải nhận nhiều pha dứt điểm vào khung thành của mình, tất nhiên là làm việc vất vả hơn. Điều đó có nghĩa là nên vị trí tương tự nhau thì thủ môn gắn với vòng tròn to hơn sẽ được đánh giá cao hơn.

Hai cái tên kỳ vọng

Như thế ta có thể tháy với biểu đồ này thì thủ môn Văn Cường (Quảng Nam) đang có độ ổn định cao, tỷ lệ thành công cao, các pha bóng khó. Nguyên Mạnh của SLNA mùa trước cũng có tỷ lệ thành công cao nhưng độ khó thì thấp hơn do 2 trung vệ Văn Khánh, D. Memovic không cho đối phương nhiều khoảng trống. Nhìn vào vị trí, thì Thế Tài (Viettel) cũng là sự lựa chọn không tồi cho ông Park nếu được thường xuyên ra sân.

Với những chỉ số như thế này thì cổ động viên Hà Nội đủ hiểu vì sao Văn Công không được lên tuyển. Còn Văn Lâm đã có câu trả lời vì sao mình lại mất vị trí số 1 tại Muangthong United và nếu được CLB “nhả người” thì cơ hội bắt chính cũng sẽ bị lung lay bởi 2 cái tên Văn Cường và Nguyên Mạnh.

Nguyên Mạnh của SLNA mùa trước cũng có tỷ lệ thành công cao nhưng độ khó thì thấp hơn do 2 trung vệ Văn Khánh, D. Memovic không cho đối phương nhiều khoảng trống. Ảnh VPF

Có lẽ thủ môn Tiến Dũng và Tô Vĩnh Lợi là 2 cái tên để lại sự thất vọng, nhất là Bùi Tiến Dũng. Anh không gặp phải các pha bóng khó nhưng tỷ lệ thành công khá thấp, thuộc dạng thấp nhất V.League. Điều lo lắng nữa là cho đến nay, như anh vừa tâm sự với báo chí là không hiểu vì sao mình lại sa sút như thế. Không chuẩn đoán đúng “bệnh” thì thủ môn xứ Thanh này còn lâu mới tiến bộ được.

Đây là phân tích, đi sâu vào khả năng phán đoán, phản xạ cứu thua cho đội bóng nên tiêu chí số trận thi đấu được ẩn đi. Chính vì thế chắc chắn nó sẽ có sự khác biệt với góc nhìn đời thường của cổ động viên. Bóng đá số là thế.

Catcosan Vinh