'Dân kiện quan': Lãnh đạo không đối thoại vụ nào vì bận công tác

Phiên họp toàn thể của Ủy ban Tư pháp sáng 22/8

Đó là một thực tế được chỉ ra trong báo cáo của Đoàn giám sát Ủy ban Tư pháp về việc chấp hành pháp luật về tố tụng hành chính trong giải quyết các vụ án hành chính, thi hành các bản án, quyết định hành chính, hành vi hành chính của Chủ tịch UBND, UBND.

Thường trực Ủy ban Tư pháp Nguyễn Thị Thủy cho biết, qua báo cáo của Chính phủ, các cơ quan tư pháp Trung ương và kết quả trực tiếp giám sát tại 10 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, đoàn giám sát nhận thấy: Chủ tịch UBND, UBND nhiều địa phương chưa chấp hành nghiêm túc quy định của Luật Tố tụng hành chính.

Điển hình là tỷ lệ Chủ tịch UBND và người đại diện UBND không tham gia đối thoại, không tham gia phiên tòa có xu hướng ngày càng tăng qua các năm, năm sau cao hơn năm trước. Đáng chú ý, năm 2017, tỷ lệ không tham gia đối thoại, không tham gia phiên tòa tăng gấp ba lần so với trước khi thực hiện Luật Tố tụng hành chính 2015.

Thậm chí có những địa phương, sau khi luật này có hiệu lực thi hành, Chủ tịch UBND làm văn bản ủy quyền thường xuyên cho cấp phó tham gia tố tụng. Tuy nhiên cấp phó cũng chưa tham gia bất kỳ phiên đối thoại hoặc phiên tòa nào.

Dẫn chứng tại thành phố Hà Nội, Đoàn giám sát cho biết trong 3 năm, TAND thành phố Hà Nội xét xử 189 vụ án hành chính, nhưng chưa có vụ nào Chủ tịch UBND, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội tham gia tố tụng. Còn tại TP.HCM, trong năm 2017 có 260/260 vụ án hành chính (chiếm 100%) không tổ chức đối thoại được do Chủ tịch UBND và đại diện UBND vắng mặt tại tòa.

Có những địa phương sau khi nhận được thông báo thụ lý vụ án của Tòa án, Chủ tịch UBND hoặc Phó Chủ tịch UBND được ủy quyền có văn bản gửi Tòa án đề nghị được vắng mặt trong tất cả các hoạt động tố tụng mà Tòa án triệu tập với lý do “bận công tác”.

Tuy nhiên lý do này khó được chấp nhận, bởi trong thực tiễn có những địa phương, dù số lượng án hành chính lớn nhưng Chủ tịch UBND và người đại diện UBND vẫn bố trí người tham gia nghiêm túc. Nhưng ngược lại, có những địa phương số lượng án rất ít, nhưng Chủ tịch UBND và người đại diện thường xuyên xin vắng mặt, thậm chí có tỉnh vắng 100% số vụ.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga

Dẫn lại số liệu tại TP.HCM khi có 260/260 vụ không tổ chức đối thoại được do Chủ tịch UBND và đại diện UBND vắng mặt, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đặt câu hỏi "như vậy có tôn trọng Luật của Quốc hội không? Có đúng nguyên nhân do không đủ cấp phó không?".

“Chẳng lẽ trong ba năm trời, ở một thành phố lớn không cử được một đồng chi phó nào cả? Chúng tôi xem ti vi thấy các đồng chí đi khởi công, đi động thổ, đi dự cuộc hội nghị ngành nọ, ngành kia cũng đi được. Sao không tham gia đối thoại được vài vụ. Tại sao những hoạt động mang tính phong trào, khởi công, động thổ, những hoạt động khác lãnh đạo vẫn đi được? Đây là câu hỏi cử tri phản ánh với ĐBQH. Còn nói 260/260 vụ chúng tôi không thể nào cử được vì không đủ cấp phó thì có giải thích được không?”- bà Nga chất vấn.

Một nội dung đáng chú ý khác là về công tác thi hành án. Đoàn giám sát chỉ ra hạn chế lớn nhất là vẫn còn 36 bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật nhưng chưa được Chủ tịch UBND và UBND thi hành, gây bức xúc cho người được thi hành án, dẫn đến tiếp tục khiếu nại, khiếu kiện phức tạp. Thậm chí có bản án có hiệu lực từ 2011 đến nay nhưng vẫn chưa được thi hành. Hạn chế lớn nhất trong công tác thi hành án hành chính là tình trạng cơ quan thi hành án dân sự và chấp hành viên “ngại va chạm” với chính quyền địa phương.

Hoài Vũ