Dân vùng sạt lở mỏi mòn chờ định cư
Ba năm nay, hàng chục hộ dân sống trong vùng sạt lở Vàm Nao thuộc huyện Chợ Mới, An Giang vẫn chưa có nhà ở ổn định, phải ở nhờ nhà người quen, số khác thì quay về sống tạm trong căn nhà cũ nằm trong khu vực cảnh báo sạt lở.
28 căn nhà tiền chế đang xây dựng dở dang tại khu dân cư Mỹ Hòa (xã Mỹ Hội Đông).
Nơm nớp lo sạt lở
Tháng 4-2017, vụ sạt lở đất sông Vàm Nao tại ấp Mỹ Hội, xã Mỹ Hội Đông kéo theo 14 căn nhà chìm xuống sông đã khiến hàng trăm hộ gia đình bị ảnh hưởng. Sau vụ sạt lở nghiêm trọng, chính quyền địa phương khẩn cấp di dời 106 hộ dân sống trong vùng nguy hiểm. Những hộ dân đang sống yên lành nay phải chạy lở, ăn nhờ ở đậu nhà người quen, một số phải sống tạm trong trường học hay các chùa chiền, số khác phải thuê nhà ở. Theo Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Mỹ Hội Đông, Nguyễn Văn Thì, trong số 106 hộ dân bị ảnh hưởng, đến nay mới có 35 hộ có nhà ở ổn định trong khu dân cư Mỹ Hòa. Ông Thì cho biết, nguyên nhân do một số hộ chưa có kinh phí xây nhà, còn 25 hộ không chịu bốc thăm nhận nền trong khu dân cư.
Trong đó, 71 hộ chưa có nhà ở mới, có 35 hộ đã quay trở lại sống tại nhà cũ trong khu vực cảnh báo sạt lở như hộ ông Võ Văn To. Nhà ông To gần kề ngay điểm xảy ra sạt lở cho nên ba năm trước, ông là hộ đầu tiên phải chạy lở, xin ở tạm nhà người quen. Đến nay, ông To vẫn chưa có nhà, ăn ở nhờ hoài cũng khó buộc ông quay trở lại căn nhà cũ sống tạm, ban ngày ở đó chờ ai thuê gì làm nấy, đêm xuống lại đi ngủ nhờ vì sợ sạt lở. Ông To chia sẻ, “Lúc xảy ra sạt lở tôi được chính quyền hỗ trợ 40 triệu đồng nhưng trong ba năm nay sống với công việc không ổn định, nhà cửa cũng không có nên số tiền hỗ trợ đã xài hết. Tôi cũng đã bốc thăm được một nền trong khu dân cư nhưng vẫn chưa có tiền xây nhà. Ở nhờ hoài cũng phiền, đành về nhà cũ sống tạm, tới đâu hay tới đó”.
Tới đâu hay tới đó là nỗi niềm chung của hàng chục hộ sống trong vùng sạt lở như ông To. Như hộ bà Nguyễn Thị Hoàng, khi xảy ra sạt lở phải vào ngôi chùa gần đó xin ở tạm gần một năm trời. Bà Hoàng tâm sự, năm 2016, bà dùng số tiền tích cóp được mấy chục năm xây căn nhà khang trang, ở được không lâu thì họa sông nước ập đến cho nên ai nấy cuống cuồng lo chạy lở. Rồi bà cũng bốc thăm trúng nền trong khu tái định cư nhưng tiền bạc không còn để xây nhà, bèn liều trở về sống trong căn nhà cũ. Những ngày đầu, bà Hoàng luôn nơm nớp lo sợ bởi sống trong vùng sạt lở không biết nhà và đất sạt xuống sông lúc nào.
Người không có tiền xây nhà phải đánh liều về nơi cũ sinh sống, nhưng cũng có người xây được căn nhà trong khu dân cư vẫn trở về nhà cũ như hộ ông Nguyễn Văn Bé. Ông Bé cho biết, khu tái định cư cách nơi ở cũ vài ki-lô-mét, vào ở thì ổn nhưng kinh doanh mua bán khó khăn do nhà cửa khu vực này lưa thưa, ít người. Còn khu vực sạt lở gần khu dân cư đông đúc, chợ đông người, mua bán gì cũng dễ cho nên ông và gia đình quyết định về nơi cũ ở, kiếm thêm đồng ra đồng vào. Ban ngày ông ở nhà cũ nhưng ban đêm về nhà mới, đề phòng xảy ra sạt lở nguy hiểm tính mạng.
Trong khu vực sạt lở có 25 hộ không chịu bốc thăm chọn nền trong khu dân cư bởi lo sợ bắt nền xong không có tiền xây nhà nên cứ nấn ná ở lại trong nhà cũ dù biết nguy hiểm. Ông Kiều Văn Nhẫn, 82 tuổi chia sẻ: “Vợ chồng tôi tuổi đã cao, con cháu lại khó khăn không phụ giúp được gì. Lúc sạt lở, chúng tôi dắt díu vào ở nhờ tạm trong chùa, ở hơn năm trời thấy sạt lở không còn xảy ra nữa cho nên đánh liều trở lại nhà cũ sống. Mấy ngày đầu, ban đêm ngủ không yên giấc, sợ sạt lở nhà rơi xuống sông vợ chồng già chạy không kịp”. Ông Nhẫn nhẩm tính, xây một căn nhà mới, ít nhất cũng tốn hơn 50 triệu đồng, số tiền quá lớn đối với vợ chồng ông cho nên đành bàn tính nhau cứ bám trụ ở lại, có sạt lở nữa đi ở đậu trong chùa tiếp.
Mỏi mòn chờ an cư
Năm 2018, nhiều hộ dân vùng sạt lở vui mừng khi Công ty cổ phần đầu tư Asia Star An Giang (trụ sở tại phường Bình Khánh, TP Long Xuyên) khởi công xây 28 căn nhà tiền chế trong khu dân cư để hỗ trợ các hộ dân trong vùng sạt lở Vàm Nao. 26 hộ dân có hoàn cảnh khó khăn đã phấn khởi bắt thăm chọn nhà, mỗi căn diện tích 80 m2, trị giá 150 triệu đồng. Nhưng đang xây dựng dở dang thì công ty này ngưng, bỏ ngang cả mấy tháng trời. Các hộ dân có liên hệ hỏi UBND xã Mỹ Hội Đông mới nhận được câu trả lời: Công ty dừng tài trợ do kinh doanh bị thua lỗ.
Từ niềm vui đã trở thành nỗi buồn bởi dân vùng sạt lở không biết khi nào mới được an cư sau bao năm sống vất vả trong cảnh đời chạy lở. Hộ ông Nguyễn Văn Bên là một trong các hộ bốc thăm trúng được căn nhà tiền chế giờ vẫn phải che lều bạt ở tạm trên đất của người quen. Nhắc đến nhà tài trợ, ông thở dài não nuột. Ông Trần Quang Hùng cùng chung cảnh ngộ chạy lở như ông Bên, phải thuê nhà ở với giá 500.000 đồng/tháng. Ông Hùng không có vốn liếng để xây nhà trong khu tái định cư cho nên khi bốc thăm được căn nhà tiền chế ông rất vui mừng. Ông Hùng nôn nao chờ công trình hoàn thành để dọn về nhà mới, nhưng hai năm chờ đợi mỏi mòn đã khiến ông hụt hẫng.
Theo UBND xã Mỹ Hội Đông, để tiếp tục hoàn thiện 28 căn nhà tiền chế nêu trên, cần khoảng 3,9 tỷ đồng, kinh phí này quá khả năng của địa phương. Chủ tịch UBND huyện Chợ Mới Ngô Hoàng Hiếu cho biết, việc các hộ dân chạy lở nay quay trở lại sống trong vùng cảnh báo sạt lở sẽ rất nguy hiểm, nhưng dù rất lo địa phương cũng chưa thể cưỡng chế đưa họ dời đi. Để giải quyết vấn đề này, UBND huyện Chợ Mới đã kiến nghị với UBND tỉnh An Giang xem xét hỗ trợ các hộ dân trong vùng sạt lở. Cụ thể, đối với 26 hộ bốc thăm trúng nền và nhà tiền chế, huyện sẽ hỗ trợ mỗi hộ 47 triệu đồng gồm kinh phí hỗ trợ nhà ở cho các hộ bị sạt lở giai đoạn 2016 - 2018 theo quyết định của tỉnh và kinh phí hỗ trợ xây dựng nhà vệ sinh từ quỹ bảo vệ môi trường theo hình thức giao về UBND xã bảo lãnh vật tư trong phạm vi số tiền hỗ trợ để người dân tiếp tục hoàn thiện nhà tái định cư. Còn đối với 20 hộ bốc thăm trúng nền không có nhà, chưa xây dựng, hỗ trợ 40 triệu đồng kinh phí hỗ trợ nhà ở cho các hộ sạt lở giai đoạn 2016 - 2018 theo quyết định của tỉnh và đề xuất MTTQ huyện xem xét vận động hỗ trợ thêm để các hộ dân xây dựng nhà ở.
