Đám cưới truyền thống của người Vân Kiều ở Quảng Bình
Chúng tôi được chứng kiến một đám cưới truyền thống của người Vân Kiều ở Đá Còi, xã Ngân Thủy, Lệ Thủy, Quảng Bình tại đất cổ Trường Sơn. Ông Hồ Văn Ba đón rể về nhà để cưới chồng cho con gái. Ông tự hào và vui mừng vì lễ cưới còn giữ được nếp xưa và có nét hiện đại do con trai, con dâu đưa về. Theo tiếng Vân Kiều, đám cưới là rưh penl.
Người Vân Kiều và ảnh cưới
Lễ cưới phải có 1 chiếc kiếm, 1 nồi đồng, 1 vòng cườm đeo cổ, 1 vòng bạc trắng. Nhà trai cũng chịu luôn tiền cưới, gạo nếp, heo, gà cho bên nhà gái mở tiệc đãi bạn bè họ tộc.
Kiếm nhằm nhắn nhủ chàng trai Vân Kiều luôn bảo vệ gia đình, bản quán, nó có cái chuôi kiếm và lưỡi kiếm mang ý nghĩa thủy chung của vợ chồng. Nồi đồng biểu trưng sự thịnh vượng của quê hương, vòng cườm và bạc trắng là món quà cho phụ nữ Vân Kiều đẹp thêm trong mắt con trai dân bản.
Chú rể có nghĩa vụ ở lại nhà vợ một đêm, hôm sau làm lễ rước dâu (pưh axuoi), con dâu về chạm nhà sàn, mẹ chồng đón vào đường sàn cầu thang bếp làm phép rửa chân (riêu adang kuman) cho con. Con dâu không được phép vào thẳng cửa chính mà phải xuống bếp làm lễ bắc bếp (mưchut kơpet) cúng thần lửa, báo cáo có con dâu mới về, việc bếp núc từ nay có thêm người mới. Lễ có đôi gà trống mái, một líp xôi cùng chai rượu cho thần lửa được vui cười.
Bản Đá Còi ẩn sâu trong những tàng cây và nương ruộng của rặng Trường Sơn
Anh em của bản dậy sớm đến nhà ông Ba mổ lợn để làm tiệc mừng cưới
Nhà ông Ba trồng rừng, có điều kiện nên con gái được mời thợ trang điểm miền xuôi lên
Hồ Thị Tròn ngày về nhà chồng cách đó 21km
Dân bản lại qua trước nhà mừng vui đám cưới của Tròn
Nhà trai đến bên ngoài hàng rào nhà gái với các bậc trưởng họ của chú rể Hồ Văn Chức, họ làm lễ xin đường (rahgla) vào nhà gái với cái bát bỏ lá cây dâu cùng sáp ong
Sau đó cậu của nhà trai trao kiếm, vòng đeo cổ, vòng bạc cho nhà gái đón nhận ở cầu thang lên nhà sàn
Kiếm được trao cho cô dâu đưa vào nhà chính làm lễ
Thầy cúng bản Đá Còi làm lễ rửa kiếm bằng rượu bản
Sau đó chú rể được phép uống rượu nhà gái để trở thành con cái
Tiếp đó thầy cúng trình tổ tiên kiếm của nhà trai Vân Kiều đã trình diện
Các món gà luộc, thịt lợn, dao, gạo, rượu... được dâng cúng tổ tiên
Nhà trai biếu nhà gái 3 thếp bánh dày của Vân Kiều làm từ gạo nếp, chú rể cắt bánh mời mọi người
Hôm sau nhà trai làm lễ xin rước dâu
Mọi người uống rượu chia tay cô dâu
Nhà chú rể ngoài tổ chức lễ truyền thống còn dựng rạp để mời bạn bè trẻ tuổi theo cách hiện đại
